Potas - co warto o nim wiedzieć?
Potas jest najliczniejszym jonem wewnątrzkomórkowym. Jony potasowe odgrywają bezpośrednią rolę w wytwarzaniu potencjału przezbłonowego, wpływając w ten sposób na pobudliwość komórek nerwowych i mięśniowych.
- Dieta górą! Zamiast słodzonego napoju...sok z pomidorów?
- Jon potasowy i magnezowy – przyjacielski duet
- Jak przyjmować potas?
Do tej pory u ludzi zdrowych rzadko obserwowało się niedobory potasu na tle żywieniowym. Obecnie, w związku ze zmianami naszych przyzwyczajeń oraz faktem, iż coraz częściej jemy produkty przetworzone, większość z nas spożywa w pokarmach pokaźny „ładunek” sodu a zbyt małą ilość potasu. Warto odwrócić tą tendencję. Korzyści płynące z ograniczenia spożycia jonu sodowego przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia jonu potasowego w odniesieniu do układu krążenia, a zwłaszcza dobroczynny wpływ na ciśnienie krwi, zostały bardzo przebadane.
Dieta górą! Zamiast słodzonego napoju...sok z pomidorów?
Za najlepszą i najbezpieczniejszą formę zwiększenia spożycia potasu uważa się dietę bogatą w warzywa i owoce (produkty świeże, nieprzetworzone, ponieważ przetwarzanie żywności wpływa redukująco na zawartość potasu). Z reguły taka urozmaicona, zdrowa dieta w zupełności wystarcza. Niedobór potasu, czyli spadek poniżej wartości prawidłowej, jest określany jako hipokaliemia. Rzadko jest spowodowany brakami w diecie, najczęściej towarzyszy przyjmowaniu leków moczopędnych (z wyjątkiem tych oszczędzających potas), nadużywaniu leków przeczyszczających lub niektórym chorobom przewodu pokarmowego przebiegającym z biegunką i/lub wymiotami. Alkohol i kawa również mogą zwiększać wydalanie potasu z moczem. Objawy kliniczne niedoboru potasu mogą być zróżnicowane. Do najczęściej spotykanych należą między innymi kurcze mięśniowe (stężenie potasu w poszczególnych tkankach jest zróżnicowane, a największe występuje w mięśniach szkieletowych), osłabienie, szybkie lub nierówne bicie serca.
Jon potasowy i magnezowy – przyjacielski duet
Zaburzenia elektrolitowe najczęściej obejmują kilka jonów jednocześnie. Magnez jest obok potasu drugim najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym. Z uwagi na wewnątrzkomórkowe umiejscowienie jonów potasu i magnezu niedobór jednego z nich na ogół wiąże się z niedoborem drugiego. Do niedoboru obu jonów może usposabiać aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron, często występująca w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego, a także intensywne leczenie preparatami odwadniającymi. Przy wyborze preparatu z potasem (lub potasem i magnezem) należy zwracać uwagę czy podane na opakowaniach wartości dotyczą ilości samych jonów w tabletce czy całego związku, z którego potas/magnez pochodzi. Doustne preparaty potasu w większych dawkach dostępne są tylko na receptę. Jeśli lekarz przepisuje nam taki preparat w żadnym wypadku nie można zamieniać go na dostępny bez recepty suplement diety.
Jak przyjmować potas?
Stosowanie preparatu z potasem zawsze należy skonsultować ze swoim lekarzem. Doustne preparaty potasu najlepiej podawać podczas posiłku lub tuż po nim z dużą ilością płynu, w całości (bez rozgryzania!). Należy zachować szczególną ostrożność stosując potas z: inhibitorami konwertazy angiotensyny (leki stosowane w leczeniu nadciśnienia), lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas, gdyż jednoczesne stosowanie może doprowadzić do skrajnie wysokiego poziomu potasu. Inhibitory konwertazy angiotensyny mogą powodować hiperkaliemię, ponieważ hamują uwalnianie aldosteronu. Działanie to nie jest zazwyczaj istotne u pacjentów z prawidłową czynnością nerek. Jednakże u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek i/lub u pacjentów przyjmujących suplementy zawierające potas lub leki moczopędne oszczędzające potas może wystąpić hiperkaliemia. Zbyt duże stężenie potasu we krwi może z kolei doprowadzić do zaburzeń rytmu serca.