strzywka do płukania żołądka
Olaf Bąk

Płukanie żołądka – na czym polega? Kiedy jest wykonywane?

Płukanie żołądka jest jedną z procedur dekontaminacyjnych. Polega na usunięciu spożytych substancji toksycznych, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia. Jak dokładnie wygląda płukanie żołądka? Czy boli?

  1. Wskazania i przeciwwskazania do płukania żołądka
  2. Jak wygląda i ile trwa płukanie żołądka? Czy boli?
  3. Płukanie żołądka w domu – czy jest bezpiecznie?
  4. Powikłania po płukaniu żołądka

Płukanie żołądka to zabieg wykonywany przeważnie po zatruciach toksycznymi substancjami lub lekami. Ma na celu wypłukanie resztek substancji i zaprzestanie jej wchłaniania do organizmu. Mimo że jest to procedura dość bezpieczna, ma jednak swoje wskazania oraz przeciwwskazania.

Wskazania i przeciwwskazania do płukania żołądka

Płukanie żołądka jest wskazane w sytuacji, gdy doszło do połknięcia toksycznej substancji lub dużej ilości lekówprzypadkowo (przez małe dzieci) lub celowo (w sytuacji próby samobójczej). Jednak ze względu na proces trawienia i przesuwania pokarmu w układzie pokarmowym ma ono zastosowanie przeważnie do 1 godziny od połknięcia substancji. Wyjątkiem są substancje o przedłużonym uwalnianiu (oznaczone słowami np. depot lub retard) czy aspiryna – w ich przypadku płukanie wykonuje się nawet po kilku godzinach od połknięcia. Po spożyciu muchomorów sromotnikowych można spróbować płukania żołądka nawet po kilkunastu godzinach.

Mimo że płukanie żołądka jest procedurą często spotykaną, to jej skuteczność nie jest specjalnie wysoka. Według analiz pozwala usunąć tylko około 10% spożytej substancji.

Wśród przeciwwskazań do wykonania płukania żołądka wymienia się:

  • spożycie substancji żrącej – zwymiotowanie jej w trakcie płukania żołądka może spowodować wtórne obrażenia,
  • połknięcie substancji lotnej, zatrucie węglowodorem,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • choroby przełyku i żołądka (np. żylaki przełyku, które groziłyby pęknięciem),
  • brak i zaburzenia przytomności u człowieka niezaintubowanego – na przykład osoby po alkoholu.
Sprawdź na DOZ.pl: Preparaty i leki na trawienie.

Jak wygląda i ile trwa płukanie żołądka? Czy boli?

Do wykonania płukania żołądka niezbędny będzie zestaw:

  • sonda ustno-żołądkowa lub nosowo-żołądkowa (można założyć zgłębnik zarówno przez nos, jak i przez usta) – w przypadku dzieci wielkość należy dobrać do wieku,
  • żel z lidokainą (żel zapewni poślizg i nieco znieczuli przełyk),
  • strzykawka,
  • lejek,
  • roztwór NaCl 0,45% z wodą do wstrzykiwań 1:1 o temperaturze 37℃,
  • pojemnik na popłuczyny,
  • ssak do odessania treści z dróg oddechowych,
  • węgiel aktywowany,
  • pean do zaciśnięcia zgłębnika,
  • miska nerkowata,
  • zestaw przeciwwstrząsowy i przyrządy do zabezpieczenia dróg oddechowych (jeśli nie intubowaliśmy osoby chorej).

W pierwszej kolejności pacjent musi przybrać pozycję siedzącą z pochyleniem do przodu. Jeśli jest to osoba z ograniczoną przytomnością, należy obrócić ją na bok z głową niżej od dróg oddechowych – w pozycję boczną ustaloną. Intubację stosuje się, gdy pacjent ma zaburzenia świadomości lub gdy jest nieprzytomny. Służy ona do ochrony dróg oddechowych.

Następnie należy wprowadzić pokryty żelem zgłębnik przez nos lub usta na około 40 cm od linii zębów. Położenie sondy musi być potwierdzone przez:

  • odciągnięcie treści żołądkowej strzykawką,
  • wprowadzenie do sondy powietrza strzykawką Janeta i osłuchanie brzucha,
  • włożenie końcówki sondy do pojemnika z wodą (wydostawanie się bąbelków świadczy o wprowadzeniu sondy do dróg oddechowych),
  • wykonanie kontrolnego RTG jamy brzusznej.

Jeśli mamy pewność, że zgłębnik znajduje się w żołądku, możemy założyć lejek na końcówkę sondy i rozpocząć wlewanie około 300 ml płynu (u dzieci 10 ml/kg masy ciała, maksymalnie 250 ml). Zanim woda zniknie z lejka, należy opuścić lejek z sondą poniżej wysokości żołądka do pojemnika. Zjawisko syfonowe spowoduje pociągnięcie wody z żołądka i odessanie jej do miski. Zabieg należy wykonywać do momentu uzyskania wodojasnych popłuczyn.

Do ostatniej porcji wody należy dodać 25–100 g węgla aktywowanego (u dzieci 1 g/kg masy ciała, maksymalnie 60 g), który może zaabsorbować niektóre substancje i leki (np. beta-blokery, leki przeciwpadaczkowe, leki przeciwdepresyjne i inne).

Powiązane produkty

Płukanie żołądka w domu – czy jest bezpiecznie?

Absolutnie nie wolno wykonywać płukania żołądka w warunkach domowych! To zabieg wymagający wykwalifikowanego personelu, sprzętu i możliwości interwencji w sytuacji utraty przytomności, zaburzeń rytmu lub aspiracji płynu do płuc. Wykonywanie go na własną rękę może zagrażać życiu oraz zdrowiu i nie ma na to bezpiecznego sposobu.

Jeśli wiesz, że osoba z Twojego otoczenia połknęła toksyczną substancję – natychmiast wezwij zespół ratownictwa medycznego przez numer 112 lub 999.

Powikłania po płukaniu żołądka

Płukanie żołądka jest procedurą stosunkowo bezpieczną. Jednak jak każdy zabieg medyczny może wiązać się z powikłaniami. Do najczęstszych powikłań płukania żołądka możemy zaliczyć:

  • zachłystowe zapalenie płuc – w sytuacji, w której płyn popłuczynowy dostanie się do płuc,
  • perforację przełyku i doprowadzenie do odmy oraz zapalenia śródpiersia,
  • zaburzenia rytmu serca w wyniku pobudzenia zakończeń nerwowych,
  • uszkodzenie błony śluzowej przełyku,
  • skurcz krtani,
  • zaburzenia wodno-elektrolitowe,
  • hipotermię.
  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji, pod red. prof. A. Żyluka, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2016.
  4. A. Plocek, E. Biernacka, E. Toporowska-Kowalska, Jak się wykonuje płukanie żołądka?, „Pediatria po Dyplomie” [online] https://podyplomie.pl/pediatria/12153,jak-sie-wykonuje-plukanie-zoladka, [dostęp:] 29.09.2022.
  5. N. Hinz-Brylew, P. Rajewski, P. Rajewski, Ostre zatrucie paracetamolem — opis trzech przypadków, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2011, nr 5.
  6. A. Majda, Zgłębnikowanie żołądka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij