Kobieta w ciąży w strachu przed ciążą
Weronika Grzywna

Tokofobia – strach przed ciążą i porodem

Pomimo tego, że ciąża wydaje się wspaniałym okresem i dla znacznej części kobiet stanowi wielką życiową wartość, to jednak dla niektórych osób jest to źródło ogromnego lęku. Warto wiedzieć, kogo może dotknąć ta przypadłość, a także jak sobie radzić z objawami tokofobii, a więc lęku przed ciążą.

Strach przed macierzyństwem, ciążą i naturalnym porodem to normalne zjawiska, z którymi zmaga się większość kobiet. Kiedy jednak lęk przed ciążą przyjmuje paraliżującą postać, która utrudnia codzienne funkcjonowanie, wtedy możemy mówić o tokofobii. Jest to fobia dotykająca aż 6-10 proc. ciężarnych kobiet.

Tokofobia – co to jest? Czy tokofobia to choroba psychiczna?

Wyraz tokofobia pochodzi od greckich słów „tokos” oznaczającego poród i „phobos” oznaczającego lęk, fobię. Termin ten po raz pierwszy pojawił się w literaturze psychologicznej w 2000 roku w artykule zamieszczonym w British Jorunal of Psychiatry. Do tej pory w żadnej klasyfikacji nie wyróżniono kategorii, do której można zaliczyć lęk przed porodem. Tokofobia może jednak zostać sklasyfikowana jako fobia specyficzna przed konkretnym przedmiotem, wydarzeniem lub sytuacją.
 
Wyróżniane są dwa rodzaje fobii przed ciążą:

●    tokofobia pierwotna  pojawia się u kobiet, które nigdy nie były w ciąży. Wówczas strach przed porodem i ciążą może być na tyle silny, że kobiety odkładają decyzję o macierzyństwie, jak i również całkowicie z niego rezygnują,
●    tokofobia wtórna  występuje u kobiet, który były w ciąży; u tych, które miały traumatyczne doświadczenia związane z poprzednim porodem, jak i u kobiet, których poród przebiegał bez żadnych komplikacji.

Tokofobia – objawy

Kobieta cierpiąca na tokofobię odczuwa strach przed wszystkim, co związane z ciążą. Przed zajściem w ciążę, przed porodem, powikłaniami podczas porodu czy nacięciem krocza. Czasami lęk jest na tyle silny, że kobiety stosują kilka metod antykoncepcyjnych jednocześnie i mimo odpowiedniego zabezpieczenia, odczuwają paniczny strach przed ciążą po stosunku.

Długotrwały stres wywołany obsesyjnym lękiem może natomiast przyczynić się do opóźnienia okresu, co również nasila stopień odczuwanych objawów.

Symptomy fobii przed ciążą występują także u kobiet ciężarnych i nasilają się one wraz z czasem trwania ciąży. Są to objawy, takie jak:

●    rozdrażnienie,
●    niepokój,
●    bezsilność,
●    bóle brzucha i głowy,
●    nudności,
●    problemy z koncentracją,
●    koszmary senne,
●    napady paniki.

Powiązane produkty

Czy tokofobia jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Objawy tokofobii mogą przybierać tak silną postać, że stają się one przyczyną powikłań w trakcie naturalnego porodu. Strach będzie bowiem na tyle paraliżujący, że uniemożliwi współpracę z personelem medycznym podczas akcji porodowej. W związku z tym wiele kobiet nalega na cesarskie cięcie. Czasami sam fakt przeprowadzenia cesarskiego cięcia może spowodować, że poziom lęku kobiety w ciąży ulegnie znacznemu obniżeniu.
 
Aby uzyskać zaświadczenie o tokofobii, należy wybrać się do psychiatry, który po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego zadecyduje o wystawieniu dokumentu. Zaświadczenie będzie wówczas informacją dla lekarza prowadzącego o uzasadnionym wskazaniu do wykonania cesarskiego cięcia.

Przyczyny tokofobii

Przyczyny tokofobii są na tyle zróżnicowane, że ciężko mówić o kilku podstawowych czynnikach, które mogą predysponować daną osobę do rozwoju fobii przed ciążą. Tokofobia pierwotna może bowiem rozwinąć się na skutek braku wystarczającej wiedzy o macierzyństwie, o porodzie oraz o ciąży. Źródła lęku przed ciążą można doszukiwać się w przekonaniach na temat samego siebie, niskiej samoocenie i niskim poczuciu własnej wartości. Tokofobia może też rozwinąć się na skutek molestowania seksualnego.
 
Forma wtórna lęku przed porodem z kolei często jest skutkiem wcześniejszych traumatycznych doświadczeń podczas ciąży lub porodu. Mowa tu o poronieniu, narodzinach martwego dziecka, czy wystąpieniu komplikacji okołoporodowych.

Na rozwój obsesyjnego strachu przed ciążą wpływ mogą mieć także traumatyczne doświadczenia bliskich osób, depresja poporodowa, brak wsparcia społecznego oraz występowanie innych zaburzeń psychicznych, np. lękowych.

Tokofobia – leczenie. Jak pozbyć się lęku przed ciążą? Czy strach przed ciążą można wyleczyć?

Zapanowanie nad obsesyjnym i panicznym strachem przed ciążą jest możliwe, jednak wymaga ono zaangażowania ze strony kobiety. Przede wszystkim warto odpowiednio przygotować się do porodu i zorganizować plan. Chodzi tutaj zarówno o przygotowanie psychiczne, jak i fizyczne. Edukacja przedporodowa pomoże zaznajomić się tym, jak przebiega poród i na co kobieta w ciąży powinna być przygotowana.
 
Pomocny może również okazać się udział w zajęciach w szkołach rodzeniach, gdzie przyszłe matki mają szansę porozmawiać o swoich obawach i wątpliwościach z innymi kobietami. Dodatkowo ćwiczenia fizyczne pomogą przygotować się do porodu naturalnego.
 
W leczeniu tokofobii skuteczna jest także psychoterapia poznawczo-behawioralna. Podczas sesji terapeutycznych kobieta dąży do poznania źródła swojego strachu oraz pracuje nad swoimi przekonaniami. Ogromną rolę odgrywają techniki relaksacyjne, a zwłaszcza ćwiczenia oddechowe, które pozwolą uspokoić się w wywołującej lęk sytuacji.
 
W przypadku kobiet w ciąży leczenie farmakologiczne nie jest zalecane, jednak w niektórych przypadkach, po konsultacji z psychiatrą, może okazać się konieczne.

  1. K. Adamczyk D. Adamczyk, R. Wójcik i wsp., Rzadkie fobie specyficzne — rodzaje i leczenie, Psychiatria" 2018, 15(3):148-154.
  2. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®), American Psychiatric Pub."
  3. H. Billert, Tokofobia – problem multidyscyplinarny, Ginekol Pol." 2007, 78, 807-811.
  4. J. Holka-Pokorska, M. Jarema, A. Stefanowicz, et al, Elektywne ciecie cesarskie ze wskazań psychiatrycznych – analiza zjawiska, opis dwóch przypadków oraz rekomendacje kliniczne, Psychiatria Polska". 2016; 50(2): 357–373.
  5. J. Onik, M. Rusin, A. Materkowska, A. Gryboś, M. Gryboś, (2019). Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej i położniczej w różnych specjalnościach medycyny. Tokofobia ciężarnych – mit czy rzeczywistość? s. 207-217.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij