Lamblioza – jak dochodzi do zarażenia lambliami? Objawy i leczenie giardiozy

Czym jest lamblioza?

Do rozwoju lambliozy dochodzi na skutek zarażenia się pierwotniakiem o nazwie Giardia intestinalis (inaczej Giardia lamblia). Lamblia pasożytuje w dwunastnicy oraz w jelicie cienkim, a jej cykl życiowy obejmuje dwa etapy: postać przetrwalnikową, którą jest cysta oraz postać wegetatywną, którą jest trofozoit. Zakaźnymi formami pasożyta są cysty. Połknięcie około 10–100 cyst wywołuje u człowieka rozwój choroby. W jelitach dochodzi wtedy do uwolnienia trofozoitów, które niszczą kosmki jelitowe i doprowadzają do znacznego zmniejszenia powierzchni wchłaniania strawionego pokarmu, a co za tym idzie do rozwoju biegunki. 

Zakażenie lambliami

Najrzadziej do zarażenia lambliozą dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonego pokarmu. Rezerwuarem pasożyta są głównie ludzie oraz ssaki dzikie i domowe (przede wszystkim psy i koty).

Giardia intestinalis występuje powszechnie na całym świecie, a endemicznie przede wszystkim w krajach rozwijających się. Trzeba pamiętać o tym, że w krajach rozwiniętych zachorowania sporadyczne, podobnie jak epidemie wywołane skażeniem wody pitnej lub szerzeniem się zarażenia w zamkniętych środowiskach, takich jak żłobki, przedszkola czy domy opieki społecznej. 

Lamblie – objawy

Objawy lambliozy zależą od postaci klinicznej choroby:

• Bezobjawowa kolonizacja – jest najczęstszą formą lambliozy i w większości przypadków ustępuje samoistnie.
• Ostry nieżyt żołądkowo–jelitowy – ta forma lambliozy trwa zwykle około 7–14 dni, w jej przebiegu dominującym objawem jest przede wszystkim wodnista biegunka, przy której w stolcu nie jest obecna ani krew, ani śluz. Typowym objawem dla tej postaci lambliozy jest również kurczowy ból w nadbrzuszu oraz dolegliwości dyspeptyczne. Poza tym pacjenci często też zgłaszają wzdęcie brzucha, znacznego stopnia osłabienie, upośledzenie łaknienia oraz zmniejszenie masy ciała. Zdecydowanie rzadziej występują wymioty i gorączka. 
• Przewlekły zespół objawów żołądkowo–jelitowych z upośledzeniem wchłaniania – w przebiegu tej postaci giardiozy objawy są podobne do tych z ostrej postaci choroby, jednak są one zwykle słabiej wyrażone. 

Ponadto lamblioza może tez przebiegać z nietypowymi objawami, do których zalicza się pokrzywkę, reaktywne zapalenie stawów, a czasem zapalenie dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego.

Lamblioza u dzieci

Przebieg lambliozy u dzieci jest taki sam jak u dorosłych, z wyróżnieniem tych samych postaci klinicznych choroby oraz objawów. Charakterystycznym objawem dla lambliozy w wieku dziecięcym, a konkretnie jej postaci przewlekłej, jest niedożywienie oraz zahamowanie wzrostu. 

Przechorowanie lambliozy nie daje nam trwałej odporności, na giardiozę można chorować nawet kilka razy. 

Lamblioza – rozpoznanie. Badanie na lamblie

Podstawową metodą diagnozowania lambliozy jest stwierdzenie obecności cyst pierwotniaka Giardia lamblia w stolcu. W tym celu wykonuje się badanie trzech próbek stolca pobieranych co drugi dzień. Bardzo rzadko natomiast bada się też treść dwunastniczą lub pobrane za pomocą endoskopu wycinki błony śluzowej dwunastnicy lub jelita cienkiego. Kolejnym badaniem umożliwiającym ustalenie zakażenia lamblią jelitową jest wykrycie antygenów pasożyta w stolcu, do tego celu służy test ELISA. Czasami oznacza się  tez w surowicy swoiste przeciwciała IgM oraz IgG, których obecność jest potwierdzeniem zakażenia lambliozą. 

Lamblie – leczenie

Do leczenia lambliozy wykorzystuje się specjalne leki przeciwpierwotniakowe, przede wszystkim tynidazol. Lekami na lamblie drugiego rzutu są metronidazol, albendazol i mebendazol. Poza tym stosuje się leczenie objawowe, czyli przede wszystkim właściwe nawadnianie w przebiegu biegunki oraz przeciwbólowe i rozkurczowe w przypadku bólu brzucha. 

Leczenie farmakologiczne lambliozy warto wspomóc odpowiednią dietą, ograniczającą węglowodany proste.

Lamblioza – profilaktyka. Jak zapobiegać zakażeniu lamblią?

Profilaktyka przede wszystkim musi obejmować dokładne mycie warzyw i owoców w czystej wodzie, jak również unikanie pokarmów nieznanego pochodzenia i picia wody ze strumieni, rzek i jezior. Ponadto należy też przestrzegać standardów sanitarno–higienicznych w żłobkach, domach pomocy społecznej i podobnych placówkach. Poza tym trzeba również izolować chorych z biegunką, która pojawia się w przebiegu zakażenia lamblią. Trzeba pamiętać o zakazie korzystania z kąpielisk przez chorych na lambliozę do dwóch tygodni po ustąpieniu u nich objawów choroby.