Afrykański wirus atakuje w Rzymie
Czym jest prokalcytonina?
Prokalcytonina (PCT) jest białkiem składającym się ze 116 aminokwasów. W warunkach fizjologicznych prokalcytonina jest prekursorem kalcytoniny, czyli hormonu produkowanego w komórkach C tarczycy, który odpowiedzialny jest razem z parathormonem i kalcytriolem za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie.
Jednak prokalcytonina odgrywa także bardzo ważną rolę w warunkach patologicznych. Jest ona bowiem bardzo czułym wskaźnikiem stanu zapalnego. W wyniku reakcji zapalnej jest ona uwalniana do krwi, zaś syntetyzowana jest w tych warunkach przez inne komórki (makrofagi, monocyty oraz komórki wątrobowe). Z tego powodu prokalcytonina jest bardzo ważnym markerem różnicowania i diagnostyki zakażeń.
Jak zachowuje się poziom prokalcytoniny w warunkach zakażenia organizmu?
W przypadku zakażenia organizmu poziom prokalcytoniny ulega podwyższeniu. W warunkach prawidłowych stężenie prokalcytoniny wynosi około 0,5 ng/ml. W warunkach infekcji poziom prokalcytoniny rośnie. Podwyższony poziom prokalcytoniny pojawia się zwykle po 3-4 godzinach od zadziałania czynnika infekcyjnego, osiąga szczyt po 6-8 godzinach, zaś normalizacji ulega w przeciągu 72 godzin.
Czy poziom prokalcytoniny rośnie w przypadku każdej infekcji?
Nie. Podwyższony poziom prokalcytoniny jest charakterystyczny dla zakażeń bakteryjnych, nie ulega natomiast podwyższeniu w przypadku infekcji wirusowych. Dzięki temu łatwo można odróżnić infekcję wirusową od bakteryjnej i tym sposobem szybko włączyć właściwe leczenie – w przypadku zakażenia bakteryjnego zawsze należy włączyć właściwą antybiotykoterpię, w innym przypadku bowiem leczenie nie będzie przynosiło żadnego rezultatu. Często w przypadku zakażenia bakteryjnego konieczne jest także zastosowanie zabiegu chirurgicznego – wszystko zależy od wskazań i objawów, jakie obecne są u pacjenta.
Jakie inne znaczenie kliniczne ma oznaczanie poziomu prokalcytoniny?
Obniżanie się poziomu prokalcytoniny bardzo dobrze współgra z procesem zdrowienia, dlatego wykorzystywana jest ona też do oceny skuteczności antybiotykoterapii oraz zabiegu chirurgicznego i tym samym do oceny wyników leczenia. Ponadto, ponieważ traktowana jest ona jako wskaźnik charakterystyczny dla zakażeń, może również służyć do różnicowania przyczyny gorączki niewiadomego pochodzenia (np. dzięki niej można odróżnić gorączkę pochodzenia bakteryjnego od gorączki w przebiegu schorzeń zapalnych, jak choroby autoimmunologiczne).
Należy też pamiętać o tym, że poziom prokalcytoniny wzrasta w przypadku rozległych oparzeń, jak również w przebiegu ostrego zapalenia trzustki. Ponadto, ocena poziomu prokalcytoniny umożliwia monitorowanie pacjentów podatnych na rożnego rodzaju zakażenia, dotyczy to głównie chorych po rożnego rodzaju zabiegach operacyjnych, przeszczepach czy podczas leczenia preparatami immunosupresyjnymi. Dzięki ocenie poziomu prokalcytoniny lekarze są również w stanie ocenić ciężkość, stopień uogólnienia i rozwój infkecji bakteryjnej, poza tym mogą też monitorować przebieg i rokowanie w przebiegu posocznicy (sepsy), SIRS (zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej) oraz zespole niewydolności wielonarządowej. Oceniając poziom prokalcytoniny można też szybko i właściwie ocenić stan zdrowia noworodka i zastosować właściwe postępowanie.
Czy prokalcytonina jest badaniem wchodzącym w skład tzw. pakietu lekarza POZ?
Nie. Prokalcytonina nie jest badaniem wchodzącym w zakres pakietu badań, który może zlecać bezpłatnie lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli pacjent chce wykonać takie badanie w obrębie POZ, musi za to badanie zapłacić. Prokalcytonina jest natomiast rutynowym badaniem zalecanym na oddziałach szpitalnych.
Czy do badania prokalcytoniny należy się jakoś specjalnie przygotować?
Nie. Poziom prokalcytoniny jest oznaczany z krwi, co oznacza, że pielęgniarka musi najpierw zdezynfekować skórę, a następnie po prostu pobrać krem strzykawką do właściwej probówki, w laboratorium badanie jest wykonywane bardzo szybko, zwykle w przeciągu kilku minut – ma to bardzo duże znacznie na oddziałach szpitalnych, gdzie szybko trzeba zdiagnozować pacjenta, ocenić stan jego zdrowia oraz włączyć właściwe leczenie.
Należy pamiętać, że prokalcytonina jest bardzo czułym i wiarygodnym wskaźnikiem służącym do diagnostyki i monitorowania zakażeń bakteryjnych. Pomiar prokalcytoniny pozawala na skuteczną ocenę stanu zdrowia pacjenta. Wzrost poziomu prokalcytoniny oznacza pogorszenie się stanu zdrowia chorego oraz to, że dotychczasowe leczenie nie było prowadzone we właściwy sposób. Obniżenie się poziomu prokalcytoniny świadczy natomiast o tym, że stan zdrowia pacjenta ulega systematycznej poprawie oraz o tym, że dotychczasowe leczenie było właściwe i można je dalej kontynuować (badanie kontrolne poziomu prokalcytoniny można wykonać już po dobie od włączonego leczenia). Przy bardzo ciężkich zakażeniach poziom prokalcytoniny może wzrosnąć nawet tysiąckrotnie, dotyczy to przede wszystkim sepsy oraz wstrząsu septycznego.
Oznaczanie poziomu prokalcytoniny pozwala odróżnić zakażenie bakteryjne od wirusowego. Dzięki temu lekarz ma możliwość szybkiego włączenia właściwej kuracji. Szybkie włączenie prawidłowego leczenia w przypadku ciężkich zakażeń ratuje pacjentowi życie!
Oceń artykuł:
Podziel się:
Wasze komentarze
Informacje / opinie publikowane w komentarzach stanowią subiektywną ocenę użytkownika i nie mogą być traktowane jako porada dotycząca leczenia / stosowania leków . W przypadku wątpliwości prosimy o konsultacje z Farmaceutą Dbam o Zdrowie.