płyn lugola na drewnianym stole
Alicja Świątek

Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  1. Co to jest płyn Lugola?
  2. Jakie zastosowanie ma płyn Lugola?
  3. Picie płynu Lugola a zagrożenie radioaktywne. Czy profilaktyczne picie jodu jest bezpieczne?
  4. Jakie działania niepożądane ma picie płynu Lugola?
  5. Stosowanie płynu Lugola – przeciwwskazania

Płyn Lugola zyskał popularność po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r., kiedy przyjmowany był profilaktycznie, aby ochronić tarczycę przed działaniem radioaktywnego izotopu jodu 131I uwolnionego po wybuchu elektrowni. Płyn Lugola 1% jest wodnym roztworem zawierającym 1% jodu oraz 2% jodku potasu, natomiast 5% roztwór składa się z 5% jodu i 10% jodku potasu. Wskazany jest do stosowania zewnętrznego na skórę, po rozcieńczeniu wodą – do płukania gardła, a po rozcieńczeniu gliceryną – do pędzlowania migdałków. 

Co to jest płyn Lugola?

Roztwór wodny jodu (łac. iodi solutio aquosa) potocznie nazywany jest płynem Lugola. Nazwa roztworu wywodzi się od francuskiego lekarza Jeana Lugola, który w 1829 r. stworzył skład płynu. Roztwór zawiera stabilny jod w postaci jodu oraz jodku potasu.

Dowiedz się więcej o tym, kiedy bezpiecznie zażywać jodek potasu, jak go dawkować i kto nie powinien go stosować.

Płyn Lugola wykazuje działanie bakteriobójcze, dlatego wskazany jest do odkażania skóry, otarć naskórka, niewielkich zadrapań oraz brzegów ran. Po wybuchu elektrowni jądrowej w Czarnobylu, na wniosek Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie, bezpłatnie wydawano płyn Lugola wielu obywatelom Polski (zwłaszcza dzieciom). Roztwór był wówczas stosowany doustnie. Miało to przeciwdziałać wchłanianiu promieniotwórczego izotopu jodu z opadów chmury popromiennej powstałej w wyniku katastrofy. Wysycenie jodem przyjętym z płynem Lugola miało zapobiegać wychwytowi przez tarczycę oraz wbudowywaniu radioaktywnego jodu w strukturę hormonów tarczycy (tyroksyny, trijodotyroniny T3).

Jakie zastosowanie ma płyn Lugola?

Jod jest kluczowym pierwiastkiem dla prawidłowego działania tarczycy. Jest konieczny do wytwarzania hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3) – które są niezbędne do właściwego funkcjonowania wszystkich komórek ludzkiego organizmu. W zależności od przyjętej dawki może stymulować lub hamować aktywność tarczycy. Płyn Lugola zawierający stabilny jod wskazany jest do stosowania zewnętrznego. Nierozcieńczony roztwór posiada silne właściwości antyseptyczne, dzięki czemu może być z powodzeniem stosowany do odkażania nieuszkodzonej skóry, niewielkich zadrapań i otarć naskórka oraz brzegów ran. Zmienione chorobowo miejsce przemywa się nierozcieńczonym roztworem. Po rozcieńczeniu kilku kropel płynu Lugola w 100 ml wody roztwór może być stosowany jako środek odkażający do płukania gardła.

Powiązane produkty

Picie płynu Lugola a zagrożenie radioaktywne. Czy profilaktyczne picie jodu jest bezpieczne?

W ostatnim czasie istnieje wzmożone zainteresowanie płynem Lugola. Jednakże profilaktyczne, doustne przyjmowanie płynu Lugola wobec braku zagrożenia radioaktywnym promieniowaniem może być niebezpieczne i stanowić zagrożenie dla zdrowia. Spożywanie produktów ze stabilnym jodem ma na celu przeciwdziałanie wchłanianiu w tarczycy radioaktywnych izotopów jodu, które mogłyby się pojawić w atmosferze. Zgodnie z aktualnymi badaniami nie obserwuje się obecności izotopów promieniotwórczych w powietrzu Polski oraz poza granicami kraju. Państwowa Agencja Atomistyki w przypadku braku zagrożenia radiacyjnego nie zaleca picia płynu Lugola ani innych produktów ze stabilnym jodem. Płyn Lugola jest preparatem przeznaczonym przede wszystkim do stosowania zewnętrznego, a przyjmowanie go doustnie bez wskazań lekarza może wywołać owrzodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz choroby tarczycy. Dodatkowo z racji, że nie jest to produkt do stosowania wewnętrznego i brak jest informacji co do jego doustnego dawkowania na ulotce lub opakowaniu preparatu, bardzo łatwo przedawkować jod zawarty w płynie Lugola oraz doprowadzić do groźnego dla życia zatrucia.

Jak wygląda i jaki kolor ma płyn Lugola?
Jak wygląda i jaki kolor ma płyn Lugola?

Jakie działania niepożądane ma picie płynu Lugola?

Picie płynu Lugola wskazane jest jedynie w przypadku wystąpienia konkretnych zaleceń. Przyjmowanie zbyt dużych dawek stabilnego jodu może doprowadzić do nadmiernego pobudzenia tarczycy, a w konsekwencji do jej nadczynności. Nadczynność tarczycy może być szczególnie groźna dla osób z chorobami układu krążenia, a w przypadku chorych na wole endemiczne może przyczynić się do nadmiernego poziomu hormonów tarczycy w organizmie i rozwoju tyreotoksykozy. W niektórych przypadkach długotrwałe, nadmierne spożywanie płynu Lugola może spowodować wystąpienie alergii miejscowej lub ogólnej, a także opornego na leczenie trądziku jodowego (na skutek wiązania jodu z lipidami oraz białkami strukturalnymi i wydzielniczymi skóry wywołuje podrażnienie tkanek i stan zapalny). W przypadku nadwrażliwości na jod może pojawić się podrażnienie śluzówki w obrębie jamy nosowo-gardłowej, stany zapalne skóry, pęcherze, świąd, wrzodziejące nadżerki. Niekiedy mogą wystąpić: gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka, a nawet wstrząs. Ze względu na znaczne wchłanianie jodu przez skórę, płyn Lugola podany zewnętrznie u noworodków lub niemowląt może prowadzić do wystąpienia neutropenii, niedoczynności tarczycy oraz kwasicy metabolicznej.

Sprawdź, jakie leki na gorączkę znajdziesz na DOZ.pl

Przewlekłe podawanie płynu Lugola lub używanie go na znaczne obszary skóry może prowadzić do nadczynności tarczycy u osób z ukrytymi zaburzeniami czynności tarczycy, zwłaszcza u pacjentów w starszym wieku. Chory może odczuwać nadmiar jodu w postaci: metalicznego posmaku oraz pieczenia w jamie ustnej, zwiększonego wydzielania śliny, duszności, obrzęku płuc, ostrego nieżytu nosa, zaburzeń depresyjnych, problemów ze snem, impotencji, bólu głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Wypicie znacznej ilości płynu Lugola może doprowadzić do ostrego zatrucia objawiającego się:

  • uszkodzeniem śluzówki przewodu pokarmowego,
  • wymiotami,
  • biegunką
  • bólami brzucha,
  • pojawieniem się krwi w kale,
  • przyspieszeniem akcji serca,
  • wstrząsem,
  • hipotensją,
  • podwyższoną temperaturą ciała,
  • kwasicą metaboliczną,
  • niewydolnością nerek,

Co bardzo istotne zatrucie płynem Lugola może także doprowadzić do śmierci.

Stosowanie płynu Lugola – przeciwwskazania

Płynu Lugola nie należy stosować u noworodków i niemowląt, w przypadku nadczynności tarczycy, gruźlicy płuc i niewydolności nerek, nadwrażliwości na jod lub którykolwiek składnik preparatu. Nierozcieńczonego roztworu nie zaleca się używać bezpośrednio na oparzenia i rany. Ponadto przeciwwskazane jest podawanie produktów zawierających płyn Lugola kobietom ciężarnym, w okresie laktacji oraz gruźlikom.

  1. K. Łącka, A. Czyżyk, Leczenie nadczynności tarczycy, akademiamedycyny.pl [online], http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/200802_Farmacja_004.pdf, [dostęp:] 21.03.2022.
  2. B. Pyka, Zalecenia dietetyczne dotyczące spożywania jodu — w poszukiwaniu konsensusu między kardiologami a endokrynologami, journals.viamedica.pl [online] https://journals.viamedica.pl/folia_cardiologica/article/download/FC.2019.0020/48371, [dostęp:] 21.03.2022.
  3. Komunikat Państwowej Agencji Atomistyki, gov.pl [online], https://www.gov.pl/web/paa/komunikat-paa-w-sprawie-preparatow-ze-stabilnym-jodem, [dostęp:] 21.03.2022. http://orka.sejm.gov.pl/izo7.nsf/www1/i30158o0/$File/i30158o0.pdf, [dostęp:] 21.03.2022.
  4. M. Górska, 30 lat od katastrofy w Czarnobylu, umb.edu.pl [online], https://www.umb.edu.pl/medyk/polecane/30_lat_od_katastrofy_w_czarnobylu, [dostęp:] 21.03.2022.
  5. P. Petryszyn, Hormony i leki działające na czynność gruczołów wydzielania wewnętrznego, umed.wroc.pl [online], https://www.umed.wroc.pl/sites/default/files/struktura/farmacja/farmakologia/Hormonoterapia.pdf, [dostęp:] 21.03.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij