Rozwój dziecka – 1. miesiąc po porodzie

Pierwszy miesiąc życia jest dla noworodka czasem zmian i adaptacji do nowych warunków. Życie poza macicą matki różni się znacznie od życia płodowego. Moment narodzin jest niezwykle istotny, a nasze poczynania już od pierwszych chwil po porodzie mają wpływ na przyszłe zdrowie i życie dziecka.  

Po porodzie — naturalnym czy też po cięciu cesarskim — dziecko powinno być położone na klatce piersiowej matki. Czas spędzony bezpośrednio po porodzie na brzuchu mamy jest nazywany kangurowaniem. Zgodnie ze Standardem Opieki Okołoporodowej kontakt skóra do skóry powinien trwać nieprzerwanie przez 2 godziny, o ile stan dziecka i matki to umożliwiają.  

Jeśli poród ukończył się poprzez cięcie cesarskie, noworodek może trafić w ramiona matki z opóźnieniem. Kangurowanie na czas trwania operacji może przejąć ojciec. Dzięki fizycznej bliskości noworodek jest kolonizowany przez dobroczynne bakterie ze skóry mamy (albo taty), oddech się wyrównuje, a ciało ogrzewa. Słysząc bicie serca, maluch się uspokaja.  

Liczne badania tematu dowodzą, iż kangurowanie działa korzystnie również na kobiety, zmniejszając ryzyko depresji poporodowej i zwiększając szansę na długie karmienie piersią. Pierwszy kontakt po porodzie warunkuje kolonizację przewodu pokarmowego korzystnymi bakteriami, co wpływa na prawidłowy rozwój w kolejnych miesiącach życia. Badania naukowe dowodzą, że flora jelitowa dziecka urodzonego drogami natury i karmionego wyłącznie piersią znacznie różni się od flory dzieci urodzonych poprzez cięcie cesarskie i karmionych mlekiem modyfikowanym.  

Wzrost i waga dziecka w 1. miesiącu po porodzie 

Noworodek, którego można podręcznikowo określić jako dziecko na etapie rozwoju od narodzin do 28. dnia życia, powinien przybierać na masie ciała 26-31 g na dobę. Należy pamiętać, że dzieci karmione mlekiem matki mogą przybierać na wadze znacznie więcej. Pierwszy miesiąc jest bardzo dynamiczny, jeśli chodzi o masę ciała noworodka. Przy czym miejmy na uwadze, że w pierwszych dniach po porodzie dziecko może stracić ok. 8-10% masy urodzeniowej. Ubytek masy ciała jest związany z oddaniem przez dziecko pierwszego stolca, czyli smółki, utratą wody przez oddychanie czy oczyszczaniem dróg oddechowych i układu pokarmowego z płynu owodniowego.

Co się zmienia? – 1. miesiąc życia

Noworodki adaptują się do życia poza łonem matki, w związku z czym stwierdza się na tym etapie pewne stany przejściowe, które są formą adaptacji młodego organizmu i nie wymagają postępowania leczniczego. Zalicza się do nich: fizjologiczną żółtaczkę, podwyższoną temperaturę ciała, odczyny ciążowe, zmiany skórne, stolce przejściowe.     

Jak wspierać rozwój maluszka w 1. miesiącu życia? 

Dziecko w pierwszym miesiącu życia potrzebuje ramion rodziców i pokarmu mamy. Będąc w łonie matki, słyszy jej serce, ma stałą temperaturę otoczenia, nie czuje głodu, ponieważ jest odżywiane poprzez łożysko. Po porodzie noworodek może bardzo domagać się uwagi rodziców, co często jest mylone z głodem. Nie zawsze jednak przyczyną płaczu jest brak sytości — czasem dziecku potrzebna jest wyłącznie bliskość. Jedynym pewnym wyznacznikiem czy dziecko jest najedzone, są przyrosty masy ciała ocenione za pomocą wagi.  

Co może jeść dziecko w 1. miesiącu życia? 

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) każde dziecko, niezależnie od tego, w jakim jest stanie zdrowia, jako pierwszy powinno otrzymać pokarm matki lub pokarm innej kobiety z banku mleka kobiecego. Pierwsze krople pokarmu kobiecego, tzw. siara, zawierają przeciwciała z grupy sIgA, które działają ochronnie na układ oddechowy i pokarmowy noworodka. Ważne jest, aby w organizmie dziecka jako pierwsze skolonizowały się dobroczynne bakterie mleka kobiecego. 

Wyłączne karmienie piersią jest zalecane jako schemat prawidłowego żywienia noworodków. Jeżeli dziecko straci na masie ciała powyżej 10% masy urodzeniowej, jest to wskazanie do dokarmiania. W pierwszej kolejności należy dokarmiać mlekiem pozyskanym ze stymulacji piersi laktatorem, a w drugiej kolejności mlekiem modyfikowanym. O dokarmianiu zawsze powinien zdecydować lekarz prowadzący dziecko.  

Wizyta u pediatry – 1. miesiąc życia 

Warto zgłosić dziecko do poradni Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Rodzicom przysługuje wizyta położnej w domu — wizyta patronażowa. Położna środowiskowa na wizycie edukuje, wspiera przy pielęgnacji dziecka, pomaga przy karmieniu piersią. W pierwszym miesiącu życia dziecko powinien też zbadać pediatra. Ważne jest, aby rodzice pamiętali, że noworodek jest również obywatelem i dziecko należy zarejestrować w urzędzie stanu cywilnego. 

Co może zaniepokoić w 1. miesiącu życia dziecka? 

We wczesnym okresie rozwoju rodziców powinna zaniepokoić nagła zmiana zachowania dziecka. Jeśli dziecko zrobi się apatyczne bądź pobudzone bardziej niż wcześniej, należy to skonsultować z lekarzem. Maluchy powinny regularnie jeść, zarówno w dzień, jak i w nocy. Jeśli dziecko odmawia jedzenia z piersi bądź z butelki, należy zasięgnąć rady u położnej środowiskowej.