Nowa Ustawa o Zawodzie Farmaceuty – jakie kwestie reguluje i co jej wejście w życia oznacza dla pacjentów? Zasady kompleksowej opieki farmaceutycznej
Marta Pietroń

Nowa Ustawa o Zawodzie Farmaceuty – jakie kwestie reguluje i co jej wejście w życia oznacza dla pacjentów? Zasady kompleksowej opieki farmaceutycznej

Ustawa o zawodzie farmaceuty weszła w życie w połowie kwietnia bieżącego roku. Jej uchwalenie to najbardziej wyczekiwany dokument przez polskich farmaceutów od kilkudziesięciu lat. Nie tylko ugruntował ich pozycje w polskiej opiece zdrowia oraz zapewnił niezależność, ale przede wszystkim wprowadził świadczenie zdrowotne, jakim jest opieka farmaceutyczna. Dlaczego jest ona tak ważna? Co nowego wprowadza w funkcjonowaniu aptek? 

Ustawa o zawodzie farmaceuty – dlaczego jest ważna? Standardy opieki farmaceutycznej w innych krajach europejskich 

Farmaceuci do tej pory byli jedną z grup zawodów zaufania publicznego, która najdłużej czekała na uregulowanie zajmowanej przez nich pozycji w polskiej ochronie zdrowia. Sytuacja uległa zmianie 17 grudnia 2020 roku, kiedy to prezydent RP podpisał ustawę o Zawodzie Farmaceuty. Ukazała się ona w Dzienniku Ustaw 15 stycznia 2021 roku i po trzech miesiącach od tej daty zaczęła obowiązywać. Dlaczego całe środowisko z niecierpliwością na nią czekało? 

Przede wszystkim ustawa:

  • prawnie określa status zawodu farmaceuty, 
  • definiuje cel i uprawnienia zawodowe, 
  • zapewnia samodzielność wykonywanego zawodu,
  • wprowadza opiekę farmaceutyczną jako nowe świadczenie zdrowotne,
  • w jednym dokumencie jasno określa zadania zawodowe i usługi farmaceutyczne,
  • na nowo definiuje rolę kierownika apteki i zakres jego obowiązków. 

W Europie i na świecie opieka farmaceutyczna działa już od wielu, wielu lat. Jak wygląda w innych krajach europejskich? Oto kilka przykładów.

Opieka farmaceutyczna w Wielkiej Brytanii

Zakres czynności wchodzących w opiekę farmaceutyczną w Wielkiej Brytanii jest szeroki. Od 2009 roku obowiązuje tam HLP – Healthy Living Pharmacies, czyli trzystopniowy program dofinansowania działalności apteki. Stopień określany jest zgodnie z kryteriami akredytacyjnymi. Na pierwszym poziomie opieki w aptece przeprowadzana jest edukacja zdrowotna i promowany jest zdrowy tryb życia, drugi poziom obejmuje działania z obszaru profilaktyki, zaś na trzecim poziomie dochodzi do opieki zdrowotnej pacjentów. Taki podział pozwolił na stopniowe wdrażanie opieki farmaceutycznej i odciążenie systemu zdrowia.  

Opieka farmaceutyczna w Norwegii

W norweskiej aptece możliwe jest wykonanie dość dużej ilości badań diagnostycznych:

  • pomiar ciśnienia krwi,
  • pomiar stężenia glukozy we krwi,
  • badanie znamion,
  • test kontrolny w kierunku zachorowania na raka jelita grubego.

Ze strony państwa finansowane są dwa świadczenia zdrowotne: przeszkolenie z używania inhalatora oraz wsparcie pacjenta podczas wdrażania do jego farmakoterapii nowych leków na choroby krążenia. Norweska opieka farmaceutyczna kładzie duży nacisk na profilaktykę i wsparcie przewlekłych chorób, takich jak: cukrzyca, astma czy nadciśnienie.

Opieka farmaceutyczna w Szwecji

Wprowadzanie opieki farmaceutycznej w szwedzkich aptekach trwało 10 lat. Przez ten czas prowadzone były kampanie społeczne, które miały wyedukować pacjentów w temacie chorób przewlekłych. W aptekach jednym ze świadczeń są szczepienia przeciwko grypie, durowi brzusznemu i kleszczowemu zapaleniu mózgu. Oprócz tego kierownik apteki może zadecydować o wprowadzeniu bezpłatnych konsultacji z farmaceutą. 

Ustawa o zawodzie farmaceuty – jakie uprawnienia ma farmaceuta w Polsce?

W Polsce zgodnie z prawem rolą farmaceuty jest między innymi doradzanie, wykonywanie leków recepturowych, rzetelne przekazywanie informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leków lub suplementów oraz wydawanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Do tego dochodzi również kwestia prowadzenia apteki, czyli wszystkie czynności wchodzące w zakres technicznego i ekonomicznego zadbania o aptekę jako miejsce oceny zdrowia publicznego. 

Pierwszym przełomowym momentem dla farmaceutów był marzec 2020 roku, kiedy to w obliczu pandemii koronawirusa ich kompetencje zostały rozszerzone o możliwości wystawiania recept pro auctore (dla siebie) i pro familie (dla członków swojej rodziny). Oprócz tego farmaceuta w dalszym ciągu może wystawić w aptece receptę farmaceutyczną w sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu, chociażby w przypadku napadu astmy czy braku dawki leku na kolejny dzień w przypadku przewlekłej choroby. Warto jednak mieć na uwadze, że jest to forma pomocy w wyjątkowych sytuacjach, a nie metoda ułatwiająca uzyskanie leku. W nieuzasadnionych przypadkach farmaceuta jak najbardziej może odmówić wystawienia recepty, bowiem ponosi on pełną odpowiedzialność za każdy taki dokument.

Kolejnym przełomowym momentem był kwiecień 2021 r., kiedy to farmaceuci nabyli nowych uprawnień, wynikających z wejścia w życie ustawy o zawodzie farmaceuty. Uprawnienia farmaceuty wchodzące w opiekę farmaceutyczną będą obejmować: 

  • prowadzenie konsultacji farmaceutycznych,
  • przeglądy lekowe,
  • usługa Nowy Lek,
  • program Drobne Dolegliwości,
  • receptę kontynuowaną, 
  • programy profilaktyczne,
  • szczepienia przeciwko grypie w aptekach,
  • wsparcie w zakładaniu IKP – Internetowego Konta Pacjenta.

Dowiedz się więcej na temat e-recepty i Internetowego Konta Pacjenta.

Wraz z czasem w miarę potrzeb pacjentów i systemu opieki zdrowotnej, zakres usług wchodzących w opiekę farmaceutyczną może ulec poszerzeniu. 

Powiązane produkty

Ustawa o zawodzie farmaceuty – co oznacza dla Pacjentów? Kiedy warto zwrócić się po poradę do farmaceuty?

W dzisiejszych czasach dostęp do apteki jest nieograniczony. Farmaceuci często są pierwszym kontaktem dla Pacjenta, zanim udadzą się oni do lekarza. Do tej pory zadania i rola farmaceuty w ochronie zdrowia nie były zdefiniowane, co powodowało, że przez wiele lat potencjał polskich farmaceutów nie był w pełni wykorzystywany. Dotychczas pomimo braku formalnie uregulowanej opieki farmaceutycznej, wielu pacjentów odwiedzających apteki czuło się objętych „opieką”. Przyczynia się do tego szeroki zakres wiedzy, umiejętność doradzania oraz chęć niesienia pomocy przez farmaceutów. 

W obecnej sytuacji epidemiologicznej farmaceuci stają się w oczach Pacjentów nieocenionym źródłem pomocy w drobniejszych problemach zdrowotnych. Kiedy warto zwrócić się po poradę do farmaceuty i w jaki sposób może pomóc?

Farmaceuta:

  • doradzi w drobniejszych problemach zdrowotnych,
  • poinformuje, jak prawidłowo stosować leki,
  • udzieli dermokonsultacji,
  • sporządzi leki na receptę,
  • pomoże obsłużyć urządzenia medyczne, 
  • przeszkoli z prawidłowego wykonywania pomiarów cukru lub ciśnienia,
  • przeszkoli z prawidłowego używania inhalatorów oraz udzieli instrukcji jak krok po kroku podać insulinę przy użycia pena,
  • doradzi i skompletuje domowa i wakacyjną apteczkę,
  • wskaże niekorzystne interakcje między lekami.

Z pomocą w opiece nad pacjentem w aptece przychodzi Internetowe Konto Pacjenta, które daje możliwość upoważnienia farmaceuty do wzglądu w przyjmowane leki i na tej podstawie może on udzielić porady. Trzeba jednak pamiętać, że farmaceuta w zaistniałej sytuacji w żaden sposób nie zastąpi lekarza, który zdiagnozuje i wdroży odpowiednie leczenie. 

  1. Polegaj na farmaceucie, "www.pacjent.gov.pl", [online], https://pacjent.gov.pl/system-opieki-zdrowotnej/po-pierwsze-farmaceuta, [dostęp:] 20.06.2021.
  2. Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty, „isap.sejm.gov.pl” [online], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210000097, [dostęp:] 20.06.2021.
  3. Naczelna Izba Aptekarska, Zmiany systemowe stają się faktem. Ustawa o zawodzie farmaceuty wchodzi w życie, "www.nia.org.pl" [online], https://www.nia.org.pl/2021/04/16/zmiany-systemowe-staja-sie-faktem-ustawa-o-zawodzie-farmaceuty-wchodzi-w-zycie/, [dostęp:] 20.06.2021.
  4. A. Weisner, Jak wygląda opieka farmaceutyczna w innych krajach europejskich?, „opieka.farm” [online], https://opieka.farm/aktualnosci/jak-wyglada-opieka-farmaceutyczna-w-innych-krajach-europejskich/, [dostęp:] 20.06.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij