Zmiany skórne w przebiegu ziarniniaka obrączkowatego
Natalia Bień

Ziarniniak obrączkowaty – przyczyny, objawy, leczenie

Ziarniniak obrączkowaty (granuloma annulare) to jedna z chorób ziarniniakowych, w której – jak sama nazwa wskazuje – dochodzi do powstawania zmian skórnych tworzących charakterystyczny pierścieniowy układ. Może towarzyszyć innym chorobom, takim jak cukrzyca czy choroby trzustki, bądź może być wywołany przez zażycie niektórych leków. Jak wygląda ziarniniak obrączkowaty? Jakie choroby wywołują ziarniniaka obrączkowatego? Jak go leczyć?

Ziarniniak obrączkowaty – co to jest?

Ziarniniak obrączkowaty to łagodna choroba skóry, w wyniku której dochodzi do powstawania guzków lub grudek o gładkiej powierzchni w kolorze skóry tworzących ogniska o charakterystycznym obrączkowatym układzie.

Ziarniniak obrączkowaty u dzieci oraz młodych dorosłych występuje zdecydowanie częściej niż w ogólnej populacji. Wykazano również wyraźną predylekcję do jego występowania u kobiet. Choroba ta może mieć charakter zlokalizowany lub rozsiany, a wśród nich wyróżniamy kilka jej postaci: podskórną, rumieniową, blaszkowatą czy perforującą.

Ziarniniak obrączkowaty – przyczyny

Przyczyna tego schorzenia nadal nie została wyjaśniona. Niektórzy twierdzą, że może ona mieć tło immunologiczne. Potwierdzają to ostatnie badania, które wykazały nieprawidłowości w obrębie zmian skórnych w szlakach JAK-STAT oraz zależnych od limfocytów Th1. Wykazano również połączenie pomiędzy powstawaniem charakterystycznych zmian skórnych a współistnieniem cukrzycy oraz chorób trzustki i tarczycy. Jednakże związek przyczynowo-skutkowy w tym wypadku również jest niejasny. Istnieją także przypadki, w których wysiew zmian skórnych sprowokowany był lekami.

Powiązane produkty

Ziarniniak obrączkowaty – jak wygląda?

Charakterystyczne dla ziarniniaka obrączkowatego są zmiany skórne w postaci guzków lub grudek w kolorze skóry układające się często obrączkowato. Ziarniniak obrączkowaty lokalizuje się najczęściej na stopach i grzbietach rąk, ale wykwity mogą pojawić się wszędzie. Jeżeli zmiany skórne ograniczone są do konkretnego miejsca na ciele, np. grzbietu dłoni, mówimy wtedy o postaci zlokalizowanej. Natomiast gdy wykwity pojawiają się w wielu miejscach na ciele jednocześnie (np. kończyny, tułów, twarz), możemy mówić o ziarniniaku obrączkowatym rozsianym. Postać podskórna zazwyczaj pojawia się u dzieci w okolicach stawów, w szczególności na kończynach dolnych. Dla postaci perforującej charakterystyczne jest powstawanie guzków, które następnie rozpadają się i dochodzi do tworzenia się drobnych owrzodzeń.

Warto wiedzieć, że zmiany skórne charakterystyczne dla ziarniniaka obrączkowatego ustępując, nie pozostawiają trwałych blizn czy śladów na skórze.

Ziarniniak obrączkowaty – rozpoznanie

Rozpoznanie choroby możemy postawić na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. Wykwity skórne w ziarniniaku obrączkowatym często mogą przypominać te występujące w innych jednostkach dermatologicznych. Podobne zmiany skórne pojawiają się w sarkoidozie obrączkowatej, liszaju płaskim obrączkowatym czy guzkach okołostawowych. W przypadku liszaja płaskiego obrączkowatego zmiany na skórze są bardziej płaskie, mają inne umiejscowienie oraz towarzyszy im świąd. W sarkoidozie obrączkowatej guzki mają inny, ciemniejszy kolor (sinobrunatny) oraz współwystępują objawy z innych układów. Guzki stawowe zaś są głębiej położone i występują tylko w obrębie stawów. Gdy obraz kliniczny jest niejasny, powinno wykonać się badanie histopatologiczne wycinka skórnego dla potwierdzenia diagnozy. W histopatologii w przypadku ziarniniaka obrączkowatego powinna być widoczna nekrobioza kolagenu otoczona przez histiocyty.

Ziarniniak obrączkowaty – jak leczyć?

Wielu pacjentów zadaje sobie pytanie, jak pozbyć się ziarniniaka obrączkowatego. W ziarniniaku obrączkowatym maść, która stosowana jest jako leczenie miejscowe pierwszej linii, to zazwyczaj maść z glikokortykosteroidami. Gdy po leczeniu lekiem pierwszej linii nie osiągniemy satysfakcjonujących rezultatów, możemy zastosować leczenie ogólne sulfasalazyną, metotreksatem, hydroksychlorochiną czy dapsonem, bądź fototerapię całego ciała. Niestety w części przypadków, w szczególności w postaci rozsianej ziarniniaka obrączkowatego, leczenie jest długotrwałe i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty.

Nowe metody leczenia ziarniniaka obrączkowatego, które obejmują stosowanie leków biologicznych, takich jak inhibitory TNF-alfa (infliksymab, adalimumab) czy inhibitor kinazy JAK – tofacytynib, mogą przynieść przełom w przypadkach opornych na inne formy leczenia.

Ziarniniak obrączkowaty a cukrzyca

Chociaż nie została poznana przyczyna powiązania ziarniniaka obrączkowatego i cukrzycy, badania naukowe wyraźnie wskazują częstsze występowanie charakterystycznych zmian skórnych u pacjentów chorujących na cukrzycę. Stwierdzono również zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia ziarniniaka obrączkowatego u pacjentów z innymi chorobami przewlekłymi, takimi jak dyslipidemia, chorobami tarczycy (w szczególności autoimmunologicznymi zapaleniami tarczycy) oraz chorobami trzustki.

Ziarniniak obrączkowaty a nowotwór

Częstym pytaniem, z którym możemy się spotkać, jest to, czy ziarniniak obrączkowaty to nowotwór. Jak już wcześniej zostało wspomniane ziarniniak to dermatologiczne schorzenie z grupy chorób ziarniniakowych (do których należą między innymi również mastocytoza czy sarkoidoza), które nie są nowotworami.

Warto jednak pamiętać o tym, że opisywane są w literaturze przypadki współwystępowania ziarniniaka obrączkowatego oraz niektórych nowotworów. Z tego powodu zawsze przy pojawieniu się charakterystycznych zmian skórnych należy skonsultować się lekarzem dermatologiem.
  1. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL. 2016(1).
  2. Joshi T.P., Duvic M. Granuloma Annulare: An Updated Review of Epidemiology, Pathogenesis, and Treatment Options. „Am J Clin Dermatol.” 2022 Jan;23(1):37-50. doi: 10.1007/s40257-021-00636-1. Epub 2021 Sep 8. PMID: 34495491; PMCID: PMC8423598.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij