Dezynfekcja rany wodą utlenioną. Kobieta odkaża ranę na kolanie polewając ją wodą utlenioną.
Zuzanna Kręcisz

Czy to prawda, że woda utleniona może utrudniać gojenie ran?

Woda utleniona, czyli inaczej nadtlenek wodoru, stosuje się najczęściej w postaci 3% roztworu. Ma ona głównie właściwości bakteriobójcze, oczyszczające rany i zmiękczające strupy. Wskazaniem do zastosowania wody utlenionej mogą być także m.in. łagodne infekcje jamy ustnej i gardła. Jak właściwie stosować wodę utlenioną, czy można nią wybielać zęby i czyścić uszy?

Woda utleniona nieodłącznie kojarzy się z odkażaniem ran. Kiedyś był to element obowiązkowy każdej apteczki, a większość z nas na pytanie  „Co stosować na ranę?” odpowiada bez namysłu – wodę utlenioną. Czy słusznie i czy zawsze? A jeśli tak, to jak właściwie stosować wodę utlenioną?

Woda utleniona – czym jest? Właściwości nadtlenku wodoru

Woda utleniona, czyli nadtlenek wodoru o wzorze H2O2, została wynaleziona jak wiele innych substancji przez przypadek. Za jej „ojca” uznaje się francuskiego chemika Luisa Jacquesa Thenarda, który pracując nad syntezą nadtlenku baru w 1818 roku otrzymał bezbarwną ciecz, która dobrze miesza się z wodą. Była to woda utleniona. Kolejne badania sprawiały, że wynalazek znajdował wiele zastosowań. Współcześnie, ze względu na to, że jedynymi produktami rozkładu H2O2 jest tlen i woda zalicza się wodę utlenioną do grupy związków chemicznych sprzyjających ochronie środowiska. Jest to bardzo istotne, gdyż poza farmacją, medycyną i kosmetyką jest wykorzystywana na ogromna skalę w wielu procesach przemysłowych. Cząsteczki wody utlenionej mają niewielkie rozmiary, co ułatwia im przenikanie przez błony komórkowe drobnoustrojów – bakterii, grzybów i wirusów. Wykazują wobec nich działanie biobójcze. Na podstawie jego działania nadtlenek wodoru zalicza się do środków antyseptycznych. Do odkażania ran stosuje się roztwory 3%.

Dlaczego po polaniu rany wodą utlenioną pojawia się piana? Czy to dobrze?

Jako środek odkażający stosuje się 3% wodny roztwór wody utlenionej. Mechanizm bakteriobójczego działania H2O2 polega na jego rozkładzie przez enzymy wewnątrzkomórkowe, np. katalazę oraz jony metali (żelaza Fe2+, miedzi Cu2+). W wyniku tej reakcji powstają rodniki hydroksylowe niszczące białko i błony komórkowe zarazków. Końcowym produktem rozkładu wody utlenionej jest tlen komórkowy – sprawca powstającej piany. Działa on bakteriobójczo, oczyszcza mechanicznie rany i zmiękcza strupy. To, że po zastosowaniu wody utlenionej widzimy pianę, oznacza zatem, że lek działa. Z drugiej jednak strony, piana pojawiająca się każdorazowo po zastosowaniu wody utlenionej, jest także potwierdzeniem stale bytujących na powierzchni rany drobnoustrojów chorobotwórczych.

Powiązane produkty

Woda utleniona a gojenie się ran

Niezaprzeczalnym faktem jest, że woda utleniona wykazując aktywność przeciwdrobnoustrojową wobec bakterii Gram-dodatnich, Gram-ujemnych, a także wirusów i grzybów oraz dzięki mechanicznemu oczyszczaniu rany przez wydzielający się tlen, sprzyja eliminacji czynników utrudniających lub wręcz uniemożliwiających poprawne gojenie ran.

Niestety na tej samej zasadzie woda utleniona może spowalniać procesy gojenia poprzez wpływ na komórki organizmu odpowiedzialne za ten proces. Nie zaleca się także przewlekłego stosowania wody utlenionej.

Woda utleniona a uszy i gardło – czy to bezpieczny sposób czyszczenia uszu i leczenia infekcji?

Wskazaniem do zastosowania wody utlenionej mogą być łagodne infekcje jamy ustnej i gardła. Wykorzystuje się roztwory o stężeniu 0,2% otrzymane przez rozcieńczenie łyżki 3% wody utlenionej w szklance wody. Roztwór ma działanie antyseptyczne i może oczyszczać błonę śluzową z zalegającej wydzieliny. Przewlekłe stosowanie może jednak wywołać podrażnienia błony śluzowej i przerost brodawek nitkowatych języka.

Przed stosowaniem wody utlenionej bezpośrednio do ucha zarówno w celu czyszczenia, jak i jego leczenia przestrzega wielu lekarzy. Po pierwsze dostępnych jest wiele innych, skutecznych i bezpiecznych preparatów do uszu, które stosuje się w celach pielęgnacyjnych lub leczniczych. Po drugie ilość zagrożeń wynikających ze stosowania wody utlenionej jest zbyt duża w stosunku do potencjalnych korzyści. Ze względu na silne właściwości utleniające H2O2 może uszkadzać delikatne struktury ucha – nabłonek wyściełający przewód słuchowy i błonę bębenkową. W przypadku wcześniejszej perforacji, czyli pęknięcia błony bębenkowej, zakropienie wody utlenionej do ucha może doprowadzić do podrażnienia błędnika i w konsekwencji wywołać zawroty głowy, nudności, wymioty oraz zaburzenia równowagi. Długotrwałe stosowanie nawet niewielkich ilości do zdrowego ucha może powodować nadmierne zmiękczanie tkanek w przewodzie słuchowym, zwiększać skłonność do wnikania drobnoustrojów, powodować obrzęk, ból i dyskomfort. Osiągany efekt jest niekorzystny i odwrotny od zamierzonego.

Sprawdź, jakie preparaty i leki na gojenie się ran znajdziesz na DOZ.pl

Czy woda utleniona odkaża powierzchnie przedmiotów?

Nadtlenek wodoru w różnych stężeniach jest wykorzystywany do odkażania przedmiotów, na których pozostał materiał biologiczny. Jednym z przykładów jest wykorzystywanie rozcieńczonej 3% wody utlenionej do dezynfekcji protez zębowych. Zabieg zaleca się przeprowadzać po, np. przebytych infekcjach w obrębie jamy ustnej takich jak: opryszczka, afty i angina.

H2O2 w formie gazowej jest wykorzystywany jako środek spowalniający psucie się owoców, do sterylizacji przedmiotów plastikowych nieodpornych na wysokie temperatury oraz stali nierdzewnej. Ogromne zainteresowanie budzi wykorzystanie nadtlenku wodoru do odkażania wody pitnej. W gospodarstwie domowym stosuje się wodę  utlenioną do usuwania plam z krwi, czerwonego wina czy trawy.

Woda utleniona a trądzik i wybielanie zębów

Białe zęby uznawane są za oznakę zdrowia i postrzegane jako element atrakcyjnego wyglądu. W tym celu zarówno w gabinecie stomatologicznym, jak również w warunkach domowych stosuje się preparaty oparte na nadtlenku wodoru. Mogą mieć one formę nakładek z żelem lub past.  W gabinecie stosuje się preparaty o stężeniu 35–37%, a w domu jednak pod kontrolą lekarza dentysty 10%, bez kontroli dopuszczone jest stosowanie ogólnie dostępnych produktów wybielających, w których stężenie substancji wybielającej nie przekracza 10%. Mechanizm wybielania przez nadtlenek wodoru nie jest dokładnie poznany, wiadomo natomiast, że związek przenika przez szkliwo do zębiny i reaguje z chromoforami, czyli substancjami barwnymi w twardych tkankach zęba, przez co zmienia ich zabarwienie. Istnieje granica procesu wybielania, tzw. punkt nasycenia. Po jego osiągnięciu dalsze wybielanie zostaje zatrzymane a rozpoczyna się niszczenie struktur zęba – szkliwa i zębiny, co przekłada się na wzrost kruchości i porowatości tkanek zęba. Wybielenie z użyciem nadtlenku wodoru zdecydowanie lepiej dla własnego bezpieczeństwa wykonać w gabinecie dentystycznym lub w domu, ale pod kontrolą stomatologa.

Skuteczność wody utlenionej w leczeniu i pielęgnacji cery trądzikowej jest dość ograniczona. H2O2 może być pomocna w ułatwianiu gojenia sączących się zmian ropnych, które towarzyszą trądzikowi. Działa bójczo na bakterie Propioniobacterium acne odpowiedzialne za powstawanie trądziku, niemniej kuracja by była, skuteczna powinna być prowadzona systematycznie i odpowiednio długo. Długotrwałe stosowanie może jednak wywoływać podrażnienie skóry. W tym konkretnym przypadku jej działanie odkażające jest wątpliwe, gdyż w martwych komórkach naskórka zawartość katalazy warunkującej działanie wody utlenionej jest bardzo niska. Z rezerwą należy się również odnieść do doniesień o rozjaśnianiu przebarwień czy działania przeciwzmarszczkowego wody utlenionej.

  1. Aptekarz Polski: Hydrogenii peroxydum – przeżytek, czy ,,woda życia”. https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/07-2012-hydrogenii-peroxydum-przezytek-czy-woda-zycia/. [
  2. Chrobak M., Kaczmarek U., Wpływ wybielania zębów nadtlenkiem wodoru na mikrotwardość szkliwa, Dent. med. probl. 2009, 46, 1, 63–68
  3. Żegliński J., Stabilizacja nadtlenku wodoru w kserożelu krzemionkowym-badanie oddziaływań składników kompozytu i jego charakterystyka, praca doktorska, Gdańsk 2006.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Tran – właściwości. Czy tran wpływa na odporność?

    Tran to olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych (olej z wątroby rekina nie jest tranem, ma bowiem inny skład i inne właściwości). Tran zawiera witaminę D i A, a także kwasy omega-3 (DHA i EPA), które mają korzystny wpływ na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Kiedy stosować olej z wątroby dorsza? Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka i dla osoby dorosłej?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

    Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Szczepionka na grypę 2023/2024 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij