Oparzenia po petardach i fajerwerkach - pierwsza pomoc

Dlaczego często dochodzi do oparzeń i urazów w czasie sylwestrowo-noworocznych fajerwerków i zimnych ogni?

Przede wszystkim ma to związek z nieumiejętnym "odpalaniem" petard. Każdemu wydaje się, że wie, jak należy użyć danego fajerwerku, nie czyta zatem instrukcji, co niestety może skończyć się tragicznie. Poza tym, odpalaniu petard często towarzyszy nadmierna brawura i chęć popisania się przed znajomymi, dlatego też petardy nie są odpalane spokojnie i powoli, a bardzo szybko i nieostrożnie. Dodatkowym czynnikiem wywołującym liczne wypadki jest alkohol - odpalanie petard po jego spożyciu niestety także często kończy się wypadkiem. 

Jakie urazy może spowodować nieprawidłowe odpalanie petard i fajerwerków?

Przede wszystkim niewłaściwe używanie petard może doprowadzić do powstania oparzenia, rany szarpanej lub uszkodzenia wzroku. 

Czym jest oparzenie?

Oparzenie to uszkodzenie skóry i w zależności od stopnia oparzenia także głębiej położonych tkanek lub narządów wskutek ciepła, żrących substancji chemicznych, prądu elektrycznego, promieni słonecznych UV. Rozległe oparzenie może doprowadzić nawet do wstrząsu, który może skończyć się śmiercią.

Czy każde oparzenie jest takie samo?

Nie. Wyróżnia się kilka stopni oparzeń:

• Oparzenie I stopnia. Ten rodzaj oparzenia obejmuje tylko naskórek, objawami oparzenia jest zaczerwienienie skóry oraz ból, po kilku dniach może dołączyć mocne swędzenie skóry w miejscu oparzenia. Objawy ustępują po kilku dniach, nie dochodzi do powstania blizny.

• Oparzenie II stopnia powierzchowne (stopień II A). W tym rodzaju oparzenia dochodzi do zajęcia naskórka i części skóry właściwej, ponadto pojawiają się pęcherze wypełnione surowiczym płynem. Zmiany goją się zwykle do trzech tygodni, zwykle też nie pozostają blizny.

• Oparzenie II stopnia głębokie (stopień II B). W tym rodzaju oparzenie obejmuje naskórek i pełną grubość skóry właściwej. Skóra staje się blada z czerwonymi punktami w okolicy cebulek włosowych. Dochodzi do uszkodzenia zakończeń nerwowych, co powoduje mniejszą bolesność. Oparzenie goi się zwykle kilka tygodni, zwykle też pozostają blizny.

• Oparzenie III stopnia. Pojawia się martwica, która obejmuje skórę właściwą, jak również naczynia krwionośne, nerwy oraz podskórną tkankę tłuszczową. Skóra staje się perłowobiała, czasem białoszara lub brunatna. Skóra jest twarda i sucha. Ten rodzaj oparzenia goi się długo, zwykle wymaga przeszczepu, zawsze pozostawia bliznę.

• Oparzenie IV stopnia. W tym rodzaju oparzenia martwica sięga głębiej położnych tkanek, obejmuje mięśnie, ścięgna i kości. W bardzo ciężkich przypadkach dochodzi do zwęglenia oparzonej części ciała. 

Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w sytuacji, kiedy dojdzie do poparzenia przez petardy i fajerwerki? 

W pierwszej kolejności należy odsunąć poszkodowanego od miejsca wybuchu. Jeśli doszło do zapalenia odzieży, natychmiast należy ją ugasić. W tej sytuacji należy zdjąć palącą się odzież i polać ją wodą lub położyć na ziemi i "przydusić" kocem lub np. swoją kurtką. Można też poszkodowanego przewrócić na ziemię i na nim starać się ugasić płonące ubranie, także przyciskając je kocem lub kurtką.

• Nie wolno zdejmować z poszkodowanego fragmentów odzieży, która przykleiła się do skóry.
• Nie wolno gasić płonącego za pomocą gaśnicy oraz przekłuwać powstałych pęcherzy.
• Nie wolno smarować oparzonego miejsca żadnymi maściami i kremami.

Niestety, w przypadku odpalania petard i fajerwerków, może też dojść do innych urazów. Może zdarzyć się, że petarda naderwie rękę. W takiej sytuacji należy koniecznie unieść uszkodzoną kończynę wyżej, ponad poziom serca, zaś na krwawiącą ranę założyć opatrunek, który można ucisnąć ręką. Niezwłocznie należy wzywać pogotowie ratunkowe!Jeśli na dłoniach poszkodowanego znajdują się pierścionki, należy od razu je zdjąć - w późniejszym czasie bowiem powstanie opuchlizna, która uniemożliwi zdjęcie biżuterii. Poparzone miejsce należy zacząć chłodzić wodą - najlepiej, aby woda miała około 20-25 st.C, strumień wody najlepiej umieścić w odległości około 25 cm od oparzonego miejsca. Czas polewania wodą powinien wynosić około 25 minut lub do czasu ustąpienia bólu. Jeśli oparzeniu uległa znaczna powierzchnia ciała, wtedy najlepiej owinąć poszkodowanego czystym, wilgotnym materiałem. Jeśli oparzenia są rozległe i głębokie, nie polewamy ich wodą! Należy starać się unikać dotykać oparzonego miejsca, po jego schłodzeniu można na nim położyć jedynie specjalny jałowy lub hydrożelowy opatrunek (zwykle jednak nie nosimy ich ze sobą). Po udzieleniu pierwszej pomocy należy wezwać pogotowie ratunkowe, można to zrobić oczywiście wcześniej, jeśli jesteśmy w kilka osób. 

W przypadku, kiedy w wyniku wybuchu dojdzie do uszkodzenia oka, można przemyć je wodą, jednak najważniejsze jest jak najszybsze wezwania karetki - poszkodowanemu należy bowiem udzielić fachowej pomocy okulistycznej!