Kobieta pokazuje szkliwo zębów u dentysty
Barbara Chmielewska

Czym jest hipoplazja szkliwa?

Hipoplazja szkliwa stanowi problem rozwojowy spotykany zarówno wśród dorosłych pacjentów, jak i dzieci. Warto wiedzieć, jakie są przyczyny tego zaburzenia szkliwa oraz w jaki sposób je leczyć.

Hipoplazja, inaczej niedorozwój szkliwa, to zaburzenie rozwojowe szkliwa typu ilościowego. Polega na zmniejszeniu grubości lub całkowitym braku szkliwa. Może być zaburzeniem miejscowym, kiedy to jest nim dotknięty jeden czy dwa zęby lub ogólnoustrojowym dotyczy wtedy grupy zębów lub wszystkich zębów.

Przyczyny hipoplazji szkliwa

Zmiany o charakterze hipoplazji powstają na etapie tworzenia szkliwa (amelogenezy). Proces ten może zostać zaburzony poprzez działanie czynników miejscowych, systemowych i genetycznych. W pierwszym przypadku niedorozwój będzie dotyczył jednego lub kilku zębów, w pozostałych  grup zębowych lub wszystkich zębów.

Najczęstsze czynniki miejscowe wpływające negatywnie na proces tworzenia szkliwa zębów stałych to uraz zęba mlecznego lub zapalenie tkanek okogowierzchołkowych, będące następstwem próchnicy. Czynniki ogólnoustrojowe możemy podzielić na prenatalne, perinatalne i postnatalne. Według badań u 1843 procent wcześniaków występują ubytki hipoplastyczne. Czynnikami sprawczymi mogą tu być m.in. niedotlenienie, niedobory wapnia i fosforu oraz hiperbilirubinemia. Również cukrzyca matki może zaburzać proces tworzenia szkliwa.

Przykładowe czynniki systemowe mogące zaburzać amelogenezę:

  • prenatalne: niedotlenienie, niedożywienie, zatrucie ciążowe, zakażenia, choroby układu moczowego
  • perinatalane: niska masa urodzeniowa, ciąża mnoga, urodzenie po czasie
  • postnatalne: infekcje wirusowe i bakteryjne, zaburzenia hormonalne, niedobory pokarmowe i witaminowe, leki, choroby tarczycy, choroby metaboliczne
W sumie ponad 100 czynników systemowych i genetycznych może zaburzać proces tworzenia szkliwa.

Objawy hipoplazji szkliwa

Hipoplazja manifestuje się jako ścieńczenie lub zlokalizowany ubytek szkliwa na powierzchni zębów. Może też mieć postać bruzd i dołków w obrębie szkliwa lub dotyczyć brzegów siecznych wówczas powstają w nich półksiężycowate ubytki.

Niekiedy ścieńczenie szkliwa może towarzyszyć zmianom w obrębie głębszych warstw zęba (zębiny). Przykładem takiej jednostki chorobowej jest choroba Capdeponta (dentinogenesis imperfecta)

Powiązane produkty

Niedorozwój szkliwa - Amelogenesis imperfecta

Amelogenesis imperfecta jest przykładem zaburzenia rozwojowego szkliwa pochodzenia genetycznego. Obejmuje zęby mleczne i stałe. Zmiany w szkliwie mają charakter hipoplazji albo hipomineralizacji (zmniejszonego uwapnienia). W pierwszym przypadku zęby mają zmieniony kształt  korony nie są wypukłe, guzki zębowe mają kształt igieł lub sopli, a brzegi sieczne są cienkie. Szkliwo ma małą grubość, występują w nim dołki i bruzdy, a jego barwa jest żółtobrunatna. Jeśli choroba ma charakter hipomineralizacji, korony początkowo mają prawidłowy kształt, ale szkliwo jest matowe, kruche i łatwo ulega uszkodzeniom i starciu. Jego barwa jest mlecznobiała lub jasnobrunatna.

W przebiegu choroby mogą pojawiać się również inne nieprawidłowości dotyczące jamy ustnej, np. zaburzenia wyrzynania zębów, wady zgryzu, zaburzenia w budowie korzeni zębów, w obrębie dziąseł czy resorpcje korzeni i koron zębowych.

Zmiany w amelogensis imperfecta mogą dotyczyć dodatkowo paznokci, skóry i włosów. Pacjenci z tym zaburzeniem rozwojowym wymagają interdyscyplinarnej opieki dentystycznej. Zwłaszcza dotyczy to najmłodszych pacjentów, ponieważ zaburzenia estetyki mogą wpływać negatywnie na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka. W związku z tym czasami konieczne jest korzystanie z pomocy psychologicznej.

Ubytki w szkliwie - ząb Turnera

Przykładem zaburzeń rozwojowych szkliwa z przyczyn miejscowych jest ząb Turnera. Jest to ząb stały o nieprawidłowej budowie, powstałej na skutek działania czynników patologicznych dotykających odpowiedni ząb mleczny. Najczęściej jest to uraz lub zapalenie okołowierzchołkowe. Zęby Turnera, oprócz ubytków szkliwa, mogą być dotknięte innymi nieprawidłowościami, np. zmienioną budową korzeni, wyrzynać się zbyt wcześnie lub za późno. Dlatego tak ważna jest profilaktyka próchnicy zębów mlecznych i jak najszybsze leczenie ubytków próchnicowych. Nieleczona próchnica prowadzi do zapaleń miazgi, które mogą przejść w zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.

Leczenie hipoplazji szkliwa

Zmiany o charakterze hipoplazji wpływają negatywnie na estetykę zębów. Zwiększają również ich wrażliwość na działanie bodźców oraz ryzyko rozwoju próchnicy. Defekty estetyczne szkliwa można skorygować przy pomocy kosmetycznych materiałów wypełniających, licówek lub koron. W zależności od potrzeb można korzystać z zabiegów higienizacji i fluoryzacji. Preparaty fluoru znoszą nadwrażliwość i zwiększają odporność zębów na próchnicę. Należy leczyć powstałe ubytki próchnicowe. Pacjenci z defektami szkliwa powinni pozostawać pod stałą kontrolą dentystyczną.

Higiena i dieta przy hipoplazji szkliwa

Bardzo ważne jest utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej. Ze względu na brak lub zmniejszenie grubości szkliwa, zęby takie są o wiele bardziej narażone na rozwój próchnicy. Należy dwa razy dziennie dokładnie usuwać płytkę nazębną przy użyciu szczoteczki i pasty z fluorem. Powyżej 6 roku życia dziecka można wprowadzić płukanki bezalkoholowe z fluorem. Wskazane byłoby przejście profesjonalnego instruktażu higieny jamy ustnej w gabinecie dentystycznym, wraz z doborem akcesoriów do mycia. Należy również ograniczyć cukier w diecie i unikać napojów o potencjale erozyjnym (soki, energetyki, napoje gazowane).

  1. A. Jurczak, D. Gałecka-Wanatowicz, I. Kołodzie, P. Łopuch, Leczenie zespołowe młodocianej pacjentki z amelogenesis imperfecta-opis przypadku, Nowa Stomatologia", nr 4/2013.
  2. M. Ogińska, J. Opydo-Szymaczek, Zaburzenia rozwojowe szkliwa i ich związek z występowaniem próchnicy-przegląd piśmiennictwa, Dental Forum", nr 1/2017.
  3. D. Olczak-Kowalczyk, A. Turska-Szybka, D. Gozdowski, U. Kaczmarek, Związek między wadami rozwojowymi szkliwa a nasileniem próchnicy u 18-letniej młodzieży, e-medycyna.pl [online], https://e-medycyna.pl/wp-content/uploads/2020/03/Zwi%C4%85zek-mi%C4%99dzy-wadami-rozwojowymi-szkliwa-a-nasileniem-pr%C3%B3chnicy-u-18-letniej-m%C5%82odzie%C5%BCy.pdf, [dostęp: 14.04.2022].
  4. D. Solarek, J. Szczepańska, Powikłania w zębach stałych w wyniku dużych zaniedbań w obrębie uzębienia mlecznego u 4-letniego dziecka. Opis przypadku, Nowa Stomatologia", nr 24(4) 2019.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.