Białaczka u dzieci – objawy, leczenie i rodzaje

Jakie rodzaje białaczki u dzieci wyróżniamy?

Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL)

Jakie są objawy ostrej białaczki limfoblastycznej? 

Zdarza się, że ten rodzaj białaczki rozwija się powoli – przez kilka tygodni lub nawet miesięcy dziecko jest osłabione, apatyczne, blade, co skłania rodziców i lekarza do wykonania badań kontrolnych, w których stwierdza się białaczkę. Początek ostrej białaczki limfoblastycznej może być też jednak bardzo gwałtowny, z wysoką gorączką, cechami skazy krwotocznej, bólami kości, co może wskazywać na wystąpienie uogólnionego zakażenia. Zwykle jednak wywiad dotyczący choroby obejmuje okres od dwóch do sześciu tygodni.

Jakie objawy białaczki u dzieci alarmują rodziców?

Przede wszystkim jest to osłabienie i apatia u dziecka, jak również coraz większa bladość skóry. Ponadto rodzice zwracają uwagę na większą skłonność u dziecka do powstawania siniaków, nawet pod wpływem bardzo lekkich urazów. Często rodzice obserwują także powiększanie się obwodowych węzłów chłonnych, stany podgorączkowe i gorączkę niewiadomego pochodzenia, dzieci narzekają też na bóle kończyn dolnych. W badaniu przedmiotowym lekarz również stwierdza znaczną bladość skóry i błon śluzowych u dziecka, jak również powiększenie węzłów chłonnych oraz powiększenie śledziony i wątroby (są to typowe objawy białaczki). Obecne są również cechy skazy krwotocznej, pod postacią wybroczyn i siniaków. Wśród objawów można też, choć znacznie rzadziej, stwierdzić naciekanie ślinianek, jąder, skóry, kompresyjne złamania kręgów oraz objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (bóle głowy, wymioty).

W jaki sposób diagnozuje się ostrą białaczkę limfoblastyczną? 

Do rozpoznania potrzebne jest zebranie dokładnego wywiadu oraz badanie lekarskie. Ponadto pierwszym badaniem laboratoryjnym, które należy wykonać, jest morfologia krwi. Stwierdza się w niej obniżony poziom hemoglobiny i hematokrytu, jak również niski poziom płytek krwi. Poziom krwinek białych może być prawidłowy, obniżony lub podwyższony, jednak w rozmazie krwi obwodowej stwierdza się obecność form blastycznych. Obserwuje się również podwyższony poziom OB. Wykonuje się też inne badania dodatkowe, jak rtg klatki piersiowej czy rtg kości, w których również można stwierdzić nieprawidłowości. W badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego stwierdza się obecność ponad 5 blastów/mm3. Możliwe jest podwyższenie kwasu moczowego w krwi. Jednak decydującym badaniem jest obraz szpiku kostnego, w którym stwierdza się jednorodny rozplem komórek nowotworowych. Zatem bez badania szpiku kostnego, nie można z całą pewnością rozpoznać ostrej białaczki limfoblastycznej.

Jak wygląda leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci? 

Leczenie polega na stosowaniu wielolekowej chemioterapii, powinno być ono prowadzone w wysoce specjalistycznych ośrodkach. 

Ostra białaczka nielimfoblastyczna (szpikowa, ANLL)

Jakie są objawy ostrej białaczki nielimfoblastycznej u dzieci? 

Objawy tej białaczki są bardzo podobne do objawów w przebiegu ostrej białaczki limfoblastycznej, tak samo jak w tamtym rodzaju białaczki obecne są cechy niedokrwistości, małopłytkowości oraz zaburzenia odporności. Jednak ostra białaczka nielimfoblastyczna cechuje się zdecydowanie większą skłonnością do naciekania struktur pozaszpikowych. Bardzo często nacieki spotyka się w ośrodkowym układzie nerwowym, w kościach i skórze, w której tworzą się guzki lub są to płaskie nacieki zlokalizowane na kończynach i tułowiu. Nacieki powstają też bardzo często w dziąsłach, szczęce i żuchwie. Mogą być zlokalizowane w oczodole i w ten sposób przyczyniają się do powstania wytrzeszczu gałek ocznych.

Jak diagnozuje się ostrą białaczkę nielimfoblastyczną? 

Do rozpoznania również niezbędny jest dokładny wywiad, badanie lekarskie, badania laboratoryjne oraz badanie szpiku kostnego, jak również badanie markerów immunologicznych i badania cytochemiczne. Leczenie polega na stosowaniu wielolekowej chemioterapii, która jest bardziej intensywna niż w przypadku ostrej białaczki limfoblastycznej.

Przewlekła białaczka szpikowa (CML) u dzieci

Jakie są objawy przewlekłej białaczki szpikowej u dzieci? 

W przebiegu przewlekłej białaczki szpikowej rozpoznaje się trzy fazy. Pierwsza to faza przewlekła, w której obserwuje się u dziecka osłabienie, zwiększoną potliwość, zaburzenia łaknienia, jak również bóle brzucha, utratę masy ciała oraz bóle kostne. W tej fazie lekarz w badaniu przedmiotowym stwierdza zwykle powiększenie śledziony, w późniejszym okresie czasu powiększenie wątroby, nie stwierdza się natomiast powiększenia węzłów chłonnych. Kolejna faza choroby to faza zaostrzenia, czyli faza akceleracji. W jej przebiegu narasta ilość białych krwinek (leukocytoza), co prowadzi do powstania tzw. przełomu blastycznego, czyli gwałtownego zwiększenia liczby młodych form granulocytów w krwi oraz w szpiku. W tej fazie choroby stan chorego znacznie się pogarsza. Pojawia się wysoka gorączka, niedokrwistość oraz cechy skazy krwotocznej. Niestety, duża ilość pacjentów nie jest w stanie przetrwać fazy zaostrzenia choroby i tylko u około 20% chorych dochodzi do rozwoju fazy transformacji blastycznej.

Jak wygląda leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dzieci? 

Leczenie polega na wykonaniu przeszczepu szpiku kostnego, jak najszybciej w fazie przewlekłej.