Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty
Piotr Gmachowski

Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty

Opryszczka pospolita to wirusowa choroba zakaźna skóry wywoływana przez dwa gatunki wirusów z rodziny Herpesviridae – HSV 1 i HSV 2. Pierwszy z nich powoduje opryszczkę wargową i opryszczkę błony śluzowej, natomiast wirus opryszczki 2. typu jest przyczyną zmian w okolicy narządów płciowych. Opryszczka wargowa jest najczęstszym rodzajem zmian opryszczkowych, ma postać nawrotową i łagodny przebieg. Nawrotom opryszczki szczególnie sprzyjają: osłabienie odporności, stres, przemęczenie, ekspozycja na słońce. Jak leczyć opryszczkę wargową? Jakie preparaty są dostępne bez recepty?

  1. Co to jest opryszczka? 
  2. Zakażenie wirusem opryszczki
  3. Objawy opryszczki wargowej
  4. Leczenie opryszczki wargowej
  5. Opryszczka – powikłania
  6. Zapobieganie opryszczce

Co to jest opryszczka? 

Opryszczka, inaczej zwana „zimnem” lub „febrą”, jest powszechną chorobą zakaźną. Wywołuje ją wirus HSV, czyli herpes simplex virus. Najczęściej występującą postacią kliniczną w przypadku zakażenia wirusem HSV jest opryszczka błony śluzowej jamy ustnej i skóry okolicy okołowargowej. 

Opryszczka wargowa jest najczęściej wywoływana przez wirusa HSV-1, czyli typ 1. wirusa. Typ 2. wirusa HSV, czyli HSV-2 wywołuje najczęściej opryszczkę narządów płciowych, a także zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych. Dane literaturowe podają również, iż możliwa jest sytuacja, w której wirus typu 2. wywołuje opryszczkę wargową, natomiast wirus typu 1. opryszczkę w okolicy genitaliów.

Cechą charakterystyczną wirusa opryszczki jest zdolność do reaktywacji po okresie utajenia. Wirus opryszczki typu 1. po przedostaniu się do organizmu przenosi się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, natomiast wirus opryszczki typu 2. – do zwoju lędźwiowo–krzyżowego. 

Zakażenie wirusem opryszczki

Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w wyniku kontaktu z osobą zakażoną lub kontaktu z osobą, która jest nosicielem wirusa. Wirus opryszczki może być przenoszony przez wydzieliny (ślina, łzy, wydzielina z dróg płciowych i układu moczowego) – zakażenie może nastąpić w wyniku kontaktu bezpośredniego uszkodzonej skóry lub błony śluzowej ze zmianami opryszczkowymi osoby zakażonej lub jej wydzielinami.

Wirus HSV-1 może być także przenoszony przez dotykanie i używanie tych samych przedmiotów, których wcześniej używała osoba zakażona (np. używanie wspólnego ręcznika, korzystanie ze wspólnych naczyń). Natomiast wirus opryszczki HSV-2 jest przenoszony poprzez kontakty seksualne.

Zakażenie wirusem opryszczki może przybierać charakter pierwotny lub nawrotowy. Gojenie się zmian chorobowych w zakażeniu o charakterze pierwotnym może trwać około 2 tygodni, natomiast zakażenie o charakterze nawrotowym trwa zazwyczaj krócej i może liczyć kilka dni.

Powiązane produkty

Objawy opryszczki wargowej

Charakterystycznymi objawami wystąpienia zakażenia wirusem opryszczki HSV-1 są:

  • swędzenie,
  • pieczenie,
  • uczucie napięcia warg,
  • mrowienie.

Objawy te poprzedzają wystąpienie miejscowych zmian skórnych w postaci bolących pęcherzyków, które są wypełnione treścią surowiczą. Pokrywy powstałych pęcherzyków pękają, co w następnym etapie generuje pojawienie się nadżerek, które pokrywają się strupem. Okres wylęgania zazwyczaj liczy od 2 do 12 dni. 

Zakażenie wirusem opryszczki może mieć przebieg objawowy lub bezobjawowy. Często występuje sytuacja, w której zakażenie pierwotne ma przebieg bezobjawowy. Dane literaturowe podają, iż opryszczka spowodowana wirusem HSV-1 w 15–40% przypadkach ma charakter nawrotowy. Nawroty cechują się natomiast lżejszym przebiegiem i krótszym czasem trwania.

Czynnikami wyzwalającymi nawrót choroby mogą być:

  • stres,
  • przemęczenie,
  • silne promieniowanie słoneczne,
  • miesiączka,
  • wysoka gorączka,
  • przeziębienie,
  • słabsza odporność organizmu,
  • mikrourazy powstałe w wyniku zabiegów kosmetycznych.

Objawy opryszczki mają możliwość zlokalizowania się w każdym miejscu, najczęściej zmiany chorobowe pojawiają się jednak na granicy skóry i błony śluzowej. Wirus HSV-1 najczęściej powoduje objawy dotyczące twarzy (czerwień wargowa, błona śluzowa jamy ustnej, okolice nosa), tułowia oraz rąk. Natomiast rzadko wirus HSV-1 powoduje zmiany chorobowe w obrębie narządów płciowych.

Leczenie opryszczki wargowej

Maść i krem opryszczkę

W leczeniu opryszki wargowej najbardziej popularną substancją jest acyklowir. Lek ten stosowany jest w postaci kremu lub żelu, a także tabletek, które dostępne są na receptę lub bez recepty. Acyklowir jest lekiem, który ingeruje w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek. Należy do grupy inhibitorów polimerazy DNA.

Literatura naukowa podaje, iż acyklowir nie powinien być stosowany w postaci kremów lub maści przy opryszczce wargowej (lecz tabletek), mimo, iż jest to jeden z popularniejszych sposobów użycia tej substancji. Wskazuje się, iż w tym wypadku skuteczność acyklowiru nie przewyższa skuteczności maści cynkowej. Natomiast inne źródła literaturowe podają, iż stosowanie acyklowiru miejscowo w postaci kremu skraca czas trwania choroby o 2 dni.

W leczeniu wykorzystać także można maść z tlenkiem cynku oraz maść z ekstraktem z melisy, które hamują namnażanie wirusa.

Plastry na opryszczkę

W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa oraz zmniejszenia ryzyka dalszego zakażenia można zastosować specjalne plastry na opryszczkę. Plastry hydrokoloidowe na opryszczkę wargową opierają swoje działanie na metodzie gojenia się ran w wilgotnym środowisku, dzięki czemu nie dochodzi do tworzenia się strupa, zmniejszone zostaje także ryzyko pojawienia się blizny. Plastry na opryszczkę są przeważnie przezroczyste i cienkie, dzięki czemu są niemal niewidoczne. 

Leki antywirusowe na receptę

Do leków antywirusowych na receptę stosowanych w zakażeniu wirusem HSV-1 zaliczmy:

  • acyklowir,
  • walacyklowir.

Warto pamiętać, iż w mało nasilonych objawach można zastosować preparaty miejscowe, natomiast kiedy objawy będą niepokoić i nasilać się warto skonsultować się z lekarzem, który może przepisać leki antywirusowe na receptę.

Opryszczka – powikłania

Powikłaniem opryszczki wargowej może być wyprysk opryszczkowaty Kaposiego, który charakteryzuje się rozległymi zmianami opryszczkowymi. Może dotyczyć infekcji w przebiegu pierwotnym lub wtórnym. Na powikłania po opryszczce szczególnie powinny uważać osoby z obniżoną odpornością oraz cierpiące na atopowe zapalenie skóry. Powikłania mogą bowiem generować poważne konsekwencje, stan chorych w ich przebiegu jest zazwyczaj ciężki i często wymagają oni hospitalizacji.

Zapobieganie opryszczce

W celu zapobiegania zakażeniom wirusem opryszczki wargowej ważne jest, aby przestrzegać zasad higieny, powinno się również unikać czynników wywołujących nawroty choroby. Należy często myć ręce oraz dbać o odporność organizmu. W trakcie spędzania czasu podczas intensywnego promieniowania słonecznego należy odpowiednio chronić usta, stosując pomadkę z filtrem przeciwsłonecznym oraz głowę, nosząc czapkę bądź kapelusz.

  1. C. Cernik, K. Gallina, R. T. Brodell, The treatment of herpes simplex infections: an evidence-based review, „Arch Intern Med.” 2008 (11), s. 1137–1144.
  2. P. Kiluk, Co to jest opryszczka?, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/dermatologia/26419,co-to-jest-opryszczka, [dostęp:] 23.08.2020.
  3. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017 (3), s. 147–151.
  4. K. Lennecke, K. Hagel, K. Przondziono, Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób, MedPharm, Wrocław 2012, s. 184–186.
  5. W. Janiec, Kompendium farmakologii, PZWL, Warszawa, 2010, s. 518.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zespół odstawienny (abstynencyjny) – objawy, czas trwania, leczenie

    Zespół odstawienny to reakcja organizmu na odstawienie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, narkotyki oraz leki. Objawia się różnorodnymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi, które mogą być intensywne i trudne do zniesienia. Jakie są najczęstsze symptomy? Jak długo trwa ten stan? Jakie metody leczenia pomagają złagodzić jego przebieg?

  • Komar tygrysi – czy jest groźny? Jak rozpoznać komara tygrysiego i jego ugryzienie?

    Komar tygrysi to jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków komarów na świecie, którego obecność stwierdzono już na niemal wszystkich kontynentach – także w Europie. Jego ukłucia nie tylko wywołują silne reakcje skórne, ale mogą również prowadzić do przeniesienia niebezpiecznych wirusów tropikalnych. Wraz z postępującym ociepleniem klimatu oraz rozwojem globalizacji rośnie ryzyko, że komar tygrysi zadomowi się również w Polsce.

  • Neuropatia cukrzycowa – jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy

    Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem diabetologicznym, z którym zmaga się znaczny odsetek osób chorych na cukrzycę. Patologia ta charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwów obwodowych, wywołanym długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Konsekwencje ignorowania wczesnych symptomów oraz niewłaściwej kontroli glikemii mogą okazać się dramatyczne – od przewlekłego bólu znacząco obniżającego jakość życia, przez owrzodzenia kończyn dolnych, aż po konieczność amputacji stopy czy zwiększone ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule przedstawiamy kompleksową analizę tego powikłania, jego mechanizmów rozwoju, objawów klinicznych oraz współczesnych możliwości terapeutycznych.

  • Bąblowica – objawy i leczenie zarażenia tasiemcem bąblowcowym

    Bąblowica jest chorobą odzwierzęcą, w której dochodzi do zakażenia człowieka tasiemcem bąblowcowym. Jedną z najczęstszych dróg zakażenia jest spożycie niemytych owoców leśnych. Głównymi nosicielami tasiemców są psy, koty i lisy. Objawy choroby są nieswoiste, a ze względu na rzadkość występowania mogą być często mylnie zinterpretowane lub przeoczone. Leczenie różni się w zależności od stadia zaawansowania choroby i narządów zajętych przez larwy tasiemca.

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl