Jak rozpoznać krótkowzroczność u dziecka?

Problemy ze wzrokiem dotykają coraz większej liczby dzieci i młodzieży. Z tego względu warto wiedzieć, jak skutecznie walczyć z tą przypadłością, aby poprawić jakość życia osoby cierpiącej z powodu wady wzroku. Czym jest krótkowzroczność oraz jakie mogą być powikłania nieleczonej krótkowzroczności u dzieci?

1. Czym jest krótkowzroczność?
2. Krótkowzroczność u dzieci – przyczyny. Czy może być dziedziczna?
3. Jakie są objawy krótkowzroczności u dzieci? Na co zwrócić uwagę?
4. Jak wygląda leczenie krótkowzroczności u dzieci? Czy rozwój wady wzroku można zatrzymać?
5. Jakie mogą być powikłania nieleczonej krótkowzroczności u dzieci?

Czym jest krótkowzroczność?

Krótkowzroczność to wada wzroku, w której przypadku wiązka promieni świetlnych zostaje skupiona przed siatkówką, a nie – jak ma to miejsce w przypadku osób z prawidłowym wzrokiem – na siatkówce. Z tego powodu powstający obraz, szczególnie znajdujący się w znacznej odległości, jest zamazany i niewyraźny. Lepszą jakość obrazu uzyskuje się jednak w przypadku patrzenia na przedmioty znajdujące się w bliskiej odległości.

Krótkowzroczność u dzieci – przyczyny. Czy może być dziedziczna?

Zjawisko krótkowzroczności może wynikać z dwóch nieprawidłowości lub też z ich współwystępowania. Pierwszą przyczyną może być zbyt silne załamywanie wiązki światła przez ośrodki optyczne oka, a więc rogówkę oraz soczewkę. Jest to szczególnie zauważalne w sytuacji, kiedy rogówka jest zbyt wypukła. W przypadku soczewki najczęstszą przyczyną są zaburzenia akomodacji, a więc dostosowywania jej kształtu do odległości w jakiej znajduje się przedmiot, co umożliwia lepsze ogniskowanie wiązki promieni świetlnych na siatkówce. W przypadku osób z prawidłowym wzrokiem patrzących na przedmioty znajdujące się blisko, dochodzi do chwilowego napięcia mięśni rzęskowych, które zmieniają kształt soczewki, a tym samym poprawiają jakość obrazu przedmiotu znajdującego się w bliskiej odległości. Na skutek długotrwałego patrzenia na przedmioty znajdujące się w bliskiej odległości, np. podczas czytania lub pracy przy komputerze, mięsień rzęskowy jest stale napięty, co stanowi sygnał do wydłużania się gałki ocznej. Zbyt długa gałka oczna to natomiast druga z przyczyn krótkowzroczności. W takiej sytuacji, nawet w przypadku prawidłowej pracy oraz budowy anatomicznej ośrodków optycznych oka, obraz powstaje przed siatkówką. Nieprawidłowa długość gałki ocznej może być wrodzona bądź też powstać właśnie w przebiegu długotrwałego patrzenia na przedmioty znajdujące się w bliskiej odległości.

Z tego względu bardzo często zauważa się, że problemy ze wzrokiem u dzieci powstają w momencie rozpoczęcia nauki szkolnej. Warto podkreślić również, że noworodki rodzą się z fizjologiczną nadwzrocznością. Oznacza to, że ich gałka oczna jest zbyt mała, co prowadzi do sytuacji odwrotnej – widzą one lepiej rzeczy znajdujące się daleko niż te, które zlokalizowane są blisko. Wraz z wiekiem dochodzi do stopniowego wzrastania gałki ocznej, dzięki czemu na pewnym etapie jej rozmiar równoważy się z wielkością dziecka, a tym samym wiązka promieni świetlnych pada na siatkówkę. Krótkowzroczność u małych dzieci może jednak wykształcić się na skutek nieprawidłowości genetycznych i hormonalnych, gdyż wzrost gałki ocznej może być zaburzony.

Jakie są objawy krótkowzroczności u dzieci? Na co zwrócić uwagę?

Potencjalne problemy ze wzrokiem u dziecka zauważane są najczęściej przez rodziców. Z tego względu warto zwrócić uwagę na następujące zachowania dziecka:

• nadmierne przybliżanie się do ekranu,
• czytanie książek z bardzo bliskiej odległości,
• mrużenie oczu przy patrzeniu na przedmioty znajdujące się w dużej odległości,
• zahaczanie podczas chodzenia o różne obiekty, takie jak stoły, framugi itp.,
• znaczące problemy z celnością z odległości,
• zgłaszanie przez dziecko, że widzi zamazany obraz,
• niekiedy zgłaszane przez dziecko bóle głowy.

Jak wygląda leczenie krótkowzroczności u dzieci? Czy rozwój wady wzroku można zatrzymać?

Podstawą leczenia jest stosowanie u dziecka odpowiednich okularów korygujących. Przyczynia się to do zaprzestania pogłębiania się wady wzroku, gdyż znika bodziec w postaci konieczności stałego skurczu mięśni rzęskowych, co może prowadzić do dalszego wydłużania się gałki ocznej, a tym samym – pogłębiania się wady wzroku. Ważne jest, aby stosowane szkła były odpowiedniej mocy, gdyż używanie niedostatecznie mocnych okularów skutkuje dalszym pogłębianiem się wady.

W fazie eksperymentalnej znajdują się aktualnie leki prowadzące do rozluźniania się mięśnia rzęskowego. Jednym z leków branych pod uwagę jest tropikamid, który działa podobnie do atropiny, jednak jego czas działania jest znacznie krótszy, a dodatkowo powoduje mniejszą światłoczułość. Tropikamid poraża mięsień rzęskowy, który odpowiedzialny jest za bodziec powodujący wydłużanie się gałki ocznej. Specjaliści rozważają podawanie kropli na noc, dzięki czemu następnego dnia osoba z wadą wzroku nie cierpiałaby z powodu zaburzeń widzenia, jak ma to miejsce w przypadku podawania atropiny. Wykorzystanie tego leku nadal jednak znajduje się w fazie testów, a na ostateczne wyniki trzeba jeszcze poczekać.

Jakie mogą być powikłania nieleczonej krótkowzroczności u dzieci?

Nieleczona krótkowzroczność u dzieci w sposób nieunikniony prowadzi do wydłużania gałki ocznej. Skutkuje to sukcesywnym pogarszaniem się wzroku dziecka. Postępująca krótkowzroczność u dzieci to natomiast bardzo konkretne pogorszenie jakości życia, które prowadzić może nie tylko do problemów z widzeniem przedmiotów w oddali, ale także trudności w szkole oraz podczas zabawy z rówieśnikami.