Składniki aktywne w kosmetykach

Skład kosmetyków bywa złożony, jednak można wymienić główne komponenty lub ich grupy, które znajdziemy niemal w każdym z produktów. Zaliczamy do nich wodę, substancje emulgujące, zagęszczające czy nawilżające jak również barwniki i komponenty zapachowe. Mogą one być pochodzenia naturalnego lub wyprodukowane w wyniku zaplanowanych przemian chemicznych. Składnikami, których obecność w produktach kosmetycznych jest szczególnie podkreślana przez producentów są tak zwane składniki aktywne. 

Składniki aktywne używane w produkcji kosmetyków — czyli jakie? 

Poszukując informacji o składnikach aktywnych używanych do produkcji kosmetyków niestety nie znajdziemy jednej poprawnej definicji. Co więcej sformułowanie „składnik aktywny”  wydaje się być zarezerwowane dla leków i oznacza wszelkie substancje wywołujące zmiany biochemiczne i fizjologiczne w żywej tkance. Jednak w przypadku kosmetyków ich znaczna część jest skierowana do pielęgnacji martwych tkanek naszego ciała jak włosy czy zrogowaciały naskórek. W literaturze możemy znaleźć nieoficjalne definicje tego typu substancji wg których: „Składnikiem aktywnym (czynnym) kosmetyku jest substancja występująca w jego recepturze, która przy prawidłowym stosowaniu powoduje wystąpienie biochemicznych, chemicznych, fizycznych lub fizykochemicznych efektów wpływających na fizjologię i funkcjonowanie skóry, błon śluzowych i ich przydatków, włącznie z włosami i zębami, przy jednoczesnym zminimalizowaniu efektu systemowego na organizm jako całość”. Jest to definicja dość szeroka i jej interpretacja sprawia, że nawet najbardziej podstawowe składniki kosmetyków jak np. olej parafinowy mogą być zaliczane do tych aktywnych. Pojawia się zatem pytanie, dlaczego tylko niektóre komponenty kosmetyków są podkreślane przez producentów jako te aktywne? 

Sytuacja jest podobna do produktów hipoalergicznych, mianowicie jest to arbitralny wybór producentów w dużej mierze podyktowany celami marketingowymi. Nie oznacza to jednak, że podkreślone w ten sposób substancje nie mają specyficznych i pożądanych właściwości, które przyjdą nam w sukurs podczas pielęgnacji naszego ciała.    

Jako te zaliczane do składników aktywnych często podkreślane są substancje o egzotycznie brzmiących nazwach (np. wyciąg z kwiatu lotosu, masło shea czy olej z awokado), o nazwach ukrytych pod chemicznymi lub marketingowymi szyldami (np. koenzym Q10, retinol czy wszelkie prowitaminy) lub te mające nazwy kojarzące się z szeroko pojętym luksusem (np. ekstrakt z perły, kawior czy 24-karatowe złoto). 

Czy składniki aktywne używane w produkcji kosmetyków faktyczne wskazują pożądane działanie? 

Niestety nie można udzielić na to pytanie jednej prawidłowej odpowiedzi. Podchodząc do tematu w sposób naukowo-badawczy najlepiej zacząć odpowiedź od sformułowania: „to zależy…”. Ze względu na to, że produkty kosmetyczne nie są objęte tak rygorystycznym nadzorem jak leki, również i składniki używane do ich produkcji są w mniejszym stopniu poddawane specjalistycznym i rzetelnym badaniom. Badania te najczęściej są realizowane przez producentów lub na ich zlecenie. Do prezentowanych wyników należy zatem podchodzić z rozwagą i rezerwą. Kolejnym aspektem jest ilość substancji określanej jako aktywna w produkcie ją zawierającym. Często substancje te zawarte są w kosmetykach w ilościach niewielkich, a czasem nawet śladowych, przez co nawet jeśli wykazują interesujące i pozytywne właściwości ich działanie na nasz organizm może być znikome lub żadne. Nie oznacza to jednak, że całkowicie powinniśmy się uodpornić na sformułowania „substancja aktywna” podczas wyboru produktu przeznaczonego do pielęgnacji ciała. Dobrze jest jednak wiedzieć czego nasza skóra potrzebuje w danym momencie, czyli jakich składników aktywnych powinniśmy poszukiwać. 

Jaki dobrać składnik/składniki aktywne do problemów skóry?   

Na to pytanie można by udzielić odpowiedzi zawartej w kilku książkach. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się być konsultacja ze specjalistą, który nie dość, że oceni potrzeby naszej skóry, to jeszcze posiada fachową wiedzę umożliwiającą wybór kosmetyku bogatego w to co dla naszych indywidualnych potrzeb będzie najodpowiedniejsze. Konsultacja z lekarzem dermatologiem, kosmetologiem lub dermokonsultantem z pewnością ułatwi nam wybór, który w dzisiejszych czasach jest niezwykle szeroki. 

Stosowanie kosmetyków zawierających komponenty o wysokiej biozgodności ze skórą również przybliża do osiągnięcia pozytywnych skutków pielęgnacji. Za tego typu składniki uznawane są stanowiące bazy kosmetyków naturalne produkty jak masła i oleje roślinne.