Drętwienie nóg – przyczyny, diagnostyka i co robić, gdy drętwieją nogi?

Drętwienie to rodzaj zaburzeń czucia, czyli tzw. parestezje. Większość osób doświadczyła drętwienia nóg siedząc w niewygodnej pozycji lub ze skrzyżowanymi nogami. Spowodowane uciskiem zaburzenia ukrwienia nerwu powodują nieprawidłowe wrażenia czuciowe. Zwykle uczucie to mija dość szybko. Natomiast długo utrzymujące się drętwienie nóg, które nie jest spowodowane niewygodną pozycją, może świadczyć o poważnych nieprawidłowościach. Wówczas niezbędna jest pomoc specjalisty. 

Drętwienie nóg – co to takiego? 

Za zmysł czucia odpowiedzialne są receptory czuciowe znajdujące się w skórze. Przekazują one impulsy za pośrednictwem nerwów czuciowych i rdzenia kręgowego do mózgu. Zaburzenia czucia, jak drętwienie, mogą być wywołane uszkodzeniem na każdym z tych poziomów. Drętwienie to obok mrowienia, bólu i przeczulicy, jedno z nieprawidłowych wrażeń czuciowych. Są to tak zwane parestezje. W zależności od rodzaju i miejsca uszkodzenia, drętwienie nóg może obejmować obydwie nogi lub tylko jedną, całą kończynę lub tylko jej część. Drętwienie nóg może mieć także charakter stały lub przemijający. Drętwieniu nogi mogą też towarzyszyć inne objawy należące do zaburzeń czucia.  

Drętwienie nóg – przyczyny

Drętwienie nóg może być spowodowane uszkodzeniem na każdym etapie przewodzenia bodźca czuciowego, od nerwu, przez rdzeń kręgowy, aż do mózgu. Czynników mogących być przyczynami drętwienia nóg jest wiele. Podczas długotrwałego siedzenia w niewygodnej pozycji zostają uciśnięte naczynia krwionośne, a tym samym zaburzenia ukrwienia nerwu. Wówczas najczęściej można odczuć drętwienie nogi lewej lub prawej. Zdarza się również odczuwać drętwienie nóg lub drętwienie samych palców u nóg podczas uprawiania sportu. Mięśnie zwiększają swoją objętość podczas wysiłku fizycznego. Jeśli dodamy do tego zbyt ciasno zawiązane buty, również może dojść do gorszego ukrwienia nerwów. Poważniejszą przyczyną gorszego przepływu krwi jest miażdżyca tętnic kończyn dolnych. Może ona powodować drętwienie nóg niezależnie od pozycji ciała. Czasem w trakcie chodzenia pojawia się ból. Wówczas taki objaw nazywamy chromaniem przestankowym. 

Kolejną częstą przyczyną drętwienia nóg, a także innych zaburzeń układu nerwowego, jest cukrzyca. Neuropatia cukrzycowa powodująca zaburzenia czucia w obrębie kończyn dolnych jest jedną z przyczyn powstawania tzw. stopy cukrzycowej. Często występują też inne objawy takie jak pieczenie, ból czy przeczulica. Charakterystyczne jest to, że objawy, np. drętwienie nóg nasilają się w nocy, podczas snu. 

Drętwienie nóg może być też wywołane mechanicznym podrażnieniem nerwu. Przykładowo: ucisk na korzenie nerwu kulszowego lub udowego powoduje odpowiednio rwę kulszową lub udową. Objawia się ona przede wszystkim silnym bólem, aczkolwiek często występuje też drętwienie nóg od kręgosłupa aż do palców stóp. Uszkodzenie mechaniczne dotyczy też uszkodzeń rdzenia kręgowego lub nerwów powstałych w wyniku urazów. 

Diagnostyka drętwiejących nóg

Poznanie przyczyny pozwala dowiedzieć się, jak leczyć drętwienie nóg. Podczas diagnostyki pierwszym i bardzo ważnym elementem jest wywiad z pacjentem. Lekarz musi dowiedzieć się o ewentualnych chorobach współistniejących pacjenta, przebytych urazach, stosowanej aktywności fizycznej, zażywanych lekach itp. Równie istotne jest przeprowadzenie badania fizykalnego, w tym badania neurologicznego. Polega ono na zbadaniu ukrwienia obydwu kończyn, sprawdzeniu odruchów, czucia, ruchomości i siły mięśniowej. Podczas badania neurologicznego wykonuje się również specjalne próby takie jak np. próba Laseque’a. 

Przy podejrzeniu uszkodzenia nerwu specjalista neurolog może zalecić wykonanie badania elektrofizjologicznego, np. elektroneurografii, które pozwala na ocenę przewodzenia impulsów nerwowych wzdłuż danego nerwu. Wskazane może być również wykonanie badań obrazowych takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny głowy lub wybranego odcinka kręgosłupa. 

Co robić, gdy drętwieją nogi? 

Jeśli drętwienie nóg jest stałe i nie ustępuje z czasem lub po zmianie pozycji, należy zasięgnąć pomocy lekarskiej. Trzeba skorzystać z pomocy specjalisty również wtedy, gdy pojawiają się symptomy takie jak: 

• nudności, 
• osłabienie siły mięśniowej w danej kończynie, 
• problemy z chodzeniem, 
• nietrzymanie moczu lub stolca, skurcze lub silny ból, utrata włosów lub pojawienie się zmian na skórze danej kończyny. 

W przypadku przemijających skurczów przed zasięgnięciem fachowej pomocy można spróbować poradzić sobie z drętwieniem nóg samemu. Pierwsze co można zrobić to położyć się i przez chwilę odpocząć w tej pozycji. Jeśli drętwienie nogi wystąpiło po urazie lub po wysiłku, pomocne mogą być odpowiednio zimne lub ciepłe okłady. Ponieważ drętwienie nóg i inne parestezje mogą być wywołane niedoborem witaminy B₆ lub B₁₂, osoby narażone na taki niedobór powinny je suplementować.

Warto jednak uzgodnić z lekarzem co brać na drętwienie nóg. W przypadku parestezji czasami pomocne są ćwiczenia na drętwienie nóg. Korzystne mogą być różne formy rozciągania mięśni i ścięgien kończyn dolnych. Osoby z neuropatią cukrzycową mogą odnieść pewną korzyść dzięki regularnym ćwiczeniom aerobowym. Aby uniknąć błędów podczas takich ćwiczeń, warto zasięgnąć porady fizjoterapeuty lub trenera.