Złamanie kości - widok zdjęcia rentgenowskiego
Dominika Rynkiewicz

Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Złamania kości mogą być efektem wypadku, urazu, a także pozornie niegroźnego potknięcia się lub nieprawidłowego stąpnięcia. Te ostatnie najczęściej dotykają osób starszych, cierpiących na osteoporozę, jednak nigdy nie powinny być lekceważone. Złamanie kości niesie za sobą nie tylko ryzyko nieprawidłowego jej zrośnięcia się, ale przede wszystkim uszkodzenia sąsiadujących tkanek miękkich (naczyń krwionośnych, nerwów i mięśni) ostrymi krawędziami. Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny jest zatem niezwykle istotna, ponieważ intensywne krwawienie wewnętrzne może prowadzić do zagrażającego życiu wstrząsu.
  1. Od czego zacząć pomoc przy złamaniu kończyny?
  2. Kiedy możemy podejrzewać, że kończyna jest złamana?
  3. Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Od czego zacząć pomoc przy złamaniu kończyny?

Niezależnie od sytuacji pomoc należy bezwzględnie zacząć od oceny sytuacji i upewnienia się, że ratowanie cudzego zdrowia nie naraża nas samych na niebezpieczeństwo. Jeżeli otoczenie jest bezpieczne, należy w sposób opanowany podjąć próbę kontaktu z poszkodowanym i ustalić, w jakim jest stanie ogólnym. Jeżeli jego zdrowie i życie są zagrożone, należy wezwać pomoc pod numerem alarmowym (999 lub 112) i zabezpieczyć go do momentu przyjazdu karetki w zależności od konkretnych potrzeb. W pierwszej kolejności zawsze należy ratować życie, tj. kontrolować świadomość i oddech poszkodowanego. Dopiero kiedy nie stwierdzamy bezpośredniego zagrożenia życia chorego, powinniśmy zabezpieczać złamania.

Kiedy możemy podejrzewać, że kończyna jest złamana?

Nasz niepokój powinny wzbudzić następujące objawy:

  • ból nasilający się przy poruszaniu,
  • nienaturalne ułożenie ciała/kończyny,
  • obrzęk, zasinienie i krwiak,
  • ograniczona ruchomość kończyny,
  • rana z odłamkami kostnymi lub bez.

Objawy złamania, skręcenia i zwichnięcia są bardzo do siebie podobne, a postawienie ostatecznej diagnozy wymaga wykonania zdjęcia RTG. Szczęśliwie pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny niczym nie różni się od działań, które powinniśmy podjąć przy innych urazach układu kostno-szkieletowego. Jest to podyktowane tym, że zawsze powinniśmy założyć mniej korzystną diagnozę i „działać na wyrost”.

Powiązane produkty

Pierwsza pomoc przy złamaniu kończyny

Celem działań, które należy podjąć, jest unieruchomienie kończyny. Dzięki temu ograniczona zostanie ruchomość odłamków kostnych, co zapobiegnie uszkodzeniu tkanek miękkich, w tym naczyń krwionośnych. Tym samym zminimalizowane zostanie ryzyko wstrząsu u poszkodowanego, a także ryzyko powikłań długoterminowych, np. niedowładu kończyny w przebiegu uszkodzenia nerwu.

Jeżeli złamanie jest typu otwartego, w pierwszej kolejności należy zatamować krwawienie:

  • uciskać ranę przez 4 minuty,
  • nakryć ją jałową gazą z apteczki,
  • jeżeli jest taka konieczność, wypełnić ranę jałowymi opatrunkami,
  • zawinąć ranę, ciągle uciskając miejsce złamania – jeśli bandaż przecieka, należy nawijać kolejne warstwy,
  • dalej postępować tak jak w przypadku zwykłego złamania.

Podczas unieruchomienia kończyny należy zapewniać choremu komfort psychiczny i wykonywać jak najmniej ruchów, aby ograniczyć ból towarzyszący złamaniu. W ten sposób minimalizujemy również ryzyko uszkodzenia przylegających do złamanej kości struktur. W związku z tym nie należy zmieniać jej ułożenia na siłę, mimo że idealnie unieruchomiona kończyna to taka, która znajduje się w swojej naturalnej pozycji.

Przy złamaniu trzonu kości długiej należy unieruchomić wraz z nią dwa sąsiadujące stawy, natomiast przy złamaniu lokalizującym się w okolicy stawu powinno się unieruchomić również obydwie kości, które łączy. Do ustabilizowania złamanych kończyn można użyć specjalistycznych szyn Kramera (stabilizacja kości rąk oraz nóg), szyn Zimmera (stabilizacja palców), bandażu czy chusty trójkątnej. Niemniej jednak w większości przypadków nie mamy dostępu do specjalistycznego sprzętu. Wówczas do unieruchomienia kończyny górnej można użyć prowizorycznego temblaka wykonanego z elementu garderoby poszkodowanego.

Z kolei do ustabilizowania złamanej nogi można wykorzystać deskę, złożony koc, a nawet zwinięte ubrania. Istotne jest jednak, aby w przypadku złamania kości kończyny dolnej unieruchomić obie nogi, przywiązując je do siebie i umieszczając pomiędzy nimi element usztywniający.

Jeżeli uraz jest rozległy lub dotyczy dużych kości, należy bezwzględnie wezwać pogotowie ratunkowe i powstrzymać się od transportu chorego własnym samochodem.

  1. Shapovalov, К. А., Shapovalova L.A., First aid for fractures during accidents, catastrophes, natural disasters and terrorist acts for non-medical faculties of humanitarian and technical universities, Trauma and Emergency Care 4.1 (2019): 1.
  2. Udzielanie pomocy przy złamaniach, zwichnięciach i skręceniach kończyn, Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki [online] https://zpe.gov.pl/a/udzielanie-pomocy-przy-zlamaniach-zwichnieciach-i-skreceniach-konczyn/Da2plNAP2 [data dostępu:] 21.06.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij