Co powoduje skurcze mięśni? Jak im zapobiec?
Julia Krupińska

Co powoduje skurcze mięśni? Jak im zapobiec?

Skurcze mięśni kojarzą się przede wszystkim z niedoborem magnezu. Jednak możliwych przyczyn jest co najmniej kilka. Mogą być one konsekwencją stosowania niektórych leków lub poważniejszych stanów czy chorób, np. tężyczki, nadciśnienia tętniczego bądź miażdżycy naczyń krwionośnych.

Dopadają człowieka niczym uderzenie pioruna — nagle i często boleśnie. Każdy chociaż raz w życiu je odczuł, a niektórzy doświadczają ich nagminnie, próbując walczyć z problemem bardziej lub mniej skutecznie. Najczęściej dotyczą nóg, zwłaszcza łydek. Trudno określić skąd na pewno pochodzą skurcze, inaczej kurcze mięśni. 

Skurcze mięśni po wysiłku fizycznym

Skurcze pojawiają się dosyć często u sportowców: u 39% maratończyków, 79% triatlonistów i 60% rowerzystów — wylicza na portalu „The New York Times” dr Martin Schwellnus, specjalista medycyny sportowej na Uniwersytecie Cape Town. Według ekspertów istnieją 3 główne przyczyny powstawania skurczów mięśni u osób, które regularnie ćwiczą. Pierwsza to odwodnienie, choć według dr. Schwellnusa, który sprawdzał poziom nawodnienia u atletów przed wysiłkiem, nie ma większego związku z częstotliwością pojawiania się skurczów. Niemniej jednak niezależnie od tego czy człowiek ćwiczy, czy nie, powinien dla dobra całego organizmu przyjmować codziennie odpowiednią ilość płynów. Kolejna przywoływana często teza nawiązuje do elektrolitów, a dokładniej do ich utraty wraz z potem. 

Niedobór elektrolitów, czyli jonów przewodzących energię elektryczną powoduje zaburzenie komunikacji między nerwem a mięśniem. Nerwy mogą stać się „przewrażliwione” i w rezultacie sprawiać nieprzyjemne kurcze mięśni czy drgania. Niekiedy przechodzą z jednych miejsc ciała do innych. Występują w nodze, za chwilę w palcu, powiece czy na twarzy.

Z pomocą przychodzą środki z elektrolitami, które można kupić w aptece. Jeśli trening przebiega regularnie, zaleca się sprawdzanie co jakiś czas stanu gospodarki elektrolitowej w organizmie. Trzecia możliwa przyczyna dotycząca sportowców odnosi się do braku równowagi między sygnałem nerwowym, który pobudza mięsień, a tym, który hamuje skurcz. Może być to następstwem zmęczenia mięśnia. Aby temu zapobiec, warto zmniejszyć intensywność ćwiczeń i regularnie się rozciągać. Po wysiłku organizmowi należy się relaks niezbędny do regeneracji. Nie wskazane jest jego zaniedbanie. Naukowcy, którzy badali reakcje mięśni sportowców w różnych temperaturach zauważyli również, że skurcze mogą wystąpić częściej, gdy temperatura otoczenia jest wyższa. 

Część ekspertów podkreśla, że sposobem na zapobieganie skurczom bywa rozgrzewka. Rozciąganie mięśni zmniejsza ryzyko ich wystąpienia. Należy o nim pamiętać nie tylko przed bieganiem czy pływaniem, ale też wykonywać tę czynność przed snem. Lekkie ćwiczenia przed pójściem do łóżka, np. kilkuminutowa jazda na rowerze stacjonarnym oddalają perspektywę bolesnych skurczów w nocy. Jeśli skurcz już się pojawi, najszybszą reakcją powinno być rozciąganie mięśnia lub (jeśli to niemożliwe) masowanie go. 

Niedobory składników mineralnych czy stres — co może powodować skurcze mięśni?

Zarówno niedobory pewnych pierwiastków, jak i stres (czy zaburzenia nerwowe) mogą wpływać na pracę mięśni. Stres nie powoduje z reguły bolesnych skurczów, raczej drżenia czy drgania mięśni w różnych częściach ciała. Niektóre skurcze wynikają z niedoborów składników mineralnych, przede wszystkim magnezu, potasu, sodu. Ich deficyt w organizmie działa na przewodzenie impulsów nerwowych do mięśni. Jednak równie ważnym pierwiastkiem, którego nieprawidłowy poziom może sprawić, że pojawi się ta dolegliwość jest wapń. Znaczny niedobór tego pierwiastka, czyli tzw. hipokalcemia niekiedy prowadzi do rozwoju tężyczki — patologicznego stanu manifestującego się intensywnymi skurczami mięśni.

Warto wykonać badanie stężenia elektrolitów w organizmie. W ten sposób można dowiedzieć się czy należy uzupełnić dietę w dane pierwiastki, czy szukać innej przyczyny skurczów mięśni. Jeśli wyniki są niepokojące, wskazane jest zgłoszenie się z nimi do lekarza rodzinnego. 

Powiązane produkty

Problemy z krążeniem a skurcze mięśni

Bolesne skurcze, zwłaszcza nóg mogą być objawem niewystarczającego zaopatrzenia mięśni w krew. Dolegliwości o takim podłożu wynikają najczęściej z miażdżycy i zwężenia światła naczyń, nadciśnienia albo żylaków. Charakterystyczne w tego typu przypadkach może być to, że skurcze mijają po ustaniu wysiłku. Częściej też pojawiają się w nocy. Doraźną pomocą jest masaż lub ułożenie nóg nieco wyżej niż serce. Przede wszystkim należy zdiagnozować i leczyć chorobę. Podstawowe badania, które warto wykonać, by sprawdzić czy problem tkwi w układzie krążenia to pomiar ciśnienia tętniczego i lipidogram, czyli oznaczenie stężenia cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Lekarz może zlecić również USG naczyń krwionośnych.

Choroby i leki powodujące skurcze mięśni

Zaburzenia oraz choroby na tle hormonalnym, np. niedoczynność tarczycy, ale również niewydolność nerek czy cukrzyca mogą objawiać się skurczami mięśni. Dlatego tym bardziej zasadne jest, aby co roku wykonywać podstawowe badania: sprawdzić poziom glukozy, hormonów tarczycy czy kreatyniny oraz mocz. Skurcze mięśni mogą pojawiać się też przy stwardnieniu rozsianym, niektórych rzadkich chorobach, a także przy zatruciach, biegunkach i wymiotach. Warto wspomnieć, że są charakterystycznym symptomem przegrzania organizmu czy udaru cieplnego. Zdarzają się również, gdy pacjent przyjmuje leki moczopędne (tzw. diuretyki) lub przeczyszczające.

Jak leczyć skurcze mięśni?

Zwykle skurcze mięśni zdarzają się sporadycznie, szybko mijają i nie wymagają interwencji lekarskiej. Warto jednak przyjrzeć się codziennym nawykom — oprócz tych wspomnianych wyżej dolegliwości mogą wynikać z chodzenia w butach na wysokim obcasie, nadmiernego korzystania z solarium (przegrzania), otyłości, przedawkowania kofeiny lub nawet noszenia za ciasnych spodni czy rajstop. 

Kiedy zgłosić się do lekarza? Na pewno wtedy, gdy skurczom towarzyszy zaczerwienienie skóry lub inne zmiany w jej obrębie, a także wówczas, kiedy są wyjątkowo uciążliwe, nawracają, towarzyszy im osłabienie mięśni. Warto też dodać, że w leczeniu z pomocą przychodzi fizjoterapia oraz liczne zabiegi, np. masaże, rozciąganie, krioterapia, leczenie ciepłem czy elektroterapia. Jednak najpierw należy zwrócić się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij