Wypadanie włosów i biotyna. Czy rzeczywiście jest związek?

Wpływ biotyny na włosy, paznokcie i skórę

Przede wszystkim biotyna jest składową swoistych enzymów, katalizujących reakcje tzw. karboksylacji, czyli procesów kluczowych w syntezie cukrów, białek i lipidów. Przypuszcza się, że przyczyną zwiększonej utraty włosów i zmian skórnych, powstałych w wyniku niedoboru biotyny, są właśnie zaburzenia w metabolizmie tłuszczów. Biotyna jest również źródłem cząsteczek siarki potrzebnej do budowy keratyny - naturalnego budulca włosów i paznokci. Nasilone wypadanie włosów towarzyszy często łojotokowemu zapaleniu skóry. Wówczas wartościowa może być inna właściwość biotyny, tj. hamowanie nadmiernej aktywności gruczołów łojowych. Warto również podkreślić fakt, że wpływa ona też na funkcję gruczołu tarczowego, który nie pozostaje przecież bez wpływu na kondycję skóry i włosów.

Awitaminoza i biotyna?

Taki niedobór biotyny jest rzadko opisywany w piśmiennictwie ze względu na małą częstość występowania. Doniesienia kliniczne dotyczą z reguły pacjentów z genetycznie uwarunkowanym niedoborem biotynidazy – enzymu uczestniczącego w przemianach metabolicznych biotyny. Wspomniany enzym odszczepia wolną biotynę od białek podawanych w diecie, uczestnicząc w ten sposób w jej wchłanianiu z przewodu pokarmowego. Ponadto bierze udział w transporcie biotyny we krwi. Genetycznie uwarunkowany niedobór biotynidazy ujawnia się już u niemowląt, w postaci niskiego ciśnienia tętniczego, zaniku nerwu wzrokowego, zmian zapalnych skóry i spojówek. Biotynidaza obecna jest w większości tkanek, ale głównym jej źródłem jest wątroba. Masywne uszkodzenie tego narządu może być więc również przyczyną niedoboru biotynidazy.

Czynniki ryzyka niedoboru biotyny

Do niedoboru biotyny mogą prowadzić, obok wrodzonego deficytu biotynidazy, różnorakie nabyte postacie deficytu biotyny. Niedobór biotyny występuje najczęściej u osób stosujących szczególne diety, leczonych długotrwale niektórymi lekami (szczególne przeciwdrgawkowymi jak fenytoina, karbamazepina czy fenobarbital) oraz z zaburzeniami wchłaniania tej witaminy. Z kolei hormony steroidowe mogą przyspieszać jej katabolizm (rozpad). Biotyna jest także syntetyzowana przez bakterie jelitowe człowieka. W związku z tym, długotrwała kuracja antybiotykami (szczególnie tzw. szerokowidmowymi) może obniżyć ilość biotyny w organizmie. Mogą pojawić się wówczas takie objawy jak: zapalenie skóry zlokalizowane wokół ust czy nosa, zaburzenia wzrostu włosów i paznokci oraz ich nadmierna łamliwość. Odnotowano także, że w przypadku niedoboru biotyny mogą wystąpić zaburzenia w metabolizmie tłuszczów, takie jak podwyższenie stężenia cholesterolu w surowicy krwi.

Pokarmowe i apteczne źródła biotyny

Biotyna wchodzi w skład wielu produktów żywnościowych, ale niestety w niewielkich ilościach. Najwięcej tego składnika zawierają: wątróbka, drożdże, żółtko jaj oraz niektóre warzywa (soja, soczewica). Witamina ta powstaje ponadto w jelicie grubym człowieka, jednak jej wchłanianie jest tu znikome. W aptece możemy zakupić produkty lecznicze zawierające biotynę w dawce do 5 mg w jednej tabletce/kapsułce. W suplementach diety znajdziemy ten składnik w porcjach rzędu kilkadziesiąt-kilkaset mcg (1000 mcg=1 mg). Często skojarzona jest jednak wówczas z innymi składnikami takimi jak: cynk, krzem czy hydrolizat żelatyny. Biotyna jest też często składową preparatów zawierających kompleks witamin z grupy B (w tym przypadku ważny jest synergizm ich właściwości).

Czy można stosować biotynę w okresie ciąży lub karmienia piersią?

Ilość biotyny w preparatach często znacznie przekracza zalecane dzienne spożycie dla kobiet w ciąży czy karmiących piersią. Nie prowadzono natomiast badań dotyczących takiego stosowania biotyny w tych szczególnych okresach. Warto też podkreślić, że biotyna przenika do mleka kobiecego. Nie należy więc na własną rękę stosować monopreparatów z biotyną w okresie ciąży czy laktacji, niededykowanych potrzebom tych szczególnych grup, chyba, że lekarz prowadzący zaleci inaczej.

Ważne - przyjmowanie biotyny z jedzeniem

Warto wiedzieć, że awidyna, zasadowa glikoproteina występująca w jajku białka kurzego, ma zdolność łączenia się z biotyną, co uniemożliwia jej wchłanianie. Jaki z tego wniosek? W przypadku niedoboru biotyny lub stosowania jej preparatów należy unikać spożywania surowego białka jaja kurzego (choć trudno sobie wyobrazić takiego konesera). Również alkohol powoduje zmniejszenie stężenia biotyny we krwi.