Zespół WPW – czym jest zespół Wolffa-Parkinsona-White’a? Objawy, leczenie

Zaburzenia rytmu serca są dość często występującą jednostką chorobową, niezależnie od wieku. Niektóre z nich mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, a wśród pozostałych przypadków nagły zgon sercowy jest ich pierwszym objawem. Jednym z takich schorzeń jest właśnie zespół Wolffa-Parkinsona-White’a, czyli zespół WPW. Poznaj przyczyny choroby, objawy, a także jakie są metody leczenia.

Co to jest zespół WPW (Zespół Wolffa-Parkinsona-White’a)?

Zespół Wolffa-Parkinsona-White’a jest schorzeniem wrodzonym, które charakteryzuje się obecnością dodatkowej drogi pobudzenia (tzw. pęczek Kenta) w mięśniu sercowym. Naturalnie jest ona odpowiedzialna za przewodzenie impulsów elektrycznych między przedsionkami a komorami. Cechą WPW jest po prostu sprawniejsze przewodzenie tych impulsów z przedsionków do komór, ponieważ dochodzi do pominięcia węzła przedsionkowo-komorowego oraz pęczka Hisa. Zespół Wolffa-Parkinsona-White’a może generować zagrażające życiu, a nawet śmiertelne, zaburzenia rytmu serca. Dotyczy to także osób młodych. Zespół WPW jest określany także jako zespół preekscytacji.

Zespół WPW – przyczyny i czynniki ryzyka oraz dziedziczenie

Jak wspomniano, zespół WPW należy do tzw. zespołów preekscytacji, których cechą charakterystyczną jest istnienie dodatkowej drogi przewodzenia między przedsionkami a komorami. W przypadku zespołu WPW jest to tzw. pęczek Kenta – omija on zastawkę mitralną lub trójdzielną, co spowodowane jest niepełną izolacją przedsionków od komór w czasie formowania się serca w życiu płodowym. Z tego właśnie powodu dodatkowa tkanka przewodząca posiada cechy zbliżone do tkanki mięśniowej serca, jeśli chodzi o szybkość przewodzenia i okres refrakcji (okresowa niewrażliwość na bodziec stymulujący).

U osób cierpiących na zespół Wolffa-Parkinsona-White’a głównym czynnikiem ryzyka jest krótki okres refrakcji drogi dodatkowej w porównaniu do węzła przedsionkowo-komorowego. Sprawia to, że odpowiednio zsynchronizowany bodziec pochodzący z drogi anatomicznej i drogi dodatkowej może wyzwolić rytm nawrotny, czyli rytm odpowiedzialny za arytmie komorowe oraz nadkomorowe. Ponadto zespół WPW może zmieniać charakter powszechnych arytmii nadkomorowych, jakimi są migotanie i trzepotanie przedsionków. Podczas migotania i trzepotania przedsionków może mieć miejsce bardzo duża aktywność przedsionków. Prawidłowo funkcjonujący węzeł przedsionkowo-komorowy nie pozwala na przenoszenie tych wszystkich pobudzeń do komór. Jednak w zespole WPW, w przypadku przewiedzenia impulsów drogą dodatkową do komór, może dojść do częstoskurczu komorowego, a nawet migotania komór i w konsekwencji zgonu.

Zespół WPW – objawy

Jak podają źródła w około 50% przypadków przebieg zespołu Wolffa-Parkinsona-White’a jest bezobjawowe. Zdarza się jednak, że objawy w WPW występują i wówczas obserwuje się omdlenia, zawroty głowy i uczucie kołatania serca. W niektórych przypadkach pierwszym objawem może być zatrzymanie krążenia na skutek migotania komór. To z tego powodu WPW określa się mianem groźnej dla zdrowia i życia choroby.

Zespół WPW – diagnostyka

Obecnie istnieje wiele możliwości diagnostycznych w przypadku zespołu WPW, a należą do nich między innymi:

• ocena zapisu EKG – ocena rodzaju preekscytacji;
• Holter EKG – pozwala ocenić obecność, liczbę i rodzaj zaburzeń rytmu serca, umożliwia wykrycie utajonej/intermitującej (postaci zespołu preekscytacji w EKG;
• echokardiografia – oceny budowy serca, wykluczenie wad wrodzonych oraz ocena funkcji lewej komory;
• badanie elektrofizjologiczne – pozwala określić lokalizację drogi dodatkowej, charakterystykę oraz poziom zagrożenia groźnymi zaburzeniami rytmu serca;
• próba wysiłkowa.

Warto pochylić się przede wszystkim nad badaniem EKG, które jest łatwo dostępne i zupełnie nieinwazyjne dla pacjenta. W przypadku zespołu WPW w wyniki badania obecna jest fala delta na wstępującym ramieniu QRS (w prawidłowym EKG brak fali delta), zespół QRS jest poszerzony (prawidłowo powinien być wąski), skrócenie odstępu PQ <120ms (prawidłowy czas trwania odstępu PQ to 0,12–0,2ms), a także niespecyficzne zmiany odcinka ST-T. Obecność fali delta w EKG (w zależności od odprowadzenia, w którym się znajduje) pozwala określić, po której stronie położna jest droga dodatkowa (pęczek Kenta) i na tej podstawie wyróżnia się zespół preekscytacji typu A oraz zespół preekscytacji typu B. Badanie EKG jest wstępem do zabiegu ablacji serca.

Zespół WPW – leczenie

W przypadku wystąpienia napadu arytmii związanej z zespołem WPW stosuje się leczenie farmakologiczne, czyli podanie leków antyarytmicznych, które mają za zadanie przerwanie arytmii. W przypadku chorego z zespołem WPW oraz obecnym migotaniem przedsionków (AF) lub częstoskurczem komorowym (VT) preferuje się wykonanie kardiowersji elektrycznej (zabieg przerwania arytmii prądem elektrycznym w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym).
    
Obecnie najpopularniejszym i dającym najlepsze rezultaty zabiegiem jest ablacja drogi dodatkowej. Badanie to polega na wprowadzeniu cewnika do serca przez tętnicę udową, lokalizacji drogi dodatkowej (badanie elektrofizjologiczne) i zniszczeniu tych włókien, które odpowiedzialne są za powstawanie arytmii. W przypadku kobiet, które starają się o dziecko, ablację wykonuje się po rozwiązaniu ciąży, aby uchronić dziecko przed niedotlenieniem.

Ablacja serca w leczeniu WPW – efektywność

Ablacja drogi dodatkowej to obecnie jedyna metoda umożliwiająca całkowite wyleczenie. Efektywność zabiegu ablacji w zespole WPW szacuje się na 95–98%. Ryzyko powikłań tej metody leczenia jest niskie i wynosi mniej niż 3%. Warto podkreślić, że ryzyko wynikające z przeprowadzenia ablacji jest mniejsze niż ryzyko związane z samą anomalią serca.