karnozyna w serum
Joanna Orzeł

Karnozyna – kiedy po nią sięgać? Na co pomoże?

Karnozyna jest strukturalnie prostym związkiem (składa się zaledwie z dwóch aminokwasów) występującym endogennie w organizmie ludzkim. Ma zestaw unikalnych właściwości, które przekładają się na szeroki wachlarz działań i zastosowań. Czym jest karnozyna i jak ją stosować? Zapraszamy do lektury.

Z karnozyną wiązane są duże nadzieje. Nazywa się ją nieraz czynnikiem długowieczności, ponieważ zasadne jest stosowanie jej w ramach kuracji schorzeń związanych z procesami starzenia się. Zaobserwowano nawet, że karnozyna wydłuża życie komórek in vitro: opóźnia pojawienie się objawów starzenia i hamuje skracanie telomerów DNA. Karnozyna jawi się zatem jako suplement przyszłości rodem z futurologii.

Karnozyna – co to takiego?

Karnozyna (L-karnozyna, β-alanylo-L-histydyna, INCI: carnosine) to dipeptyd endogennie występujący w organizmie ludzkim. Opisując ją szerzej: jest to podstawowy, zawierający azot, dipeptyd budujący mięśnie szkieletowe kręgowców. Występuje też w innych tkankach, w których procesy metaboliczne zachodzą intensywnie, np. w ośrodkowym układzie nerwowym, w nerkach, wątrobie, żołądku. Co ważne, poziom karnozyny maleje w tkankach wraz z wiekiem, co koreluje z występowaniem wielu chorób okresu geriatrycznego.

Karnozyna powstaje w reakcji endoenergetycznej syntezy z aminokwasów β-alaniny i L-histydyny. Za jej rozpad do wyjściowych aminokwasów odpowiada enzym karnozynaza.

Za wyizolowanie i opisanie karnozyny w roku 1900 odpowiedzialny jest rosyjski uczony V. Gulewicz.

Karnozyna – właściwości

Karnozyna słynie z właściwości antyoksydacyjnych. Jako przeciwutleniacz hamuje procesy starzenia się komórek. Wymiata wolne rodniki, chroniąc błony komórkowe przed peroksydacją.

Karnozyna wykazuje również właściwości antyglikacyjne. Co to oznacza? Wymiata ona nie tylko wolne rodniki, ale również toksyczne produkty, które w wyniku działania tychże rodników powstały już w komórce. Są to np. szkodliwe aldehydy, które w procesie tzw. glikacji (nieenzymatycznej glikozylacji) łączą się z białkami lub DNA komórki i zaburzają jej homeostazę. Takie reaktywne związki powstają często w wyniku stanów patologicznych, np. w niekontrolowanej cukrzycy, prowadząc do jej groźnych powikłań: retinopatii, nefropatii, angiopatii. Karnozyna, jako czynnik antyglikacyjny, chroni struktury komórkowe przed atakiem takich aldehydów.

Karnozyna ma właściwości buforujące tkanki zwierzęce i ludzkie – zwłaszcza te, które są szczególnie narażone na zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, np. mięśnie poprzecznie prążkowane.

Karnozyna wykazuje właściwości chelatujące na jony metali (np. miedzi, cynku, żelaza, kobaltu). Regulując ich stężenie w tkankach i płynach ustrojowych, zdecydowanie zmniejsza ich toksyczny wpływ na ustrój.

Powiązane produkty

Karnozyna – działanie

Karnozyna, ze względu na swoje właściwości, wykazuje szereg działań terapeutycznych:

  • Ma zastosowanie w profilaktyce i terapii powikłań cukrzycy, ponieważ w ich patogenezie istotnymi czynnikami jest i stres oksydacyjny, i glikozylacja. Karnozyna może zatem ograniczać późne powikłania cukrzycy typu 1 i 2: mikroangiopatie, makroangiopatie, retinopatie, nefropatie.
  • Karnozyna podawana miejscowo w postaci kropli może zapobiegać schorzeniom ocznym, nie tylko tym wywołanym cukrzycą. Ma zastosowanie w terapii zaćmy (i starczej, i cukrzycowej), jaskry, zmętnienia ciała szklistego, stanów zapalnych rogówki i siatkówki. Jest skuteczna w zapobieganiu dolegliwościom i powikłaniom wywołanym noszeniem soczewek kontaktowych, np. obrzękom rogówki powstającym w wyniku zakwaszenia środowiska pod soczewką. Zapobiega rozwojowi zaćmy, hamuje jej postęp oraz częściowo odwraca procesy zmętnienia, które już zaszły. Karnozyna jest zatem solidną alternatywą dla chirurgicznego leczenia zaćmy.
  • Ze względu na swoje silne właściwości antyoksydacyjne oraz chelatowanie jonów metali (tutaj głównie cynku i miedzi) karnozyna jest związkiem o działaniu neuroprotekcyjnym. Przeciwdziała wystąpieniu choroby Alzheimera, Parkinsona, udaru niedokrwiennego mózgu (a po wystąpieniu udaru zmniejsza nasilenie negatywnych zmian neurologicznych z nim związanych), stwardnienia zanikowego bocznego. Prawdopodobnie może mieć też udział w niwelowaniu objawów autyzmu u dzieci.
  • Karnozyna ma korzystne działanie na układ sercowo-naczyniowy: spowalnia procesy miażdżycowe, poprawia kurczliwość mięśnia sercowego.
  • Ma zastosowanie w leczeniu choroby wrzodowej: przyspiesza gojenie ran, działa bakteriostatycznie na bakterie Helicobacter pylori. Preparat karnozynianu cynku (pochodnej karnozyny, w której jest ona połączona z cynkiem w stosunku 1:1) wspiera barierę nabłonkową przewodu pokarmowego.
  • Wykorzystywana jest w suplementach dla sportowców, gdyż poprawia i utrzymuje siłę skurczu mięśni podczas wysiłku (czyli zwiększa odporność mięśni na zmęczenie), regeneruje mięśnie po wysiłku, zmniejsza gromadzenie się w nich kwasu mlekowego.
Sprawdź i wybierz: Suplementy dla sportowców na DOZ.pl

Karnozyna – w jakich produktach można ją znaleźć?

By wykorzystać dobroczynne właściwości karnozyny należy wybrać spośród produktów o różnym przeznaczeniu oraz różnej formie i drodze podania.

Karnozyna w postaci suplementów diety to preparat w formie kapsułek i tabletek. Może zawierać czysty związek L-karnozyny lub dodatkowe substancje pomocnicze (np. cynk). W niektórych krajach w obrocie znajdują się leki na bazie karnozyny.

N-acetylokarnozyna podawana miejscowo w postaci kropli do oczu to pochodna karnozyny, która stanowi formę proleku. Acylowanie chroni lek przed hydrolizą przez karnozynazę. Dodatkowo taka postać dzięki zwiększonej lipofilności łatwiej przenika przez błony komórkowe i w ciągu 15 minut od aplikacji większa ilość uwolnionej karnozyny znajduje się już w ciele szklistym. N-acetylokarnozyna działa przeciwutleniająco zarówno w środowisku wodnym, jak i w fazie lipidowej błon komórkowych – co wyróżnia ją na tle innych antyoksydantów. W skład kropli ocznych wchodzi również karboksymetyloceluloza o właściwościach ochronnych i nawilżających.

Karnozyna ma zastosowanie w wyrobach medycznych w formie żeli hydrokoloidowych, stosowanych do pielęgnacji suchych i wilgotnych ran: skaleczeń, zadrapań, otarć, powierzchniowych oparzeń.

Jest składnikiem kosmetyków o działaniu przeciwstarzeniowym, nawilżającym, wygładzającym zmarszczki oraz składnikiem preparatów przeciwtrądzikowych.

Karnozyna jako suplement – dawkowanie

Karnozyna w suplementach diety występuje najczęściej w dawkach 250 lub 500 mg na jednostkę dawkowania. Uważa się, że działanie terapeutyczne osiąga się przy dawkowaniu 500 mg substancji aktywnej na dobę, stąd – w zależności od preparatu – zaleca się spożywanie jednej lub dwóch kapsułek/tabletek dziennie, najlepiej podczas posiłku.

Należy pamiętać, aby przed stosowaniem suplementu z karnozyną, skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Karnozyna – skutki uboczne i przeciwwskazania

Karnozyna uznawana jest za substancję bezpieczną, jej skutki uboczne nie zostały odnotowane. Nie wchodzi w interakcje z innymi lekami lub suplementami diety. Istnieją doniesienia o możliwym obniżaniu ciśnienia krwi przez karnozynę, zatem ostrożność powinni zachować pacjenci o niskim ciśnieniu krwi.

Produkty z karnozyną są przeciwwskazane dla dzieci i młodzieży oraz dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących.
  1. E. Mrukwa-Kominek, M. Sarnat, Ł. Drzyzga, N-acetylokarnozyna – nowy lek, nowe nadzieje na zapobieganie powikłaniom ocznym cukrzycy, „Okulistyka”, nr 1 2013.
  2. E. A. Syta, G. Ginalska, P. Kazimierczak, Bioaktywne właściwości karnozyny, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, nr 2 (24) 2018.
  3. R. Zięba, Karnozyna – aktywność biologiczna i perspektywy zastosowania w farmakoterapii, „Wiadomości Lekarskie”, nr 60 (1-2) 2007.
  4. M. Andrulewicz, Wpływ wybranych składników pokarmowych oraz stylu życia na funkcję bariery jelitowej człowieka, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, nr 2 (27) 2021.
  5. T. Matsukura, H. Tanaka, Applicability of zinc complex of L-carnosine for medical use, „Biochemistry”, nr 65 2000.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Tran – właściwości. Czy tran wpływa na odporność?

    Tran to olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych (olej z wątroby rekina nie jest tranem, ma bowiem inny skład i inne właściwości). Tran zawiera witaminę D i A, a także kwasy omega-3 (DHA i EPA), które mają korzystny wpływ na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Kiedy stosować olej z wątroby dorsza? Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka i dla osoby dorosłej?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

    Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Szczepionka na grypę 2023/2024 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij