Pajączki na nogach – przyczyny, zapobieganie i leczenie. Zamykanie naczynek na nogach

Pajączki na nogach to potoczna nazwa teleangiektazji (wenulektazji), czyli  poszerzonych naczynek żylnych. Do objawu w postaci pajączków na nogach dochodzi na skutek pęknięcia kruchego naczynia krwionośnego tuż pod powierzchnią skóry, pojawia się wówczas widoczna gołym okiem fioletowa  żyłka, która traktowana jest często jako defekt kosmetyczny. Pajączki mogą jednak być również pierwszym objawem wskazującym na choroby żył. W leczeniu pajączków naczyniowych wykorzystuje się leki zmniejszające przepuszczalność ścian naczyń i polepszające krążenie w naczyniach.

Pajączki na nogach – jak powstają?

Pajączki na nogach, czyli poszerzone naczynia żylne ulokowane płytko w skórze, są jednym z typów żylaków, powstają w wyniku poszerzenia splotu żylnego. W literaturze fachowej pajączki naczyniowe zwane są jako teleangiektazje lub wenulektazje. Teleangiektazje mogą również powstać na skutek poszerzenia tętnic lub naczyń włosowatych. 

Kiedy zastawki, które znajdują się w żyłach nie działają prawidłowo, przepływ krwi z układu powierzchownego do głębokiego jest utrudniony – krew wstecznie dostaje się do układu powierzchownego, powodując rozciąganie i przeciążenie naczyń krwionośnych. W większości przypadków pajączki na nogach są barwy jasnoczerwonej lub fioletowej. Średnica poszerzonych naczynek nie jest większa niż 1 mm. Rzadko pajączkom naczyniowym towarzyszą dolegliwości bólowe.

Pajączki na nogach – rodzaje teleangiektazji

Wyróżniamy cztery rodzaje pajączków naczyniowych:

• teleangiektazje samoistne – występują płytko pod skórą, zazwyczaj pojawiają się u kobiet po 40. roku życia, średnica naczynek wynosi około 0,1 mm, etiologia nie została poznana,
• teleangiektazje izolowane – w tym typie pajączków naczyniowych nie występują cechy niewydolności żylnej, brak towarzyszących żylaków,
• teleangiektazje w przebiegu niewydolności żylnej – charakteryzuje je większa średnica – do 0,4 mm, cechą charakterystyczną występującą często są naczynka w kształcie wachlarzy na bocznych powierzchniach ud,
• teleangiektazje wtórne – powstają w wyniku podejmowanego wcześniej leczenia chirurgicznego, skleroterapii, a także w wyniku przebytego urazu u osób z cechami niewydolności żylnej; często można je pomylić z siniakami.

Pajączki na nogach – przyczyny 

Pajączki naczyniowe należą do najwcześniejszych objawów klinicznych wskazujących na schorzenia naczyń żylnych (np. żylaki czy przewlekłą niewydolność żylną). Przyczyną nadrzędną, która powoduje powstanie zaburzeń układu żylnego jest nadciśnienie żylne. Nadciśnienie żylne może być generowane przez nieprawidłowości we funkcjonowaniu zastawek żylnych, a także przez niedrożność żył lub ich zwężenie. Do czynników, które mogą przyczyniać się i przyspieszać powstawanie pajączków naczyniowych możemy zaliczyć:

• czynniki genetyczne,
• płeć żeńską,
• długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej,
• nadwagę i otyłość,
• niewłaściwą dietę (alkohol, niedobory witamin),
• operacje nóg,
• przebyte urazy,
• długotrwałe przebywanie w wysokiej temperaturze,
• wiek – pajączki naczyniowe częściej pojawiają u osób starszych, lecz także mogą dotyczyć osób młodych,
• okres ciąży,
• niektóre leki, np. doustne środki antykoncepcyjne.

Pajączki na nogach – zapobieganie

Dieta osób, które borykają się z problemem pajączków na nogach, a także dieta nastawiona na profilaktykę teleangiektazji powinna być dietą, która nie generuje otyłości. W diecie takiej należy ograniczyć:

• nasycone kwasy tłuszczowe,
• cholesterol,
• węglowodany.

Dietę warto urozmaicić o wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega–3. Dobrym źródłem kwasów tłuszczowych omega–3 są:

• olej lniany,
• olej rzepakowy,
• olej sojowy,
• orzechy włoskie,
• siemię lniane,
• nasiona chia,
• tłuste ryby morskie (śledź, makrela, halibut),
• owoce morza.

Do diety warto także włączyć również produkty bogate w:

• witaminę C – truskawki, czerwona papryka, cytrusy, czarna porzeczka,
• witaminę E – oleje roślinne, orzechy,
• witaminę PP – wątróbka, jaja kurze, ryby.

Istotną kwestią jest także odpowiednia aktywność fizyczna, np. jazda na rowerze, pływanie, spacery. Warto zwrócić także uwagę na pozycję ciała podczas pracy. Jeżeli praca wymaga długotrwałego siedzenia, warto zorganizować czas i wykonać przerwy na spacer. Długotrwała pozycja stojąca także może przyczynić się do powstania teleangiektazji. Stanowisko pracy powinno być ergonomiczne.

Pajączki na nogach – leczenie

W procesie leczenia pajączków naczyniowych można wykorzystać leki zmniejszające przepuszczalność ścian naczyń i polepszające krążenie w naczyniach. W terapii wykorzystuje się:

• diosminę,
• trokserutynę,
• rutynę,
• hesperydynę,
• wyciąg z nasion kasztanowca,
• escynę,
• wyciag z ruszczyka kolczastego,
• wyciąg z pestek winogron.

W maściach i żelach stosowanych w problemach związanych z pajączkami naczyniowymi wykorzystywane są:

• heparyna,
• escyna,
• wyciąg z nasion kasztanowca,
• trokserutyna.

Pajączki na nogach – laseroterapia

Obliteracja laserowa (czyli zamknięcie światła naczynia) jest jedną z metod leczenia pajączków naczyniowych. Energia przenoszona przez promieniowanie laserowe powoduje ostatecznie zamknięcie naczynka. Zabieg przeprowadzany jest w pozycji leżącej, podczas zabiegu pacjent oraz lekarz muszą korzystać ze specjalnych okularów osłaniających oczy. Skórę chorego pokrywa się żelem, którego zadaniem jest chłodzenie oraz odpowiednie przewodzenie energii.

Rezultaty w postaci zmniejszenia widoczności pajączków na nogach obserwuje się po około 4–8 tygodniach od naświetlania. Oczywiście w tym czasie należy przeprowadzać badania kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza oraz pamiętać o zaleceniach lekarskich dotyczących m. in. aktywności fizycznej.

Pajączki na nogach – skleroterapia

Obliteracja farmakologiczna to najbardziej popularna metoda leczenia teleangiektazji. Skleroterapia jest metodą najbardziej inwazyjną, gdyż polega na nakłuciu naczynia krwionośnego i podania do jego światła substancji chemicznej. Wstrzyknięty czynnik chemiczny podrażnia śródbłonek naczynia, generuje kaskadę reakcji, powodując w konsekwencji zamknięcie naczynia krwionośnego i ustanie w nim przepływu krwi. Wstrzykiwany środek chemiczny podawany jest do naczynia, które wcześniej jest opróżnione z krwi, np. poprzez wcześniejsze uciśnięcie naczynia i przepłukanie żyły roztworem soli fizjologicznej. Zabieg wykonywany jest w pozycji leżącej.

Efekt zabiegu skleroterapii można ocenić po około 4–6 tygodniach od wstrzyknięcia. Istotną kwestią jest także przestrzegania wyżej wymienionych zaleceń lekarskich dotyczących zapobiegania powstawaniu pajączków na nogach.