Dieta dla osób leżących
W organizmie osób starszych zachodzą różnego rodzaju zmiany determinujące to, jak powinien wyglądać ich sposób odżywiania. Przede wszystkim spowalnia się metabolizm, a co za tym idzie – zmniejsza się zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze. U osób starszych leżących możemy zaobserwować spadek tkanki mięśniowej na rzecz tkanki tłuszczowej. Następuje demineralizacja układu kostnego. Osoba starsza leżąca często ma ograniczenie odczuwania smaku i zapachu, co wiąże się z brakiem apetytu. Osoby takie również przez swój stan stają się bardziej apatyczne. Kolejną ważną rzeczą jest zmniejszenie wydzielania śliny i enzymów trawiennych oraz spowolnienie motoryki przewodu pokarmowego. Te wszystkie czynniki powinniśmy wziąć pod uwagę przy planowaniu żywienia dla osoby starszej leżącej.
Pamiętaj o wszystkich składnikach
Dieta dla osób leżących powinna mieć zmniejszoną kaloryczność, jednak poprzez zwiększenie gęstości odżywczej takiej diety musi ona pokrywać zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze – w szczególności na białko, witaminy i składniki mineralne.
Dieta powinna być łatwostrawna, z ograniczeniem produktów z pełnego ziarna, cukru oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Tłuszcze w diecie powinny stanowić 25-30% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Jadłospis musi obfitować w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które wpływają na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu i ograniczają agregację płytek krwi. Przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi, mają dobroczynne działanie na serce i układ krążenia. Tłuszcze te powinny być pochodzenia głównie roślinnego.
Ważną rolę w diecie odgrywa białko. Ważne, by było ono pełnowartościowe i miało niską zawartość tłuszczu. W jadłospisie leżącej osoby starszej powinny znajdować się mleko oraz produkty mleczne. Dobrym źródłem białka w diecie osób starszych mogą być również chude mięsa czy sery.
Dobrze jest, by dieta osób leżących obfitowała w antyoksydanty, które usuwają z organizmu wolne rodniki – do witamin chroniących organizm przed wpływem wolnych rodników zaliczamy witaminę C, E, A oraz b-karoten. Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić również na witaminy z grupy B (B6, B2, B12) z racji ich gorszego przyswajania z pożywienia w wieku starszym. Kolejną witaminą, na którą powinniśmy położyć nacisk w diecie osób starszych leżących jest witamina D. Ze względu na brak możliwości ekspozycji na słońce dieta powinna być wzbogacana o produkty fortyfikowane witaminą D lub zawierające ją suplementy.
Z technicznego punktu widzenia dieta osoby starszej leżącej powinna mieć wyraźny smak i zapach. Należy podawać posiłki o umiarkowanej temperaturze i w wygodnych naczyniach.
Nie zapomnij o nawodnieniu
Ważnym elementem diety osoby leżącej jest odpowiednie nawodnienie. U osób starszych występuje spadek pragnienia. Co za tym idzie – brak odpowiedniego nawodnienia może negatywnie wpływać na pracę układu nerwowego, zaburzać regulację cieplną oraz ograniczać wydalanie produktów przemiany materii. Osoby takie powinny pić wodę nawet wtedy, kiedy nie odczuwają pragnienia.
Częstym problemem osób leżących jest występowanie zaparć. Odpowiednia ilość spożywanych płynów powinna zniwelować ten problem.
Ogólne zasady diet osób starszych leżących:
- dieta urozmaicona, o dużej wartości odżywczej;
- regularne spożywanie 4-5 posiłków o mniejszej objętości;
- ograniczenie spożycia cukru oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego;
- unikanie spożywania potraw ciężkostrawnych;
- codzienne spożywanie warzyw i owoców;
- unikanie spożywania soli i ostrych przypraw;
- wypijanie odpowiedniej ilości płynów.
Podsumowując: dieta osoby starszej leżącej powinna być łatwostrawna, urozmaicona różnorodnymi produktami o dużej wartości odżywczej.
Warto zadbać o to, by leżąca osoba starsza odczuwała przyjemność ze spożywania posiłków. Powinniśmy bezwzględnie zapewnić pacjentowi odpowiednie nawodnienie w celu utrzymania dobrego samopoczucia i zdrowia.
