Czy dzieci mogą jeść rośliny strączkowe? – Dietetyk radzi

Na początku należy wyjaśnić sobie różnicę między roślinami strączkowymi a nasionami roślin strączkowych.

Warzywa strączkowe są to nasiona niedojrzałe (groszek zielony, wszystkie odmiany fasoli, soja, bób, ciecierzyca, orzechy ziemne arachidowe), dzięki czemu nie zawierają fermentujących cukrów, powstających dopiero podczas końcowego dojrzewania.

Suche nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, ciecierzyca, soja itp.) zawierają fermentujące cukry, które są przyczyną powstawania wzdęć i nieprzyjemnych gazów.

Powody, dla których w diecie dzieci powinny się znaleźć rośliny strączkowe:

1. Są cennym  źródłem białka roślinnego, którego wartość odżywcza jest większa niż białko zbóż, ale mniejsza niż białka większości produktów mięsnych. Najwięcej białka zawierają suche nasiona soi i soczewicy, w dalszej kolejności grochu i fasoli.
2. Są bogato węglowodanowe, dzięki czemu dostarczają dużo energii.
3. Zawierają niewielką ilość tłuszczu, wyjątek stanowi soja.
4. Dostarczają znacznych ilości składników mineralnych – fosfor, potas, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan.
5. Zawierają duże ilości błonnika.
6. Są bogactwem witamin z grupy B, które biorą udział w regulacji centralnego układu nerwowego.
7. Mają niski indeks glikemiczny.
8. Są zasadotwórcze – ich regularne stosowanie pozwala utrzymać równowagę kwasowo- zasadową.

Powody, dla których rośliny strączkowe są niekorzystne dla zdrowia:

Zawierają w swoim składzie substancje antyodżywcze, które wywierają szkodliwy wpływ na organizm ludzki

1. LEKTYNY – zawierają je rośliny strączkowe, zboża i warzywa psiankowate (ziemniaki, pomidory, bakłażany, papryka itp ), wiążą się  z komórkami w naszym ciele i są niebezpieczne. W przewodzie pokarmowym białka te niszczą warstwę śluzu, która jest niezbędnym środowiskiem dla żyjącej tam flory bakteryjnej i ochroną przed mechanicznym uszkodzeniem. Nie są one trawione i nie ulegają rozpadowi. Powodują rozszczelnienie barier jelitowych, pozwalając częściowo strawionym białkom pokarmowym i bakteriom jelitowym przedostać się do krwiobiegu.
2. SAPONINY –  toksyna, która po spożyciu uszkadza jelita, naczynia krwionośne, czerwone krwinki. Najwięcej saponin zawiera soja i fasola.
3. FITOESTROGENY – są to związki bardzo zbliżone do hormonów płciowych żeńskich. Mogą spowodować niższe poziomy hormonów FSH i LH (zwiększone ryzyko niepłodności, zatrzymania miesiączki), obniżają przyswajanie jodu, co zwiększa ryzyko chorób związanych z tarczycą i powoduje zmniejszenie testosteronu u mężczyzn.
4. KWAS FITOWY – obniża przyswajalność żelaza, magnezu, cynku, wapnia – co skutkuje niedożywieniem i anemią
5. INHIBITORY PROTEAZ – blokują enzymy odpowiedzialne za trawienie białek, co powoduje niską przyswajalność aminokwasów z pożywienia.
6. RAFINOZA I OLIGOSACHARYDY – wywołują gazy, dolegliwości żołądkowe
7. GLIKOZYDY CYJANOGENNE – w organizmie ulegają rozkładowi do szkodliwego cyjanowodoru.

Do przyrządzania potraw z roślin strączkowych należy używać przyprawy, które przeciwdziałają wzdęciom- kolendra, kminek, szałwia, oregano, koper, bazylia, imbir. Nasiona warzyw strączkowych należy solić pod koniec gotowania. Najlepiej tuż po ugotowaniu. Jeżeli będą posolone wcześniej, wydłuży się ich czas gotowania a łupiny mogą być twarde. Kwaśne dodatki takie jak np. pomidory przedłużają czas gotowania. Dlatego dodaje się je wtedy, gdy nasiona są już prawie miękkie.

Nasuwa się pytanie – to jeść te strączki czy nie?

Odpowiedź brzmi tak, ale z umiarem i odpowiednio przygotowane (moczenie, gotowanie).

Inaczej jest z soją, ponieważ mimo moczenia, prawidłowego gotowania wciąż zawiera składniki antyodżywcze. Estrogeny znajdujące się w soi  powodują zaburzenia układu hormonalnego, przyspieszają dojrzewanie płciowe u dziewcząt, a u chłopców je opóźniają. Mężczyźni jedzący dużo soi, lub pijący mleko sojowe, mogą mieć aż o 50% mniej plemników.

 Soja ze względu na swą niską cenę jest używana jako zapychacz do wędlin, zup, pasztetów, batonów, chleba, deserów.

Ziarna roślin strączkowych można stosować jako dodatek do zup, sałatek, dipów, past na kanapki.

Potraw z roślin strączkowych powinny unikać osoby z chorobami autoimmunologicznymi (np: stwardnienie rozsiane (SM), choroby Hashimoto, cukrzyca insulinozależna, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, bielactwo, itd),chorobami jelit, chorobami żołądka, chorobami nowotworowymi, dzieci do 3 roku życia, kobiety w okresie laktacji, kobiety w ciąży.

Przepis na doskonałą i zdrową przekąskę:

 Ciecierzyca prażona (4 porcje):

• 340 g ciecierzycy ugotowanej
• 2 łyżki oleju
• szczypta soli
• szczypta soli
• koper, bazylia, mięta, czosnek – w zależności od upodobań smakowych
• można dodać szczyptę pieprzu

Sposób wykonania:

• Ciecierzycę dokładnie opłukać.
• Zalać wodą, moczyć przez 6 godzin.
• Odcedzić i zaleć wodą
• Gotować ok. 2 godz. (przez pierwsze 20min bez przykrycia).
• Nagrzać piekarnik do 230°C.
• Odcedzić ciecierzycę.
• Wrzucić do miski i wymieszać z olejem oraz doprawić do smaku według własnych upodobań.
• Wysypać na blachę do pieczenia i piec przez 30 do 40 minut, aż się zrumieni i będzie chrupiąca.
• Przez ostatnie kilka minut uważać, żeby się nie przypaliła.