Zmiany skórne w przebiegu ziarniniaka obrączkowatego
Natalia Bień

Ziarniniak obrączkowaty – przyczyny, objawy, leczenie

Ziarniniak obrączkowaty (granuloma annulare) to jedna z chorób ziarniniakowych, w której – jak sama nazwa wskazuje – dochodzi do powstawania zmian skórnych tworzących charakterystyczny pierścieniowy układ. Może towarzyszyć innym chorobom, takim jak cukrzyca czy choroby trzustki, bądź może być wywołany przez zażycie niektórych leków. Jak wygląda ziarniniak obrączkowaty? Jakie choroby wywołują ziarniniaka obrączkowatego? Jak go leczyć?

Ziarniniak obrączkowaty – co to jest?

Ziarniniak obrączkowaty to łagodna choroba skóry, w wyniku której dochodzi do powstawania guzków lub grudek o gładkiej powierzchni w kolorze skóry tworzących ogniska o charakterystycznym obrączkowatym układzie.

Ziarniniak obrączkowaty u dzieci oraz młodych dorosłych występuje zdecydowanie częściej niż w ogólnej populacji. Wykazano również wyraźną predylekcję do jego występowania u kobiet. Choroba ta może mieć charakter zlokalizowany lub rozsiany, a wśród nich wyróżniamy kilka jej postaci: podskórną, rumieniową, blaszkowatą czy perforującą.

Ziarniniak obrączkowaty – przyczyny

Przyczyna tego schorzenia nadal nie została wyjaśniona. Niektórzy twierdzą, że może ona mieć tło immunologiczne. Potwierdzają to ostatnie badania, które wykazały nieprawidłowości w obrębie zmian skórnych w szlakach JAK-STAT oraz zależnych od limfocytów Th1. Wykazano również połączenie pomiędzy powstawaniem charakterystycznych zmian skórnych a współistnieniem cukrzycy oraz chorób trzustki i tarczycy. Jednakże związek przyczynowo-skutkowy w tym wypadku również jest niejasny. Istnieją także przypadki, w których wysiew zmian skórnych sprowokowany był lekami.

Powiązane produkty

Ziarniniak obrączkowaty – jak wygląda?

Charakterystyczne dla ziarniniaka obrączkowatego są zmiany skórne w postaci guzków lub grudek w kolorze skóry układające się często obrączkowato. Ziarniniak obrączkowaty lokalizuje się najczęściej na stopach i grzbietach rąk, ale wykwity mogą pojawić się wszędzie. Jeżeli zmiany skórne ograniczone są do konkretnego miejsca na ciele, np. grzbietu dłoni, mówimy wtedy o postaci zlokalizowanej. Natomiast gdy wykwity pojawiają się w wielu miejscach na ciele jednocześnie (np. kończyny, tułów, twarz), możemy mówić o ziarniniaku obrączkowatym rozsianym. Postać podskórna zazwyczaj pojawia się u dzieci w okolicach stawów, w szczególności na kończynach dolnych. Dla postaci perforującej charakterystyczne jest powstawanie guzków, które następnie rozpadają się i dochodzi do tworzenia się drobnych owrzodzeń.

Warto wiedzieć, że zmiany skórne charakterystyczne dla ziarniniaka obrączkowatego ustępując, nie pozostawiają trwałych blizn czy śladów na skórze.

Ziarniniak obrączkowaty – rozpoznanie

Rozpoznanie choroby możemy postawić na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. Wykwity skórne w ziarniniaku obrączkowatym często mogą przypominać te występujące w innych jednostkach dermatologicznych. Podobne zmiany skórne pojawiają się w sarkoidozie obrączkowatej, liszaju płaskim obrączkowatym czy guzkach okołostawowych. W przypadku liszaja płaskiego obrączkowatego zmiany na skórze są bardziej płaskie, mają inne umiejscowienie oraz towarzyszy im świąd. W sarkoidozie obrączkowatej guzki mają inny, ciemniejszy kolor (sinobrunatny) oraz współwystępują objawy z innych układów. Guzki stawowe zaś są głębiej położone i występują tylko w obrębie stawów. Gdy obraz kliniczny jest niejasny, powinno wykonać się badanie histopatologiczne wycinka skórnego dla potwierdzenia diagnozy. W histopatologii w przypadku ziarniniaka obrączkowatego powinna być widoczna nekrobioza kolagenu otoczona przez histiocyty.

Ziarniniak obrączkowaty – jak leczyć?

Wielu pacjentów zadaje sobie pytanie, jak pozbyć się ziarniniaka obrączkowatego. W ziarniniaku obrączkowatym maść, która stosowana jest jako leczenie miejscowe pierwszej linii, to zazwyczaj maść z glikokortykosteroidami. Gdy po leczeniu lekiem pierwszej linii nie osiągniemy satysfakcjonujących rezultatów, możemy zastosować leczenie ogólne sulfasalazyną, metotreksatem, hydroksychlorochiną czy dapsonem, bądź fototerapię całego ciała. Niestety w części przypadków, w szczególności w postaci rozsianej ziarniniaka obrączkowatego, leczenie jest długotrwałe i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty.

Nowe metody leczenia ziarniniaka obrączkowatego, które obejmują stosowanie leków biologicznych, takich jak inhibitory TNF-alfa (infliksymab, adalimumab) czy inhibitor kinazy JAK – tofacytynib, mogą przynieść przełom w przypadkach opornych na inne formy leczenia.

Ziarniniak obrączkowaty a cukrzyca

Chociaż nie została poznana przyczyna powiązania ziarniniaka obrączkowatego i cukrzycy, badania naukowe wyraźnie wskazują częstsze występowanie charakterystycznych zmian skórnych u pacjentów chorujących na cukrzycę. Stwierdzono również zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia ziarniniaka obrączkowatego u pacjentów z innymi chorobami przewlekłymi, takimi jak dyslipidemia, chorobami tarczycy (w szczególności autoimmunologicznymi zapaleniami tarczycy) oraz chorobami trzustki.

Ziarniniak obrączkowaty a nowotwór

Częstym pytaniem, z którym możemy się spotkać, jest to, czy ziarniniak obrączkowaty to nowotwór. Jak już wcześniej zostało wspomniane ziarniniak to dermatologiczne schorzenie z grupy chorób ziarniniakowych (do których należą między innymi również mastocytoza czy sarkoidoza), które nie są nowotworami.

Warto jednak pamiętać o tym, że opisywane są w literaturze przypadki współwystępowania ziarniniaka obrączkowatego oraz niektórych nowotworów. Z tego powodu zawsze przy pojawieniu się charakterystycznych zmian skórnych należy skonsultować się lekarzem dermatologiem.
  1. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL. 2016(1).
  2. Joshi T.P., Duvic M. Granuloma Annulare: An Updated Review of Epidemiology, Pathogenesis, and Treatment Options. „Am J Clin Dermatol.” 2022 Jan;23(1):37-50. doi: 10.1007/s40257-021-00636-1. Epub 2021 Sep 8. PMID: 34495491; PMCID: PMC8423598.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij