Choroby żołądka – jakie występują najczęściej? Jak je rozpoznać i leczyć?
Piotr Ziętek

Choroby żołądka – jakie występują najczęściej? Jak je rozpoznać i leczyć?

Żołądek to narząd narażony na różne schorzenia. Wśród nich wymienia się m.in. wrzody, zgagę czy choroby nowotworowe. Które z nich występują najczęściej i w jaki sposób się objawiają? Jak wygląda leczenie chorób żołądka? 

Choroby żołądka są dość powszechnym zjawiskiem. Ze względu na niecharakterystyczne, miernie nasilone objawy lub ich brak, bywają przeoczone bądź bagatelizowane. Wiele chorób żołądka można z powodzeniem wyleczyć wprowadzając zmiany w stylu życia oraz stosując leczenie farmakologiczne. Z drugiej strony, choroby nowotworowe żołądka są jednymi z najbardziej śmiertelnych nowotworów. Duże znaczenie ma w tym wypadku profilaktyka i szybka diagnostyka. 

Choroby żołądka – które występują najczęściej? 

Stosunkowo często dochodzi do uszkodzeń błony śluzowej żołądka. Wyróżnia się tutaj dwa zjawiska, zapalenie błony śluzowej i gastropatię, czyli uszkodzenie bez odczynu zapalnego. Choroby te mogą przebiegać w sposób ostry lub przewlekły. Ostre gastropatie najczęściej związane są z nadużywaniem niesteroidowych leków przeciwbólowych, spożywaniem alkoholi wysokoprocentowych, refluksem żółciowym. Występują również u chorych wymagających leczenia w ramach oddziału intensywnej terapii np. w przebiegu wstrząsu, rozległych urazów, oparzeń. Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka, czyli nieżyt żołądka, jest również powodowane przez czynniki infekcyjne takie jak wirusy i bakterie. Główną przyczyną przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka jest z kolei zakażenie H. pylori. Do innych przyczyn należą przewlekłe stosowanie leków przeciwbólowych i autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka. 

Dyspepsja to zespół objawów chorobowych towarzyszących niektórym chorobom przewodu pokarmowego. Z kolei dyspepsja czynnościowa to odrębny zespół chorobowy należący do grupy zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Wyróżnia się dwa typy dyspepsji czynnościowej, zespół zaburzeń poposiłkowych i zespół bólu w nadbrzuszu. O dyspepsji czynnościowej mówi się wówczas, gdy nie stwierdza się w obrębie przewodu pokarmowego żadnych istotnych zmian, które mogłyby powodować objawy niestrawności

Choroba wrzodowa jest również jedną z najczęstszych chorób żołądka. Powstają w niej ubytki sięgające na całą głębokość błony śluzowej. Są one otoczone odczynem zapalnym. Pojawiają się też ogniska martwicy. Zdecydowana większość przypadków choroby wrzodowej jest związana z zakażeniem bakterią H. pylori lub z przewlekłym stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych. 

Choroby nowotworowe żołądka 

Rak żołądka należy do najczęstszych i najbardziej śmiertelnych nowotworów złośliwych w naszej populacji. Rak rozpoznany w zaawansowanym stadium rzadko kiedy daje szanse na wyleczenie, nawet po chirurgicznym usunięciu żołądka. Nowotwór zwykle rozwija się w zmienionej zapalnie błonie śluzowej żołądka. Co za tym idzie, jednym z jego czynników ryzyka, podobnie jak innych chorób żołądka, jest zakażenie H. pylori. Ryzyko zachorowania zwiększają także skłonności genetyczne, palenie tytoniu, otyłość oraz czynniki dietetyczne.

Dowiedziono, że dieta bogata w sól, potrawy smażone, wędzone i zawierające konserwanty na bazie związków azotu również przyczynia się do częstszego występowania raka.  

W obrębie żołądka mogą powstać także inne nowotwory złośliwe. Należy do nich m.in. chłoniak typu MALT. Jest to nowotwór wywodzący się z komórek układu odpornościowego. Jest on zwykle mniej złośliwy. Jego występowanie jest ściśle związane z infekcją H. pylori. Innymi rzadkimi nowotworami są tzw. nowotwory podścieliskowe żołądka (GIST). 

Powiązane produkty

Najczęstsze objawy chorego żołądka  

Chorobom żołądka często towarzyszą objawy dyspepsji, czyli niestrawność. Termin ten obejmuje nadmierne uczucie pełności po posiłku, uczucie sytości nieadekwatne do zjedzonego posiłku oraz ból w nadbrzuszu po posiłku. Może również pojawić się zgaga. 

Charakterystycznym objawem choroby wrzodowej jest ból w nadbrzuszu występujący kilka godzin po posiłku lub na czczo, np. nad ranem lub w nocy. Dolegliwości zwykle występują o stałych porach. Zjedzenie posiłku przynosi wówczas ulgę. Jednym z powikłań choroby wrzodowej jest przedziurawienie wrzodu żołądka. Towarzyszy mu o wiele silniejszy ból, często porównywany przez chorych do dźgnięcia nożem. 

Wyraźne objawy raka żołądka pojawiają się zwykle, gdy proces nowotworowy jest już znacznie zaawansowany. Może pojawić się wówczas ciągły ból w nadbrzuszu, utrata masy ciała, brak apetytu i problemy z połykaniem. Zarówno guz nowotworowy, jak i wrzód żołądka mogą być źródłem krwotoku. Krwawienie z żołądka objawia się jako wymioty fusowatą treścią lub czarne, smoliste stolce. Jeśli krwawienie jest niewielkie, może zostać niezauważone. Wówczas prowadzi do powolnej utraty krwi i rozwoju anemii. 

Diagnostyka chorób żołądka – jakie badania wykonuje się najczęściej? 

W przypadku utrzymywania się wspomnianych wyżej objawów należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Powinien on zlecić wykonanie podstawowych badań oraz zdecydować, jaki lekarz powinien zająć się chorym. Jeśli jest taka potrzeba, zwykle pacjent zostaje skierowany do gastroenterologa lub chirurga.

Jedną z głównych metod wykorzystywanych w diagnostyce chorób żołądka jest badanie endoskopowe. Istnieje kilkanaście wskazań do wykonania gastroskopii. Poza wspomnianymi wyżej objawami, wskazaniem jest także występowanie nowotworów żołądka w rodzinie. Podczas panendoskopii możliwe jest dokładne obejrzenie błony śluzowej żołądka, pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz do testu w kierunku zakażenia H. pylori. Badanie to pozwala także na ocenę wydolności wpustu żołądka. Jego niewydolność występuje np. w chorobie refluksowej. Przy podejrzeniu niektórych nowotworów żołądka zastosowanie ma także ultrasonografia endoskopowa (EUS). 

W diagnostyce wspomnianych chorób żołądka bardzo duże znaczenie ma badanie histopatologiczne. Wycinki do badania są zwykle pobierane podczas endoskopii. W badaniu tym ocenia się zwykle stan uszkodzenia błony śluzowej żołądka, obecność komórek nowotworowych, a w przypadku raka żołądka także głębokość naciekania nowotworu. 

Zakażenie H. pylori można potwierdzić na podstawie kilku różnych badań. Standardowo przy gastroskopii wykonuje się szybki test ureazowy. Jeśli jego wynik jest niejednoznaczny lub istnieją przeciwwskazania do badania endoskopowego, można posłużyć się testem oddechowym lub badaniem kału na obecność antygenów bakterii. 

Badania laboratoryjne krwi praktycznie nie mają znaczenia przy diagnostyce wspomnianych chorób żołądka. Testy serologiczne na obecność H. pylori nie mają większego zastosowania, ponieważ szacuje się, że w Polsce nawet 80% dorosłych osób miało kontakt z bakterią. W niektórych przypadkach choroby wrzodowej lub raka żołądka morfologia krwi obwodowej wykazuje niedokrwistość z niedoboru żelaza. Objaw taki świadczy zwykle o zaawansowanym procesie chorobowym. 

W przypadku chorób nowotworowych zastosowanie także tomografia komputerowa. Pozwala ona dokładnie ocenić wielkość guza. Badanie to wykorzystuje się przy podejmowaniu decyzji o sposobie dalszego leczenia. W przeszłości, przed rozpowszechnieniem diagnostyki endoskopowej, zarówno w diagnostyce choroby wrzodowej jak i raka żołądka, wykorzystywano zdjęcie RTG po doustnym podaniu kontrastu. Badanie to uwidacznia jednak tylko bardzo zaawansowane zmiany. Ponadto nie daje możliwości oceny błony śluzowej ani pobrania wycinków do dalszych badań. Z tego powodu praktycznie nie ma ono dzisiaj zastosowania w diagnostyce wspomnianych chorób. 

Leczenie chorób żołądka 

Sposób leczenia jest zależny od rodzaju choroby żołądka. Zapalenia błony śluzowej i gastropatie wywołane np. nadużywaniem alkoholu lub lekami przeciwbólowymi zwykle ustępują samoistnie po zaprzestaniu działania czynnika uszkadzającego. W przeszłości podstawą w leczeniu choroby wrzodowej był zabieg chirurgiczny. Obecnie większość przypadków z powodzeniem można leczyć zachowawczo. Podstawowe znaczenie mają w tym przypadku eradykacja bakterii H. pylori, stosowanie leków obniżających wydzielanie kwasu solnego oraz odpowiednia dieta.

Leczenie raka żołądka zależy głównie od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku raka wykrytego w odpowiednio wczesnym stadium możliwe jest endoskopowe wycięcie zajętej błony śluzowej. Jednak w Polsce zdecydowana większość raków żołądka wykrywana jest w znacznym stopniu zaawansowania. Podstawową metodą leczenia jest wówczas chirurgiczne usunięcie żołądka oraz okolicznych węzłów chłonnych oraz radio- i chemioterapia. Jeśli guz jest nieresekcyjny, stosuje się paliatywną radio- lub chemioterapię. Możliwe jest także wykonywanie specjalnych połączeń omijających guza lub przetok odżywczych. 

Leczenie dysfagii czynnościowej bywa trudne ze względu na skomplikowane podłoże. Niejednokrotnie konieczne jest zasięgnięcie pomocy różnych specjalistów. Zastosowanie mają m.in. leki obniżające wydzielanie kwasu solnego oraz leki poprawiające perystaltykę przewodu pokarmowego. W chorobach czynnościowych przewodu pokarmowego konieczna może być także pomoc psychoterapeuty oraz zastosowanie leków przeciwdepresyjnych. Częściowe zmniejszenie dolegliwości może też przynieść modyfikacja diety. 

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  2. W. Bartnik, Dyspepsja — co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku?, „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 99–105 (3) 2011. 
  3. A. Mulak, A. Smereka, L. Paradowski, Nowości i modyfikacje w Kryteriach Rzymskich IV, „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 52-61 (8) 2016. 
  4. T. Mach, M. Zwolińska-Wcisło, M. Palka, Zasady postępowania w dyspepsji , chorobie wrzodowej i infekcji Helicobacter pylori, „Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz European Society for Primary Care Gastroenterology (ESPCG)”, Kraków 2016. 
  5. J. Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl