Sorbinian potasu (E202) – właściwości i zastosowanie. Czy konserwant E202 jest szkodliwy?

Sorbinian potasu (potassium sorbate) to konserwant powszechnie stosowany m.in. w produktach żywnościowych oznaczany kodem E202. Jego właściwości grzybobójcze pozwalają ochronić wytworzoną żywność przed rozwojem pleśni oraz drożdży. Czym charakteryzuje się sorbinian potasu i gdzie jeszcze wykorzystuje się jego właściwości? Jaki ma wpływ na zdrowie organizmu? 

Konserwanty, czyli dodatki do żywności zawarte pod kodami od E200 do E299, są nieodłącznymi składnikami wielu produktów obecnych na sklepowych półkach. Znajdują się głównie w wysoko przetworzonej żywności. Niektóre z nich są pochodzenia naturalnego, jak kwas benzoesowy czy kwas sorbowy, inne zaliczane są do grupy konserwantów syntetycznych (przykładowo benzoesan sodu czy siarczyn sodowy).  

Warto znać charakterystykę tych substancji, dzienny limit spożycia, potencjalny wpływ na nasze zdrowie oraz skutki uboczne ich spożywania. Poniżej kilka słów o sorbinianie potasu (potassium sorbate), który uznawany jest za jeden z bezpieczniejszych sztucznych konserwantów.  

Sorbinian potasu (E202) – charakterystyka 

Z chemicznego punktu widzenia sorbinian potasu to sól potasowa kwasu sorbowego. W stałym stanie skupienia sorbinian potasu to biała krystaliczna substancja, która – podobnie jak inne sole potasowe – jest bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. 

Ze względu na właściwości grzybobójcze (hamuje rozwój pleśni i drożdży zakłócając ich wewnętrzne reakcje enzymatyczne) substancja ta znalazła zastosowanie jako konserwant. Użyta w produkcie nie powoduje zmiany smaku i zapachu, dlatego też stosowana jest w produkcji żywności, środków higieny osobistej, leków i suplementów diety. Na liście dodatków do żywności znajdziemy ją pod kodem E202. Najsilniejsze działanie wykazuje w pH kwaśnym (około 4,4). 

Gdzie można znaleźć sorbinian potasu, czyli E202? 

E202 – podobnie jak inne sole sodowe i potasowe używane jako konserwanty – nie występuje w przyrodzie. Jego prekursor, czyli kwas sorbowy (oznaczany jako E200), jest natomiast obecny w środowisku naturalnym np. w owocach jarzębiny. E200 dodany do produktu wykazuje słabszą rozpuszczalność oraz pozostawia cierpki smak i charakterystyczny zapach, dlatego też to sorbinian potasu jest stosowany znacznie częściej.  

Ciekawe zastosowanie sorbinian potasu ma podczas produkcji wina. Jest często nazywany „stabilizatorem wina”, ponieważ dodaje się go głównie do win słodkich. Taki zabieg ma zapobiegać dodatkowej fermentacji (nazywanej często dziką fermentacją), która mogłaby się odbywać już po zamknięciu butelki ze słodkim trunkiem, zmieniając w sposób niepożądany jego walory smakowe. 

Obok przemysłu spożywczego E202 znajduje zastosowanie w produkcji kosmetyków zarówno higienicznych (szampony, żele pod prysznic, pasty do zębów i inne), jak i kolorowych (cienie, tusze do rzęs), a także w wytwarzaniu leków i suplementów diety.  

Jego maksymalna zawartość w produktach kosmetycznych to 0,2%. Stosowany jest jako środek zapobiegający rozwojowi grzybów również przy produkcji papierosów (np. jako dodatek do papierosowych gilz).  

Sorbinian potasu (E202) – czy jest szkodliwy? 

Z wyników opublikowanych w renomowanych czasopismach naukowych wynika, że sorbinian potasu jest w organizmie ludzkim metabolizowany podobnie jak kwasy tłuszczowe. Produktami, na jakie jest rozkładany są: dwutlenek węgla (CO₂) i woda (H₂O). Taki szlak metaboliczny powoduje, że E202 stanowi dla organizmu źródło energii i nie jest w nim akumulowany. Dodatkowo wykazuje niskie właściwości alergenne (w stężeniach podobnych do stężeń w produktach spożywczych i kosmetycznych, wyższe stężenia mogą wywoływać podrażnienia oczu lub skóry).  

Kierując się wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (z ang. World Health Organization, WHO) dla zdrowej osoby dorosłej dobowy limit spożycia (z ang. acceptable daily intake, AID) sorbinianu potasu to 25 mg/kg (mg na każdy kg masy ciała).  

Należy zaznaczyć, że jest to stosunkowo wysoki limit (przykładowo limit dla benzoesanu sodu – E211 wynosi pięć razy mniej – 5 mg/kg). Nie oznacza natomiast, że możemy spożywać żywność zawierającą sorbinian potasu w nieograniczonych ilościach. Pamiętajmy, że często jest on łączony z benzoesanem sodu, który jest bardziej szkodliwy dla naszego organizmu. E202 oraz inne konserwanty są używane w produkcji żywności przetworzonej, która powinna stanowić jak najmniejszy ułamek naszej diety.