Przepuklina pachwinowa u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie przepukliny w pachwinie u dziecka

Typowym objawem przepukliny pachwinowej (hernia inguinalis) u dziecka jest miękki i niebolesny guzek w okolicy pachwinowej, który pojawia podczas płaczu, kaszlu lub kichania i zanika przy delikatnym ucisku. Groźnym powikłaniem przepukliny pachwinowej jest jej uwięźnięcie, które jest wskazaniem do pilnego zabiegu operacyjnego. 

Przepuklina pachwinowa u dzieci – czym jest i co ją powoduje? 

Przepuklina pachwinowa u dzieci stanowi najczęstszą wadę wrodzoną, a zabieg korekcji przepukliny jest jedną z najczęściej wykonywanych planowych operacji chirurgicznych u dzieci. Szacuje się, że przepuklina pachwinowa dotyka ok. 4% niemowląt, w tym kilkukrotnie częściej dotyczy chłopców. Zazwyczaj występuje u wcześniaków i dzieci z małą masą urodzeniową.  

Przepuklina pachwinowa powstaje na skutek obecności niezamkniętego uchyłka pochwowego otrzewnej (błony wyścielającej jamę brzuszną). Fizjologicznie uchyłek ten zamyka się u płodu po 20. tygodniu ciąży. W przypadku niezamkniętego uchyłka otrzewnej wnikają do niego narządy jamy brzusznej, najczęściej pętle jelita lub ich fragment, tworząc zawartość worka przepuklinowego. Zdarza się, że do worka przepukliny pachwinowej wnika jajnik, wyrostek robaczkowy, jelito grube lub fragment pęcherza moczowego. Następnie uchyłek ten wydostaje się przez kanał pachwinowy, który jest fizjologiczną przestrzenią w obrębie mięśni tworzących przednią ścianę jamy brzusznej, dochodząc do wargi sromowej większej u dziewczynek lub do moszny w chłopców.   

Objawy przepukliny pachwinowej u dzieci  

Przepuklina pachwinowa ma postać miękkiego guzka powyżej pachwiny, który u chłopców może sięgać do górnego bieguna moszny, a u dziewczynek w kierunku wargi sromowej większej. Typowym objawem przepukliny pachwinowej u dziecka jest uwypuklenie w okolicy pachwinowej, które pojawia się w przypadku wzmożonego ciśnienia w jamie brzusznej np. płaczu, kaszlu lub kichania.  

Należy pamiętać, że przepuklina pachwinowa u dzieci jest wadą wrodzoną, a wzrost ciśnienia w jamie brzusznej powoduje ujawnienie się przepukliny, a nie jej powstanie. Przepuklina pachwinowa u dziecka cofa się najczęściej w stanie spoczynku np. podczas ciepłej kąpieli.  

Do uwięźnięcia przepukliny dochodzi na skutek powiększania się worka przepukliny zawierającego najczęściej pętle jelita, co powoduje brak możliwości cofnięcia się jelit przez napięty pierścień kanału pachwinowego, który tworzy wrota przepukliny. Uwięźnięta przepuklina pachwinowa wywołuje objawy niedrożności jelita, takie jak ból brzucha u dziecka lub wymioty. W sytuacji uwięźniętej przepukliny w pachwinie wyczuwa się twardy i bolesny guzek. Niedokrwienie ściany jelita lub uwięźniętego w przepuklinie narządu może prowadzić do martwicy i sepsy. Dlatego też w przypadku podejrzenia uwięźnięcia przepukliny pachwinowej należy pilnie udać się z dzieckiem do lekarza (SOR, izba przyjęć, opieka całodobowa).  

Do objawów wskazujących na uwięźnięcie przepukliny pachwinowej u dziecka zaliczamy: 

• twardy, bolesny guzek w okolicy wzgórka łonowego i wargi sromowej większej u dziewczynek lub w okolicy pachwinowej i górnej części moszny u chłopców, 
• niepokój, płacz dziecka, 
• ból brzucha, wymioty – świadczą o niedrożności przewodu pokarmowego i są wskazaniem do pilnej operacji.  

Częściej więzną przepukliny o małych rozmiarach, gdyż mają wąski pierścień, przez który wnika worek przepukliny. Wraz ze wzrostem dziecka worek przepuklinowy ulega powiększeniu, dlatego gromadzące się w nim pętle jelitowe dają uczucie dyskomfortu.  

Przepuklina pachwinowa u dzieci – leczenie 

W każdym przypadku rozpoznania lub podejrzenia obecności przepukliny pachwinowej u dziecka powinno ono być skierowane na konsultację do chirurga dziecięcego, który po zbadaniu określi wielkość przepukliny i zaleci dalsze postępowanie.  

Zaleca się, aby w przypadku wystąpienia bezobjawowej przepukliny pachwinowej u noworodka, zabieg operacyjny wykonać po ukończeniu 3. miesiąca życia, ze względu na trudności w znieczuleniu dziecka.  

Nawroty po operacji przepukliny pachwinowej u dzieci występują rzadko. Należy jednak pamiętać, aby przez 1–2 tygodnie po operacji przepukliny powstrzymywać się nasilonej aktywności fizycznej, w tym jazdy na rowerze.