Hiperdoncja - mężczyzna pokazuje swój nadliczbowy ząb pod górną wargą
Barbara Chmielewska

Hiperdoncja – czy jest groźna? Czy zęby nadliczbowe się leczy?

Pod tajemniczo brzmiącym terminem „hiperdoncja" kryje się powszechny w skali populacji problem dotyczący uzębienia – zęby nadliczbowe. Jakie są przyczyny tego zjawiska oraz czy dodatkowe zęby należy usuwać?  

Hiperdoncja to druga pod względem częstotliwości występowania wada zębowa. Może generować szereg zaburzeń i wymagać interdyscyplinarnego postępowania terapeutycznego. Dodatkowe zęby często wykrywane są przypadkowo, przy okazji wykonywania zdjęć zębowych lub pantomograficznych. Dobra wiadomość jest taka, że czasami mogą zostać wykorzystane jako materiał do autotransplantacji.

Co to jest hiperdoncja?

Hiperdoncja to występowanie zwiększonej liczy zębów. Może dotyczyć zarówno zębów mlecznych (liczba zębów jest wówczas większa niż 20), jak i stałych (liczba zębów jest większa niż 32). Zęby nadliczbowe mleczne zazwyczaj są zębami wyrzniętymi, a stałe zatrzymanymi. W ok. 80 proc. przypadków mamy do czynienia z jednym zębem nadliczbowym,  a w ok. 1020 proc. z dwoma zębami.

Mnoga nadliczbowość zazwyczaj połączona jest z występowaniem zespołów i wad wrodzonych, np. z zespołem Gardnera, Marfana, Ehler-Danlosa czy dysplazją obojczykowo-czaszkową. Zęby nadliczbowe mogą mieć budowę prawidłową lub zmienioną, np. stożkowate korony, krótkie korzenie czy dodatkowe guzki. Najczęściej zlokalizowane są w przednim odcinku szczęki, znacznie rzadziej w okolicy przedtrzonowców i trzonowców.

Mezjodens  ząb środkowy

Najczęściej występującym zębem nadliczbowym jest mezjodens. Zlokalizowany jest on w linii środkowej szczęki, rzadziej żuchwy, pomiędzy lub za zębami przyśrodkowymi siecznymi (jedynkami). Jego korona ma zazwyczaj kształt stożkowy, rzadziej przypomina prawidłowe siekacze. Najczęściej diagnozowany jest w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe.

Ząb pośrodkowy może stanowić przeszkodę uniemożliwiająca prawidłowe wyrzynanie siekaczy. Może też być przyczyną występowania diastemy rzekomej, czyli przerwy pomiędzy górnymi jedynkami, która nie jest związana z niskim przyczepem wędzidełka wargi górnej (diastema prawdziwa).

Zęby środkowe stałe usuwa się ze względu na mnogość problemów, które powodują. Kolejnym krokiem jest zwykle leczenie ortodontyczne.

Przyczyny powstawania dodatkowych zębów

Powstawanie zębów nadliczbowych tłumaczy się m.in. nadaktywnością lub przedłużoną czynnością listewki zębowej, podziałem zawiązków zębowych lub czynnikami genetycznymi. Hiperdoncja może występować rodzinnie. Mnoga nadliczbowość pojawia się zwykle w przypadku wad wrodzonych, np. rozszczepów wargi i podniebienia oraz w około 20 zespołach genetycznych.

Najczęściej rozwój zębów nadliczbowych ma miejsce w tym samym czasie, co zębów typowych. W przypadku przedłużonej aktywności listewki zębowej obserwujemy późne pojawianie się zawiązków zębów nadliczbowych. Może być tak, że u dziecka w wieku szkolnym nieoczekiwanie pojawią się zawiązki nowych zębów, a potem kolejnych w ciągu kilku lat. Sytuacja ta dotyczy najczęściej dodatkowych przedtrzonowców w szczęce i żuchwie. Dziecko wymaga wówczas okresowych kontroli radiologicznych i musi pozostawać pod opieką lekarza dentysty.

Powiązane produkty

Objawy i dolegliwości towarzyszące hiperdoncji

Zęby nadliczbowe mogą generować wiele problemów, m.in. być przyczyną:

  • przetrwania zębów mlecznych
  • zatrzymania wyrzynania zębów stałych
  • opóźnionego wyrzynania zębów stałych
  • nieprawidłowej lokalizacji zębów
  • rotacji zębów
  • stłoczeń
  • diastemy
  • resorpcji korzeni zębów sąsiednich
  • nieprawidłowego rozwoju korzeni zębów sąsiednich
  • tworzenia torbieli zębopochodnych
  • bólów neuralgicznych

Hiperdoncja – diagnostyka zębów nadliczbowych

W przypadku hiperdoncji konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu lekarskiego, przeprowadzenie badania pacjenta i wdrożenie diagnostyki radiologicznej. Pomocne mogą być zdjęcia pantomograficzne, zębowe oraz tomografia komputerowa wiązki stożkowej (CBCT). CBCT umożliwia przestrzenne ocenienie położenia zębów dodatkowych w stosunku do zębów prawidłowych i ważnych struktur anatomicznych oraz zaplanowanie odpowiedniego leczenia.

Hiperdoncja – leczenie zębów nadliczbowych

Postępowanie lecznicze w przypadku dodatkowych zębów stałych uzależnione jest od wielu czynników m.in.

  • wieku pacjenta
  • liczby, budowy i położenia zębów nadliczbowych
  • ryzyka powodowania przez nie zaburzeń
  • ryzyka powikłań podczas zabiegu chirurgicznego usuwania dodatkowych zębów

Każdy przypadek hiperdoncji wymaga więc dogłębnej analizy. Najczęściej zęby nadliczbowe usuwa się.

Planowanie kolejności i czasu ekstrakcji kolejnych zębów wymaga współpracy chirurga i ortodonty. W przypadku wysokiego ryzyka zabiegu chirurgicznego oraz korzystnego położenia zębów nadliczbowych możliwe jest pozostawienie ich. Zęby takie wymagają okresowej kontroli radiologicznej, a niekiedy ulegają samoistnej resorpcji.

Z kolei dodatkowe zęby mleczne zazwyczaj wyrzynają się w łuku zębowym i o ile nie powodują dolegliwości, np. ranienia błony śluzowej, pozostawia się je do obserwacji.

  1. J. Chmiel, T. Olek, Zęby nadliczbowe-zasady postępowania w różnych sytuacjach klinicznych, Stomatologia po Dyplomie", 2020.
  2. A. Jurek, M. Marczyńska-Stolarek, M. Zadurska, Zjawisko późnego powstawania zawiązków zębów nadliczbowych - opis dwóch przypadków, Forum Ortodontyczne". tom 8, nr 2 2012.
  3. P. Tokarska, A. Haładyj, P. Piekoszewska-Ziętek, I. Mariańska, B. Pietrzak-Bilińska, Mezjodens - częstość występowania, powikłania i możliwość wczesnego leczenia ortodontyczny - chirurgicznego na podstawie dokumentacji Zakładu Ortodoncji WUM, Forum Ortodontyczne" 2015.
  4. U. Żochowska, A. Masłowska, I. Dunin-Wilczyńska, Postępowanie diagnostyczne u pacjenta z hiperdoncją, Opis przypadku", tom 7, nr 4 2011.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij