
Wigilia bez karpia? Święta w wersji wege
Wigilijna wieczerza kojarzy nam się zazwyczaj z takimi daniami, jak smażony karp, śledzie, ryba po grecku, pierogi z kapustą i grzybami. Tradycyjnie w ten wyjątkowy wieczór podajemy na stół dania postne, jednak od kilku lat dopuszczalne jest także jedzenie mięsa.
Coraz bardziej popularną tendencją jest ograniczanie w diecie mięsa, ryb oraz innych produktów pochodzenia zwierzęcego i zastępowania ich pokarmem roślinnym. Taka postawa ma związek z dążeniem do zdrowego trybu życia, wątpliwą jakością mięsa, jaj i mleka, pochodzących z hodowli przemysłowych oraz z wyznawaną przez wegan ideologią niezabijania zwierząt. Wychodząc naprzeciw obecnym trendom, nasilającym się w naszym społeczeństwie, prezentujemy kilka pomysłów jak przygotować w 100% wegańskie potrawy, które możemy podać naszym gościom w wigilijny wieczór.
Czym jest weganizm?
Weganizm to styl życia, którego wyznawcy dążą do minimalizacji swojego uczestnictwa w eksploatacji zwierząt. Główny aspekt dotyczy sposobu odżywiania, ponieważ największa ilość zwierząt wykorzystywana jest dla pożywienia. W innych dziedzinach cechuje się podobnie konsekwentną postawą, wyrażoną m.in. w sprzeciwie wobec hodowli zwierząt z przeznaczeniem na futra czy wykorzystywaniu zwierząt do doświadczeń laboratoryjnych.
Kilka słów o diecie wegańskiej
Dieta wegańska zakłada całkowitą eliminację z diety nie tylko mięsa, ale wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego, włącznie z mlekiem, jajami czy miodem (nie wszyscy weganie uznają miód za produkt odzwierzęcy). Podstawę diety wegańskiej stanowią produkty na bazie zbóż, owoce i warzywa. Kolejny poziom wegańskiej piramidy żywieniowej stanowią rośliny strączkowe, grzyby, orzechy, nasiona oleiste oraz glony morskie. Na tę grupę składają się również zamienniki mleka i sera (alternatywą dla mleka krowiego może być mleko roślinne: sojowe, ryżowe, migdałowe lub owsiane, natomiast ser można zastąpić tofu – twarogiem otrzymywanym z mleka sojowego). Na górze piramidy znajdują się produkty, takie jak: słodycze, kawa czy herbata, których weganie powinni unikać.
W zależności od tego, jak radykalną dietę zastosujemy w naszym organizmie, mogą wystąpić niedobory niektórych witamin i składników mineralnych, dlatego decyzję o zmianie dotychczasowego sposobu odżywiania należy skonsultować z lekarzem. Warto także pamiętać o stosowaniu metody małych kroków, stopniowo rezygnować z produktów mięsnych (w przypadku diety wegańskiej również pochodzenia zwierzęcego) i przede wszystkim starać się je w naturalny sposób suplementować.
Święta w wersji wege
Poniżej znajdują się przepisy na dania kuchni wegańskiej inspirowane smakiem tradycyjnych potraw świątecznych.
Na początek zupa
Barszcz czerwony, kapuśniak czy grzybowa. To od Ciebie zależy, którą z nich wybierzesz. Ważne, aby została ona przygotowana na bazie wywaru warzywnego. Unikaj gotowych kostek rosołowych! Choć w sprzedaży dostępne są kostki warzywne, często zawierają szkodliwe dla zdrowia substancje konserwujące i poprawiające smak.
- Zupa krem z pieczonych buraków
Składniki:
- 1 kg buraków (najlepiej podłużnych)
- 1 litr bulionu warzywnego
- 1 pomarańcz
- korzeń imbiru
- sól, pieprz
- natka pietruszki (opcjonalnie)
Przygotowanie:
Buraki myjemy i szczelnie owijamy folią aluminiową. Podczas pieczenia buraki nie mogą wyschnąć. Pieczemy przez ok. 1 godz. w temp. 180 st. C. Po upieczeniu buraki obieramy i kroimy w kostkę. Zalewamy bulionem, chwilę gotujemy. Wyłączamy gaz, blendujemy zupę na gładką masę. Doprawiamy solą i pieprzem, dodajemy sok z pomarańczy i łyżeczkę startego imbiru – do smaku. Podajemy z natką pietruszki.
Po kaszubsku czy pod pierzynką?
Kuchnia wegańska znalazła zamiennik zarówno dla jednej, jak i drugiej wersji kultowego śledzia.
- Tofu po kaszubsku
Składniki:
- 1 kostka tofu
- 2 średniej wielkości cebule
- 10 suszonych śliwek
- garść rodzynek (jeśli są twarde, należy je wcześniej namoczyć)
- 1 szklanka soku pomidorowego
- olej rzepakowy
- szczypta majeranku
- sól, pieprz
Składniki na marynatę do tofu:
- 1 listek laurowy
- 3 ziela angielskie
- 1/3 łyżeczki gorczycy
- 3 ząbki czosnku
- szczypta papryki słodkiej
- szczypta suszonego kopru
- ocet jabłkowy
- sól, pieprz
Przygotowanie marynaty:
Mieszamy ocet jabłkowy, zmielone (lub zmiażdżone w moździerzu) przyprawy i przetarty przez praskę czosnek. Doprawiamy obficie solą. Kroimy tofu w plastry o grubości około 0,5 cm i układamy w marynacie, od czasu do czasu przewracając. Tak przygotowane tofu pozostawić w marynacie na kilka godzin (wstawić do lodówki).
Przygotowanie przekąski:
Gotowe tofu wyjmujemy z marynaty, smażymy chwilę na niewielkiej ilości oleju rzepakowego i pozostawiamy do ostygnięcia. W międzyczasie kroimy cebulę w cienkie pióra i podsmażamy na oleju. Dodajemy pokrojone śliwki, rodzynki i sok pomidorowy. Wszystkie składniki dusimy pod przykryciem przez około 15 minut. Doprawiamy solą, pieprzem i majerankiem. Na koniec dodajemy pokrojony w paski ser tofu i delikatnie mieszamy.
- Boczniaki pod pierzynką
Składniki:
- 1/2 kg boczniaków
- 3 średniej wielkości ziemniaki ugotowane w skórce
- 3 średniej wielkości buraki ugotowane w skórce
- 3 ogórki marynowane w zalewie octowej (korniszony)
- 1 średniej wielkości cebula
- 1 kostka tofu wędzonego
- majonez wegański (przepis w ramce poniżej)
- sól, pieprz
- olej rzepakowy
Przygotowanie:
Oczyszczone boczniaki kroimy w dość grube pasy, doprawiamy solą i pieprzem, a następnie dusimy pod przykryciem na niewielkiej ilości oleju rzepakowego (15-20 minut). Buraki ścieramy na tarce o grubych oczkach a ogórki, ziemniaki i cebulę kroimy w drobną kostkę. Na dnie miski lub głębokiego naczynia układamy kolejno: boczniaki, cebulę, cienką warstwę majonezu, ziemniaki, ogórki, kolejną warstwę majonezu, starte buraki, majonez i na zakończenie, starty na tarce o dużych oczkach, ser tofu.
Majonez wegański
Składniki:
- 1/2 szklanki mleka sojowego niesłodzonego
- 1/2 szklanki oleju rzepakowego
- 1 łyżka octu jabłkowego
- 1 łyżeczka musztardy
- sól i pieprz biały
Przygotowanie:
Mleko i ocet miksować blenderem przez około 2 minuty. Dodać musztardę i przyprawy, a następnie miksować przez kolejne 8 - 10 minut. Nie przerywając mieszania powoli, cienkim strumieniem wlać olej. Gotowy majonez przełożyć do czystego naczynia i włożyć do lodówki (jeśli naczynie nie ma przykrycie, majonez należy owinąć szczelnie folią spożywczą)
Świąteczna galaretka wegańska
- Tofu z warzywami
Składniki:
- 3 marchewki
- 1 średniej wielkości pietruszka
- 1/4 selera
- 1/2 pora
- 1/2 paczki mrożonego groszku
- garść rodzynek (jeśli są twarde, należy je wcześniej namoczyć)
- 1 listek laurowy
- 4 ziela angielskie
- szczypta suszonego lubczyku
- szczypta suszonej natki pietruszki
- sok z połowy cytryny
- 1 łyżka jasnego sosu sojowego
- sól, pieprz
- 3 łyżeczki agaru
- 1 kostka tofu
- 1 arkusz nori
- olej rzepakowy
Przygotowanie:
Tofu pokroić w plastry, doprawić solą i pieprzem. Na bazie włoszczyzny, liścia laurowego, ziela angielskiego, natki i lubczyku ugotować wywar. Przecedzić gotowy bulion przez sito, wstawić na gaz. Do gotującego się bulionu dodać rodzynki, sos sojowy i sok z połowy cytryny. Dodać szczyptę soli i pieprzu, a następnie powoli dodawać agar, nieustannie mieszając. Gotować przez około 2 minuty. Tofu delikatnie podsmażyć z obu stron na oleju, pozostawić na kilka minut do ostygnięcia, a następnie zawinąć w arkusze nori. Odłowioną z wywaru marchew i pietruszkę pokroić w plastry. Do miseczki lub salaterki włożyć kolejno pokrojone tofu, marchew, pietruszkę, groszek i rodzynki. Kiedy bulion troszkę zgęstnieje zalać salaterki i pozostawić do ostygnięcia (ostudzone włożyć do lodówki). Podawać skropione sokiem z cytryny.
Wegański makowiec
Składniki:
- 1, 5 szklanki maku (lub 500 g gotowej masy makowej)
- 50 g oleju kokosowego extra vergine
- 2 duże banany
- 2 łyżki soku z cytryny
- 3 łyżki wiórków kokosowych
- 3 łyżki mielonych migdałów
- 1/2 szklanki rodzynek
- 3/4 szklanki wiśni (np. z syropu)
- 50 g ciemnej czekolady
- 2 łyżki likieru migdałowego amaretto + 2 łyżki likieru pomarańczowego (lub po pół łyżeczki aromatów migdałowego i pomarańczowego)
Przygotowanie:
Suchy mak wsypać do garnka, wlać 2 szklanki wrzącej wody i gotować pod przykryciem przez około 15 minut, aż cały płyn będzie wchłonięty. Następnie dokładnie zmiksować ręcznym blenderem lub w melakserze, w razie potrzeby należy odparować resztę wody na małym ogniu, co chwilę mieszając. Najlepiej jednak mak odcedzić i zmielić dwukrotnie w maszynce do mielenia mięsa z sitkiem o małych oczkach. Można też użyć gotowej masy makowej.
Do zmielonego maku lub masy makowej dodać olej kokosowy, wymieszać. Obrane banany skropić sokiem z cytryny i zmiksować blenderem na gładką masę, wymieszać z makiem lub zblendować. Dodać wiórki kokosowe i mielone migdały (do gotowej masy makowej można ich dodać nieco więcej) oraz rodzynki, wiśnie, startą czekoladę, likiery. Wszystko wymieszać. Masę spróbować i dosłodzić (miodem, syropem klonowym, ksylitolem lub cukrem).
Dno tortownicy o średnicy 24 cm wyłożyć papierem, zapiąć obręcz wypuszczając papier na zewnątrz. Wyłożyć masę i wstawić do piekarnika nagrzanego do 180 stopni C. Piec przez ok. 40 minut aż makowiec będzie sztywny. Ostudzić.