Ciemieniucha – czym jest i dlaczego się pojawia? Ile trwa i jak leczyć czepiec kołyskowy?

Ciemieniucha jest dość powszechną dolegliwością skóry niemowląt, która zazwyczaj nie wymaga specjalistycznego leczenia i ustępuje samoistnie. Ma postać żółtawych, łuszczących się i tłustych płatków skóry, które są efektem nadmiernego wydzielania łoju. Najczęściej występuje na skórze owłosionej głowy u niemowląt, choć może pojawić się także na twarzy, za uszami, na tułowiu lub w okolicy pieluszkowej.  

Ciemieniucha – co to takiego?  

Ciemieniucha, nazywana także czepcem kołyskowym, jest łagodną odmianą łojotokowego zapalenia skóry i występuje u niemowląt najczęściej w wieku 2–3 miesięcy życia. Zmiany skórne zazwyczaj lokalizują się na owłosionej skórze głowy w okolicy ciemiączka i mają postać tłustych, żółtawych, łuszczących się płatków skóry. Dolegliwości ustępują samoistnie w ciągu kliku tygodni lub miesięcy i zazwyczaj nie wymagają specjalistycznego leczenia. Warto pamiętać, że ciemieniucha może pojawić się także w innych miejscach, choć zmiany w tych lokalizacjach są zadecydowanie rzadsze niż na skórze głowy.  

W mechanizmie powstawania ciemieniuchy bierze udział nadmierne wydzielanie łoju, który łącząc się ze złuszczającym się naskórkiem, powoduje pojawienie się typowych zmian.  

Jak powstaje, ile trwa i jak wygląda ciemieniucha? 

Ciemieniucha zazwyczaj pojawia się u niemowląt około 2. miesiąca życia. Początkowo na główce pojawia się białawy nalot w okolicy ciemiączka. Następnie obserwuje się pojawianie się łusek koloru żółtawego, które stopniowo stają się coraz większe i grubsze. Ponadto występuje zaczerwieniona skóra głowy. Niekiedy w dużym nasileniu zmian powstaje żółtawa skorupa, która może pokrywać całą owłosioną skórę głowy.  

Ciemieniucha – u kogo może się pojawić?

Ciemieniucha dotyczy niemowląt zazwyczaj około 10 tygodnia życia, choć może pojawić się także w wieku późniejszym. Ciemieniucha jest łagodną postacią łojotokowego zapalenia skóry i rzadko ma ciężki przebieg, choć niekiedy może prowadzić do erytodermii, która wymaga specjalistycznego leczenia.

Ciemieniucha – leczenie 

Zmiany o typie ciemieniuchy mogą występować także na czole, w okolicach brwi, twarzy, uszu czy okolicy pieluszkowej.  

Zaleca się delikatne wyczesywanie złuszczonej łuski za pomocą miękkich szczoteczek przeznaczonych dla noworodków oraz stosowanie preparatów rozmiękczających łuskę, które zawierają parafinę, wazelinę czy oliwę z oliwek. Jeśli u dziecka objawom ciemieniuchy towarzyszy nasilony stan zapalny skóry, sączące się wykwity, konieczna jest wizyta u lekarza dermatologa, który zaleci dalsze leczenie.  

W przypadku nasilonych zmian łojotokowego zapalenia skóry zwłaszcza na twarzy, w fałdach skórnych czy na tułowiu pomocne może być zastosowanie glikokortykosteroidów o małej sile działania na zmiany skórne. U starszych dzieci z łojotokowym zapaleniem skóry warto rozważyć zastosowanie szamponów z dziegciem i siarczkiem selenu, które są dostępne bez recepty.  

Domowe sposoby na ciemieniuchę  

Do domowych sposobów, która łagodzą objawy ciemieniuchy, zalicza się: 

• stosowanie delikatnych środków myjących przeznaczonych dla niemowląt oraz stosowanie preparatów natłuszczających skórę dziecka po kąpieli, 
• unikanie przegrzewania dziecka, gdyż nadmierne pocenie się nasila objawy ciemieniuchy,
• stosowanie około 30 minut przed kąpielą oliwki na skórę głowy, aby zmiękczyć łuskę. Następnie należy wyczesać miękką szczoteczką łuski oraz umyć główkę nawilżającym szamponem przeznaczonym dla niemowląt,
• nie należy usuwać łusek ze skóry głowy bez wcześniejszego ich rozmiękczenia lub zdrapywać paznokciem, gdyż można zranić skórę, co nasili stan zapalny.  
• należy chronić skórę malucha przed promieniami słonecznymi,
• w przypadku nasilonych zmian można zastosować preparaty przeznaczone do leczenia ciemieniuchy (szampony, kremy, płyny), zwracając uwagę by były przeznaczone dla niemowląt.