Złamanie kości - widok zdjęcia rentgenowskiego
Dominika Rynkiewicz

Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Złamania kości mogą być efektem wypadku, urazu, a także pozornie niegroźnego potknięcia się lub nieprawidłowego stąpnięcia. Te ostatnie najczęściej dotykają osób starszych, cierpiących na osteoporozę, jednak nigdy nie powinny być lekceważone. Złamanie kości niesie za sobą nie tylko ryzyko nieprawidłowego jej zrośnięcia się, ale przede wszystkim uszkodzenia sąsiadujących tkanek miękkich (naczyń krwionośnych, nerwów i mięśni) ostrymi krawędziami. Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny jest zatem niezwykle istotna, ponieważ intensywne krwawienie wewnętrzne może prowadzić do zagrażającego życiu wstrząsu.

  1. Od czego zacząć pomoc przy złamaniu kończyny?
  2. Kiedy możemy podejrzewać, że kończyna jest złamana?
  3. Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Od czego zacząć pomoc przy złamaniu kończyny?

Niezależnie od sytuacji pomoc należy bezwzględnie zacząć od oceny sytuacji i upewnienia się, że ratowanie cudzego zdrowia nie naraża nas samych na niebezpieczeństwo. Jeżeli otoczenie jest bezpieczne, należy w sposób opanowany podjąć próbę kontaktu z poszkodowanym i ustalić, w jakim jest stanie ogólnym. Jeżeli jego zdrowie i życie są zagrożone, należy wezwać pomoc pod numerem alarmowym (999 lub 112) i zabezpieczyć go do momentu przyjazdu karetki w zależności od konkretnych potrzeb. W pierwszej kolejności zawsze należy ratować życie, tj. kontrolować świadomość i oddech poszkodowanego. Dopiero kiedy nie stwierdzamy bezpośredniego zagrożenia życia chorego, powinniśmy zabezpieczać złamania.

Kiedy możemy podejrzewać, że kończyna jest złamana?

Nasz niepokój powinny wzbudzić następujące objawy:

  • ból nasilający się przy poruszaniu,
  • nienaturalne ułożenie ciała/kończyny,
  • obrzęk, zasinienie i krwiak,
  • ograniczona ruchomość kończyny,
  • rana z odłamkami kostnymi lub bez.

Objawy złamania, skręcenia i zwichnięcia są bardzo do siebie podobne, a postawienie ostatecznej diagnozy wymaga wykonania zdjęcia RTG. Szczęśliwie pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny niczym nie różni się od działań, które powinniśmy podjąć przy innych urazach układu kostno-szkieletowego. Jest to podyktowane tym, że zawsze powinniśmy założyć mniej korzystną diagnozę i „działać na wyrost”.

Powiązane produkty

Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Celem działań, które należy podjąć, jest unieruchomienie kończyny. Dzięki temu ograniczona zostanie ruchomość odłamków kostnych, co zapobiegnie uszkodzeniu tkanek miękkich, w tym naczyń krwionośnych. Tym samym zminimalizowane zostanie ryzyko wstrząsu u poszkodowanego, a także ryzyko powikłań długoterminowych, np. niedowładu kończyny w przebiegu uszkodzenia nerwu.

Jeżeli złamanie jest typu otwartego, w pierwszej kolejności należy zatamować krwawienie:

  • uciskać ranę przez 4 minuty,
  • nakryć ją jałową gazą z apteczki,
  • jeżeli jest taka konieczność, wypełnić ranę jałowymi opatrunkami,
  • zawinąć ranę, ciągle uciskając miejsce złamania – jeśli bandaż przecieka, należy nawijać kolejne warstwy,
  • dalej postępować tak jak w przypadku zwykłego złamania.

Podczas unieruchomienia kończyny należy zapewniać choremu komfort psychiczny i wykonywać jak najmniej ruchów, aby ograniczyć ból towarzyszący złamaniu. W ten sposób minimalizujemy również ryzyko uszkodzenia przylegających do złamanej kości struktur. W związku z tym nie należy zmieniać jej ułożenia na siłę, mimo że idealnie unieruchomiona kończyna to taka, która znajduje się w swojej naturalnej pozycji.

Przy złamaniu trzonu kości długiej należy unieruchomić wraz z nią dwa sąsiadujące stawy, natomiast przy złamaniu lokalizującym się w okolicy stawu powinno się unieruchomić również obydwie kości, które łączy. Do ustabilizowania złamanych kończyn można użyć specjalistycznych szyn Kramera (stabilizacja kości rąk oraz nóg), szyn Zimmera (stabilizacja palców), bandażu czy chusty trójkątnej. Niemniej jednak w większości przypadków nie mamy dostępu do specjalistycznego sprzętu. Wówczas do unieruchomienia kończyny górnej można użyć prowizorycznego temblaka wykonanego z elementu garderoby poszkodowanego.

Z kolei do ustabilizowania złamanej nogi można wykorzystać deskę, złożony koc, a nawet zwinięte ubrania. Istotne jest jednak, aby w przypadku złamania kości kończyny dolnej unieruchomić obie nogi, przywiązując je do siebie i umieszczając pomiędzy nimi element usztywniający.

Jeżeli uraz jest rozległy lub dotyczy dużych kości, należy bezwzględnie wezwać pogotowie ratunkowe i powstrzymać się od transportu chorego własnym samochodem.

  1. Shapovalov, К. А., Shapovalova L.A., First aid for fractures during accidents, catastrophes, natural disasters and terrorist acts for non-medical faculties of humanitarian and technical universities, Trauma and Emergency Care 4.1 (2019): 1.
  2. Udzielanie pomocy przy złamaniach, zwichnięciach i skręceniach kończyn, Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki [online] https://zpe.gov.pl/a/udzielanie-pomocy-przy-zlamaniach-zwichnieciach-i-skreceniach-konczyn/Da2plNAP2 [data dostępu:] 21.06.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.