Toksoplazmoza w ciąży – czym grozi, jak ją leczyć, jak jej uniknąć?
Anna Posmykiewicz

Toksoplazmoza w ciąży – czym grozi, jak ją leczyć, jak jej uniknąć?

Toksoplazmoza to zakaźna choroba, którą wywołuje pasożyt Toxoplasma gondii. Nietrudno się zarazić, a konsekwencje zachorowania przez kobietę ciężarną mogą być bardzo poważne – zarówno dla niej, jak i dla płodu.

Toxoplasma gondii ma dość złożony cykl rozwojowy – można w nim wyróżnić aż trzy główne postacie rozwojowe: to tachyzoity, cysty tkankowe oraz oocysty. Pasożyt ten do rozwoju potrzebuje aż dwóch żywicieli: pośredniego – człowieka lub innych ssaków oraz ostatecznego – kotów domowych lub innych zwierząt kotowatych.

Do zarażenia się pasożytem Toxoplasma gondii może dojść na skutek spożycia wody bądź owoców zanieczyszczonych oocystami, które są wydalane z przewodu pokarmowego kota. Podobnie oocystami można zarazić się poprzez swoje brudne ręce, np. po sprzątaniu kociej kuwety. Kolejnym źródłem zakażenia jest surowe lub niedogotowane mięso zwierząt (zwykle wieprzowina i baranina), które może zawierać cysty pierwotniaka. Ponadto do zarażenia może dojść po przypadkowym kontakcie z tachyzoitami – rzadko, ale taka sytuacja może mieć miejsce po przetoczeniu krwi lub produktów krwiopochodnych. Zakażenie toksoplazmozą może również nastąpić na skutek przekazania pasożyta poprzez łożysko od kobiety ciężarnej do płodu – mówi się wtedy o zarażeniu wertykalnym.

Jakie są czynniki ryzyka zarażenia się toksoplazmozą?

Czynnikiem zwiększającym możliwość zarażenia się toksoplazmozą jest przede wszystkim kontakt z produktami spożywczymi, które mogą być skażone odchodami kotów – chodzi tu przede wszystkim o wodę, warzywa i owoce. Dużym czynnikiem ryzyka jest też jedzenie surowego mięsa, np. tatara oraz picie niepasteryzowanego mleka. Również sam kontakt z kotami może doprowadzić do infekcji, podobnie zresztą jak praca w ogrodzie w ziemi, która może być skażona odchodami kotów.

Trzeba pamiętać, że toksoplazmoza jest jedną z częściej występujących na całym świecie odzwierzęcych chorób zakaźnych. Może mieć różny przebieg, w zależności od tego, kto się nią zarazi. W przypadku osób, które mają prawidłową odporność, zwykle ma ona przebieg łagodny, zdarza się, że można ją przechorować w sposób zupełnie niezauważony i dopiero przypadkowe badania pokażą, że w przeszłości doszło do zarażenia. U osób z obniżoną odpornością (np. u osób po przeszczepach) toksoplazmoza przebiega zdecydowanie gorzej, dając poważne objawy.

Jednak przede wszystkim jest ona bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży, bowiem przy świeżym zarażeniu matki, może też dojść do zarażenia płodu.

Jak duże jest ryzyko, że ciężarna, która zachoruje na toksoplazmozę, zarazi też rozwijający się w niej płód?

Ryzyko zakażenia płodu wzrasta wraz z rozwojem ciąży. W trzecim trymestrze ryzyko, że płód ulegnie zakażeniu, wynosi aż 60-90%, w drugim trymestrze jest to 25-54%, zaś w pierwszym – 17-25%.

Powiązane produkty

Konsekwencje zarażenia toksoplazmozą dla płodu

Wszystko uzależnione jest od wieku ciąży.

Jeśli do zakażenia dojdzie w pierwszym trymestrze ciąży (choć według statystyk zakażenie płodu w tym okresie ciąży zdarza się najrzadziej), ciąża kończy się zwykle po prostu poronieniem, wewnątrzmaciczną śmiercią płodu lub też bardzo ciężkimi zaburzeniami neurologicznymi u dziecka, o ile uda się donosić ciążę do końca.

W przypadku zakażenia w drugim trymestrze ciąży zwykle dochodzi u dziecka do ciężkiego zapalenia ośrodkowego układu nerwowego, z bardzo poważnymi następstwami neurologicznymi.

Ponadto po zakażeniu wewnątrzmacicznym u nowo narodzonego dziecka może też rozwinąć się postać uogólniona (stwierdza się wtedy objawy dotyczące jednocześnie kilku narządów lub układów – może to być zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc, powiększenie wątroby i śledziony, skaza krwotoczna czy też zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych) lub narządowa (postać węzłowa – powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza szyjnych, które początkowo mogą być tkliwe, potem przestają być bolesne, nie ropieją oraz postać oczna – zapalenie siatkówki i naczyniówki) toksoplazmozy, jak również może też dojść do reaktywacji zarażenia w okresie młodzieńczym, często wtedy pojawia się postać oczna toksoplazmozy.

Jeśli pomimo zakażenia ciąża będzie donoszona i dziecko przyjdzie na świat, to najczęstszym i najbardziej poważnym powikłaniem u malucha może być opóźnienie rozwoju psychoruchowego oraz wodogłowie. Powikłaniami toksoplazmozy wrodzonej mogą być też zaćma, odklejenie siatkówki oraz padaczka.

W jaki sposób diagnozuje się toksoplazmozę?

Aby zdiagnozować toksoplazmozę, wykonuje się oznaczenie poziomu przeciwciał. O świeżej infekcji decyduje stwierdzenie obecności przeciwciał z grupy IgM, które pojawiają się już tydzień od zakażenia, maksymalne stężenie osiągają po miesiącu i zwykle zanikają po 6-9 miesiącach.

Ponadto oznacza się poziom przeciwciał IgA – jest to badanie najbardziej przydatne w diagnostyce toksoplazmozy właśnie u ciężarnych oraz w postaci wrodzonej toksoplazmozy. Duży poziom tych przeciwciał świadczy o świeżym zakażeniu, a zanikają one wcześniej niż przeciwciała IgM.

Jeśli zaś chodzi o przeciwciała IgG, które również trzeba oznaczyć, to ich maksymalne stężenie pojawia się po 2-3 miesiącach od zarażenia. Przeciwciała IgG utrzymują się przez całe życie.

W przypadku kobiet w ciąży, kiedy istotne jest ustalenie czasu zakażenia, oznacza się tzw. awidność przeciwciał IgG, czyli siłę wiązania z antygenem. W przypadku niskiej awidności można stwierdzić ostrą fazę toksoplazmozy, zaś w przypadku wysokiej awidności mówi się o zakażeniu, które miało miejsce więcej niż 20 tygodni przed wykonaniem badania, co oznacza, że ciężarna jest bezpieczna.

Leczenie toksoplazmozy u kobiet ciężarnych

W celu profilaktyki wrodzonej toksoplazmozy podaje się kobietom ciężarnym doustnie spiramycynę co 8 godzin, aż do momentu potwierdzenia inwazji u płodu lub też do porodu. Jeśli u płodu dojdzie do potwierdzenia inwazji, wtedy kobieta zaczyna otrzymywać pirymetaminę z sulfadiazyną i kwasem foliowym do momentu zakończenia ciąży.

Czy można się uchronić przed toksoplazmozą?

Przed planowaną ciążą kobieta powinna oznaczyć u siebie poziom przeciwciał w kierunku zakażenia, aby wiedzieć, czy wcześniej już przechorowała toksoplazmozę, czy jest zdrowa, czy też jest aktualnie w fazie ostrego zakażenia. Jeśli okaże się, że kobieta jest seronegatywna, wtedy okresowo musi monitorować poziomy przeciwciał przez całą ciążę (terminy wyznacza lekarz ginekolog prowadzący) – jeśli doszłoby do zakażenia, wtedy trzeba będzie od razu włączyć leczenie.

Poza tym, aby uchronić się przed zakażeniem toksoplazmozą, ciężarna absolutnie nie może spożywać niedogotowanego lub surowego mięsa ani pić niepasteryzowanego mleka, a przybory kuchenne po kontakcie z takimi produktami należy natychmiast bardzo dokładnie umyć. Tak samo bardzo dokładnie należy myć wszystkie warzywa i owoce.

Jeśli kobieta w ciąży ma kota, nie powinna sprzątać mu kuwety – powinien to robić inny z domowników, a jeśli już koniecznie na niej musi spoczywać obowiązek sprzątania, wtedy najlepiej robić to w rękawiczkach lateksowych, po czym dokładnie umyć ręce. Do pracy w ogródku również należy zakładać lateksowe rękawiczki, a po pracy bardzo dokładnie myć ręce.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jakie są zagrożenia związane z późną ciążą? Jakie badania wykonać?

    W dzisiejszych czasach wiele osób decyduje się na potomstwo później, niż miało to miejsce jeszcze kilkanaście lat temu. Choć niesie to za sobą wiele korzyści, warto poznać również potencjalne zagrożenia takiej ciąży. Kiedy mówimy o późnej ciąży oraz jakie badania należy wykonać w trakcie jej trwania?

  • Badanie KTG płodu - na czym polega i kiedy się je wykonuje?

    Badanie KTG, znane również jako kardiotokografia, to nieinwazyjne badanie, które pozwala na monitorowanie czynności serca płodu oraz skurczów mięśnia macicy. Jest to podstawowe badanie wykonywane najczęściej w okresie okołoporodowym, które dostarcza cennych informacji na temat stanu zdrowia dziecka i przebiegu porodu. Na czym polega KTG? Jak je interpretować?

  • Badania prenatalne – kiedy je wykonać? Jak wyglądają i ile kosztują?

    Badania prenatalne są coraz częściej wykorzystywane w trakcie ciąży i stanowią nieoceniony wkład w opiekę nad kobietą ciężarną. Dzięki ich wykonaniu lekarze są w stanie z dużym prawdopodobieństwem określić dobrostan płodu oraz wykluczyć bądź potwierdzić potencjalne nieprawidłowości w jego rozwoju. Czym są badania prenatalne oraz jaki jest koszt ich wykonania?

  • In vitro – na czym polega? Przebieg, skuteczność, koszt

    Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problemy z płodnością ma ok. 12% populacji. Szacuje się, że w Polsce dotyczy to aż 20% osób w wieku reprodukcyjnym. Nadzieję na posiadanie potomstwa daje jednak metoda in vitro, która w dużej mierze jest finansowana z programów samorządowych.

  • Jakie są objawy niedoczynności tarczycy w ciąży? Czy można ją leczyć? Normy badań

    Niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększyć ryzyko związane z poronieniem, odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym czy krwawieniem poporodowym. Wyjątkowo newralgiczny moment to ten, kiedy niedoczynność wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży. Jak diagnozować i leczyć niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży, tak aby terapia była skuteczna i nie zaszkodziła dziecku?

  • Jak sobie radzić z alergią w ciąży?

    Co piąta kobieta w ciąży cierpi na alergię, zwłaszcza na alergiczny nieżyt nosa i astmę alergiczną. W czasie ciąży może pojawić się także alergiczne zapalenie spojówek, ostra pokrzywka, alergia pokarmowa, alergia na leki, a nawet anafilaksja. Jak zatem radzić sobie z alergią w ciąży? Jakie leki można stosować na alergię w ciąży? Czy w ciąży można robić testy alergiczne? I czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?

  • Krew pępowinowa – znaczenie, przechowywanie

    Poród to wyjątkowy moment w życiu kobiety. To również jedyna okazja do zabezpieczenia unikalnych komórek macierzystych z krwi pępowinowej. Ich wykorzystanie jest możliwe w leczeniu ponad osiemdziesięciu schorzeń onkologicznych i hematologicznych.

  • Czy kobieta w ciąży może przyjmować symetykon? Jak działają leki na nadmierne gazy?

    Wzdęcia to powszechny i uciążliwy problem dotykający wiele kobiet w ciąży. Często zupełnie niepotrzebnie uznawany za wstydliwy i pomijany w rozmowie z lekarzem, co utrudnia znalezienie skutecznych rozwiązań i zmniejszenie dyskomfortu u przyszłej mamy. Tymczasem istnieją dobre i bezpieczne sposoby, by złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Co może zastosować kobieta oczekująca dziecka i dlaczego w ciąży pojawiają się wzdęcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij