Nowe zagrożenie w związku z cukrzycą typu drugiego

Do obiegu informacji trafiła ważna wiadomość dla osób cierpiących na cukrzycę typu drugiego. Naukowcy dowiedli, że proces starzenia się mózgu jest przyspieszony o około 26% u osób z rozwijającą się taką przypadłością. Pomiary oczywiście porównano z wynikami uzyskanymi od osób bez cukrzycy.

Nowy i niepoznany obszar badań

Naukowcy poddali ocenie związek między typowym starzeniem się mózgu a tym samym procesem występującym w towarzystwie cukrzycy typu drugiego. W świetle tego porównania zaobserwowali, że cukrzyca typu drugiego przebiega według podobnego schematu neuronalnej degeneracji jak starzenie się. Różnicą między tymi procesami jest to, że w przypadku cukrzycy zmiany zachodzą szybciej. Ponadto ważną konsekwencją tego odkrycia jest to, że nawet typowe starzenie się mózgu może odzwierciedlać zmiany w regulacji stężenia glukozy w mózgu przez insulinę. Badanie opublikowane na łamach czasopisma „eLife”.

Istnieją już przekonujące dowody, które łączą cukrzycę typu drugiego z pogorszeniem funkcji poznawczych. Jednak obecnie niewielu pacjentów poddawanych jest całościowej ocenie zdolności percepcyjnych w ramach opieki klinicznej. Zatem rozróżnienie między zwyczajnym starzeniem się mózgu (rozpoczynającym się w wieku średnim) a starzeniem się mózgu spowodowanym lub przyspieszonym przez cukrzycę może sprawiać kłopoty.

Obecnie brakuje badań, w których porównano by bezpośrednie zmiany neurologiczne zachodzących u osób zdrowych w ciągu całego życia ze zmianami z tymi doświadczanymi przez osoby w tym samym wieku, jednocześnie chorymi na cukrzycę.

Cukrzyca przyspiesza starzenie się mózgu

Według Botonda Antala, współautora pracy i doktoranta Uniwersytetu Stony Brook w Nowym Jorku, neurologiczne skutki cukrzycy typu drugiego mogą ujawnić się na wiele lat przed wykryciem ich za pomocą standardowych metod, a więc zanim ta cukrzyca zostanie zdiagnozowana za pomocą konwencjonalnych testów, pacjenci mogą doznać już nieodwracalnych uszkodzeń mózgu. Naukowiec zwracał na tę kwestię uwagę, gdyż rutynowe badania kliniczne służące do diagnozowania cukrzycy koncentrują się na stężeniu glukozy we krwi, insuliny i procentowej masie ciała.

W celu określenia wpływu cukrzycy na mózg w zakresie wykraczającym poza normatywne starzenie się zespół naukowców wykorzystał największy dostępny zbiór danych dotyczących struktury i funkcji tego organu w całym okresie życia człowieka. Mowa o danych z UK Biobank pochodzących od 20 tys. osób w wieku 50–80 lat. Zbiór ten obejmuje skany mózgu oraz pomiary jego funkcji i zawiera informacje dotyczące zarówno osób zdrowych, jak i cierpiących na cukrzycę typu drugiego. Na podstawie tych danych określono, które zmiany w mózgu i zaburzenia poznawcze są charakterystyczne w stosunku do cukrzycy, następnie potwierdzono te wyniki za pomocą porównania z meta-analizą prawie 100 innych badań.

Analiza wykazała, że zarówno starzenie się, jak i cukrzyca typu drugiego powodują zmiany w zakresie funkcji wykonawczych – np. pamięci roboczej, uczeniu się, elastycznemu myśleniu – także zmiany w szybkości przetwarzania informacji przez mózg. Jednakże u osób z cukrzycą nastąpiło pogłębione zmniejszenie funkcji wykonawczych o 13,1%, wykraczające poza efekty związane z wiekiem. Szybkość przetwarzania danych zaś zmniejszyła się o 6,7% w porównaniu z osobami w tym samym wieku bez cukrzycy.

Naukowe wyzwanie na najbliższe lata

Zespół ponadto porównał również strukturę i aktywność mózgu u osób z cukrzycą i bez niej za pomocą rezonansu magnetycznego. Stwierdzono, że wraz z wiekiem zmniejsza się tzw. istota szara mózgu, głównie w prążkowiu brzusznym, mającym zasadnicze znaczenie w stosunku do funkcji wykonawczych mózgu. Jednak u osób z cukrzycą spadek istoty szarej był jeszcze bardziej wyraźny zarówno w prążkowiu brzusznym (rzędu 6,2%), jak i innych regionach.

Lilianne Mujica-Parodi, współautorka i dyrektor Laboratorium Neurodiagnostyki Obliczeniowej,  sugeruje pewne wyjaśnienie zaobserwowanego zjawiska. Według niej być może powodem jest zmniejszona dostępność energii powodującej znaczące zmiany w strukturze i funkcji mózgu. Ponadto zaznacza, że obrazowanie mózgu może stanowić cenną z perspektywy klinicznej metodę identyfikacji i monitorowania efektów kognitywnych na poziomie neuronalnym związanych z cukrzycą. Badania dowodzą znaczenia zapotrzebowania na pogłębione studia nad biomarkerami opartymi na mózgu przy występowaniu cukrzycy typu drugiego oraz strategiami leczenia, które są skupione na skutkach w skali mikro.