Co powoduje skurcze mięśni? Jak im zapobiec?
Julia Krupińska

Co powoduje skurcze mięśni? Jak im zapobiec?

Skurcze mięśni kojarzą się przede wszystkim z niedoborem magnezu. Jednak możliwych przyczyn jest co najmniej kilka. Mogą być one konsekwencją stosowania niektórych leków lub poważniejszych stanów czy chorób, np. tężyczki, nadciśnienia tętniczego bądź miażdżycy naczyń krwionośnych.

Dopadają człowieka niczym uderzenie pioruna — nagle i często boleśnie. Każdy chociaż raz w życiu je odczuł, a niektórzy doświadczają ich nagminnie, próbując walczyć z problemem bardziej lub mniej skutecznie. Najczęściej dotyczą nóg, zwłaszcza łydek. Trudno określić skąd na pewno pochodzą skurcze, inaczej kurcze mięśni. 

Skurcze mięśni po wysiłku fizycznym

Skurcze pojawiają się dosyć często u sportowców: u 39% maratończyków, 79% triatlonistów i 60% rowerzystów — wylicza na portalu „The New York Times” dr Martin Schwellnus, specjalista medycyny sportowej na Uniwersytecie Cape Town. Według ekspertów istnieją 3 główne przyczyny powstawania skurczów mięśni u osób, które regularnie ćwiczą. Pierwsza to odwodnienie, choć według dr. Schwellnusa, który sprawdzał poziom nawodnienia u atletów przed wysiłkiem, nie ma większego związku z częstotliwością pojawiania się skurczów. Niemniej jednak niezależnie od tego czy człowiek ćwiczy, czy nie, powinien dla dobra całego organizmu przyjmować codziennie odpowiednią ilość płynów. Kolejna przywoływana często teza nawiązuje do elektrolitów, a dokładniej do ich utraty wraz z potem. 

Niedobór elektrolitów, czyli jonów przewodzących energię elektryczną powoduje zaburzenie komunikacji między nerwem a mięśniem. Nerwy mogą stać się „przewrażliwione” i w rezultacie sprawiać nieprzyjemne kurcze mięśni czy drgania. Niekiedy przechodzą z jednych miejsc ciała do innych. Występują w nodze, za chwilę w palcu, powiece czy na twarzy.

Z pomocą przychodzą środki z elektrolitami, które można kupić w aptece. Jeśli trening przebiega regularnie, zaleca się sprawdzanie co jakiś czas stanu gospodarki elektrolitowej w organizmie. Trzecia możliwa przyczyna dotycząca sportowców odnosi się do braku równowagi między sygnałem nerwowym, który pobudza mięsień, a tym, który hamuje skurcz. Może być to następstwem zmęczenia mięśnia. Aby temu zapobiec, warto zmniejszyć intensywność ćwiczeń i regularnie się rozciągać. Po wysiłku organizmowi należy się relaks niezbędny do regeneracji. Nie wskazane jest jego zaniedbanie. Naukowcy, którzy badali reakcje mięśni sportowców w różnych temperaturach zauważyli również, że skurcze mogą wystąpić częściej, gdy temperatura otoczenia jest wyższa. 

Część ekspertów podkreśla, że sposobem na zapobieganie skurczom bywa rozgrzewka. Rozciąganie mięśni zmniejsza ryzyko ich wystąpienia. Należy o nim pamiętać nie tylko przed bieganiem czy pływaniem, ale też wykonywać tę czynność przed snem. Lekkie ćwiczenia przed pójściem do łóżka, np. kilkuminutowa jazda na rowerze stacjonarnym oddalają perspektywę bolesnych skurczów w nocy. Jeśli skurcz już się pojawi, najszybszą reakcją powinno być rozciąganie mięśnia lub (jeśli to niemożliwe) masowanie go. 

Niedobory składników mineralnych czy stres — co może powodować skurcze mięśni?

Zarówno niedobory pewnych pierwiastków, jak i stres (czy zaburzenia nerwowe) mogą wpływać na pracę mięśni. Stres nie powoduje z reguły bolesnych skurczów, raczej drżenia czy drgania mięśni w różnych częściach ciała. Niektóre skurcze wynikają z niedoborów składników mineralnych, przede wszystkim magnezu, potasu, sodu. Ich deficyt w organizmie działa na przewodzenie impulsów nerwowych do mięśni. Jednak równie ważnym pierwiastkiem, którego nieprawidłowy poziom może sprawić, że pojawi się ta dolegliwość jest wapń. Znaczny niedobór tego pierwiastka, czyli tzw. hipokalcemia niekiedy prowadzi do rozwoju tężyczki — patologicznego stanu manifestującego się intensywnymi skurczami mięśni.

Warto wykonać badanie stężenia elektrolitów w organizmie. W ten sposób można dowiedzieć się czy należy uzupełnić dietę w dane pierwiastki, czy szukać innej przyczyny skurczów mięśni. Jeśli wyniki są niepokojące, wskazane jest zgłoszenie się z nimi do lekarza rodzinnego. 

Powiązane produkty

Problemy z krążeniem a skurcze mięśni

Bolesne skurcze, zwłaszcza nóg mogą być objawem niewystarczającego zaopatrzenia mięśni w krew. Dolegliwości o takim podłożu wynikają najczęściej z miażdżycy i zwężenia światła naczyń, nadciśnienia albo żylaków. Charakterystyczne w tego typu przypadkach może być to, że skurcze mijają po ustaniu wysiłku. Częściej też pojawiają się w nocy. Doraźną pomocą jest masaż lub ułożenie nóg nieco wyżej niż serce. Przede wszystkim należy zdiagnozować i leczyć chorobę. Podstawowe badania, które warto wykonać, by sprawdzić czy problem tkwi w układzie krążenia to pomiar ciśnienia tętniczego i lipidogram, czyli oznaczenie stężenia cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Lekarz może zlecić również USG naczyń krwionośnych.

Choroby i leki powodujące skurcze mięśni

Zaburzenia oraz choroby na tle hormonalnym, np. niedoczynność tarczycy, ale również niewydolność nerek czy cukrzyca mogą objawiać się skurczami mięśni. Dlatego tym bardziej zasadne jest, aby co roku wykonywać podstawowe badania: sprawdzić poziom glukozy, hormonów tarczycy czy kreatyniny oraz mocz. Skurcze mięśni mogą pojawiać się też przy stwardnieniu rozsianym, niektórych rzadkich chorobach, a także przy zatruciach, biegunkach i wymiotach. Warto wspomnieć, że są charakterystycznym symptomem przegrzania organizmu czy udaru cieplnego. Zdarzają się również, gdy pacjent przyjmuje leki moczopędne (tzw. diuretyki) lub przeczyszczające.

Jak leczyć skurcze mięśni?

Zwykle skurcze mięśni zdarzają się sporadycznie, szybko mijają i nie wymagają interwencji lekarskiej. Warto jednak przyjrzeć się codziennym nawykom — oprócz tych wspomnianych wyżej dolegliwości mogą wynikać z chodzenia w butach na wysokim obcasie, nadmiernego korzystania z solarium (przegrzania), otyłości, przedawkowania kofeiny lub nawet noszenia za ciasnych spodni czy rajstop. 

Kiedy zgłosić się do lekarza? Na pewno wtedy, gdy skurczom towarzyszy zaczerwienienie skóry lub inne zmiany w jej obrębie, a także wówczas, kiedy są wyjątkowo uciążliwe, nawracają, towarzyszy im osłabienie mięśni. Warto też dodać, że w leczeniu z pomocą przychodzi fizjoterapia oraz liczne zabiegi, np. masaże, rozciąganie, krioterapia, leczenie ciepłem czy elektroterapia. Jednak najpierw należy zwrócić się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij