Rozwój dziecka — 4. miesiąc życia

Dziecko w 4. miesiącu życia zaczyna bardzo intensywnie eksplorować świat. Staje się bardziej „odkładalne”, czyli częściej daje się odłożyć z ramion rodzica bez protestów, ale mimo wszystko pierś mamy jest nadal panaceum na głód, smutek, radość i ból. Co należy wiedzieć na temat tego etapu rozwoju dziecka?

Dziecko w 4. miesiącu podwaja swoją masę ciała w stosunku do masy urodzeniowej. Zapotrzebowanie dziecka na pokarm w tym wieku to nadal w 100 proc. pierś. Dzieci mogą przystawiać się do piersi mniej chętnie w dzień, ponieważ świat jest bardzo ciekawy i „nie ma czasu” na jedzenie, ale za to nadrabiać nocą. Mamy zgłaszają, że dzieci w dzień nie są tak bardzo zainteresowane piersią jak w poprzednich miesiącach, natomiast w nocy jadłyby nawet co pół godziny. Nie zawsze 4-miesięczne dzieci mają uregulowane pory posiłków, zdarza się, że im maluch starszy, tym częściej podjada z piersi.

Jak wspierać rozwój dziecka w 4. miesiącu życia?

Dziecko jest coraz bardziej aktywne i ciekawe świata. Wózek głęboki może stanowić barierę do oglądania świata na spacerze. Maluszek nie jest jeszcze gotowy na spacerówkę, ponieważ nie siedzi samodzielnie, można jednak zdemontować daszek/budkę z gondoli. Niektóre dzieci uwielbiają spacery w pozycji na brzuszku, mogą wtedy swobodnie oglądać otaczającą ich rzeczywistość. Utrzymanie główki przez dłuższy czas kształtuje krzywiznę szyjną i piersiową. Dziecko oparte stabilnie na przedramionach wzmacnia mięśnie obręczy barkowej i rąk. Dłonie w podporze są otwarte, kciuki odwiedzone.

Podróżowanie na rękach rodziców, na wyraźną prośbę dziecka, powinno odbywać się buzią do świata. Nosimy dziecko przodem do kierunku poruszania się, opowiadamy o otaczającym nas świecie, nie seplenimy, mówimy wyraźnie i pełnymi zdaniami.

Jeśli rodzice posługują się biegle kilkoma językami, powinni od pierwszych miesięcy stymulować rozwój mowy dziecka. Dzieci uwielbiają śpiew, szczególnie melodie słuchane i śpiewane przez mamę w okresie ciąży. Pierwszy etap rozwoju mowy to głużenie, następnie pojawia się gaworzenie. Im bardziej dziecko przyjmuje pionową pozycję ciała, tym głoski są bardziej dźwięczne. Mogą pojawić się pierwsze ząbki — dolne jedynki. Objawy ząbkowania to ślinienie się i wkładanie rączek do buzi.

Umiejętności w 4. miesiącu życia    

Dziecko w tym wieku potrafi komunikować się z otaczającym je światem. Radość okazuje delikatnym uśmiechem, ale też głośnym i wyraźnym śmianiem się. Poznaje doskonale domowników, jednak nadal najbliższa jest mama. Reaguje entuzjastycznie, energicznie rusza rączkami i nóżkami na widok rodzica.

Osoby obce mogą wywołać niepokój u dziecka. Czasem na widok nieznanej osoby maluch może płakać lub okazywać strach. Jeśli dziecko jest smutne, to grymasi, potrafi też jednoznacznie wyrazic złość i niezadowolenie. Jeśli dziecku coś wyraźnie się nie spodoba, zareaguje okrzykiem lub energicznym odpychaniem rączkami. Bywają też małe „złośniki”, które potrafią rzucić zabawką.

Trzymanie przedmiotów jest coraz bardziej precyzyjne, ale jeszcze wymaga wielu powtórzeń. Początkowo dzieci używają dwóch rąk, dłoń układa się w chwycie na tzw. małpkę.

Dziecko nadal potrzebuje bardzo dużo uwagi i może nie chcieć zostawać samo w pomieszczeniu. Rodzice powinni być zawsze w pobliżu, bacznie obserwować aktywność dziecka. Pomocne są bujaczki i huśtawki, szczególnie te, które mają mechanizm wprowadzający w kołysanie. Dziecko skupia się na zabawkach typu mata, karuzela. Im zabawka jest bardziej kolorowa i wyrazista, tym bardziej atrakcyjna.

Warto stymulować nie tylko wzrok dziecka, ale też zmysł dotyku, który szczególnie w 4. miesiącu się wyostrza. Zabawki o różnych fakturach — miękkie, gładkie czy szeleszczące — będą bardziej atrakcyjne i stymulujące. Dziecko doskonale wodzi wzrokiem, dostrzega otaczający je świat. Maluchy bywają bardzo absorbujące w tym czasie, mózg rozwija się dynamicznie, a kontrolowanie i koordynowanie ciała nie zawsze postępuje harmonijnie. Należy pamiętać, aby tak małemu dziecku nie eksponować urządzeń elektronicznych (TV, laptopy, tablety, komórki) w celu zapewnienia mu rozrywki.

Szczepienia w 4. miesiącu życia

Okres około 16. tygodnia życia to czas kolejnych szczepień. Po ukończeniu 14. tygodnia życia (i po 8 tygodniach od poprzedniego szczepienia), dziecko zgodnie z zalecanym kalendarzem szczepień powinno otrzymać szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, co stanowi drugą dawkę szczepienia podstawowego. Następnie przeciwko inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (druga dawka szczepienia podstawowego) oraz ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis) jako pierwsza dawka szczepienia podstawowego. Dziecko powinno otrzymać także drugą dawkę przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae (pneumokoki). Jeśli rodzice wybrali wariant szczepień z użyciem szczepionki wysokoskojarzonej DTaP–IPV–Hib, to zaleca się w 4. miesiącu życia drugą dawkę szczepienia podstawowego.

Co może zaniepokoić?

Rodzice powinni regularnie kontrolować masę ciała podczas wizyt u pediatry. Mimo iż większość leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych jest dostępna bez recepty od 3. miesiąca życia, to warto zasięgnąć porady lekarza, gdy dziecko jest w złej formie i wymaga podania farmaceutyku.