żel i kapsułki
Joanna Orzeł

Liposomy – czym są? Do czego się je wykorzystuje?

W poniższym artykule przybliżymy liposomy – struktury wykorzystywane między innymi w kosmetologii, farmakologii czy przemyśle spożywczym. Do czego służą i jakie mają właściwości? Sprawdźmy!

Mikrostruktury, liposomy, nanokompleksy, antyoksydanty, formy organiczne, koloidalne złoto i srebro to tylko kilka spośród wielu niejasnych haseł mających świadczyć o innowacyjności oferowanego nam produktu. Pracownicy działów badań i rozwoju (R&D) nowoczesnych firm z różnych gałęzi przemysłu prześcigają się w opracowaniu nowatorskich rozwiązań mających nam potencjalnie ulepszyć życie. Co z oferowanych usprawnień jest warte uwagi? Co oznaczają hasła wykorzystywane w sloganach reklamowych?

Liposomy – czym są? Jakie są ich rodzaje?

Najprostszy sposób wytłumaczenia, czym są liposomy, to porównanie ich do kontenera lub opakowania. Liposomy to owalne struktury zbudowane z podwójnej warstwy lipidowej, zawierające wewnątrz tworzonej sfery przestrzeń, do której możemy, kolokwialnie mówiąc, „umieścić to, co nam się podoba”. Owa warstwa lipidowa ma budowę identyczną z błoną komórkową, co sprawia że jest z nią kompatybilna. Dlatego też liposomy pełnią rolę swego rodzaju biologicznych transporterów.

Liposomy to struktury naturalnie występujące w organizmach żywych. Mogą też być produkowane poza organizmem – laboratoryjnie lub przemysłowo. Choć są strukturami o niewielkich rozmiarach, mają różne wielkości w zależności od substancji, które mają transportować. Mogą mieć różną grubość ścian – liposomy jedno- i wielowarstwowe.

Właściwości liposomów

Liposomy to niewielkie struktury. Ich rozmiary wahają się od kilkudziesięciu nanometrów do kilku mikrometrów (10-9 – 10-10 m).  

Podwójna warstwa lipidowa budująca ściany liposomów składa się z cząsteczek posiadających hydrofilową „główkę” oraz hydrofobowy „ogon”. Główki budują skrajne części warstwy podwójnej – zarówno powierzchnia sfery, jak i jej wewnętrzna część wykazuje powinowactwo do wody. Dlatego też liposomy wypełnione są wodą lub bazującymi na niej roztworami i stanowią przyjazne środowisko do transportu rozpuszczalnych w wodzie substancji aktywnych. Hydrofobowe ogony budują wnętrze ściany liposomów. Tworzą strukturę, w której „umieszcza się” substancje aktywne nierozpuszczalne w wodzie.  

Ze względu na swoją charakterystyczną budowę, identyczną z błoną komórkową, liposomy cechują się doskonałymi dyfuzją, obiegiem i przenikaniem. Dzięki temu transport substancji aktywnych zawartych w tych biologicznych mikrokontenerach jest niezwykle efektywny. Co więcej, zewnętrzna powierzchnia liposomów może być modyfikowana chemicznie, dzięki czemu wykazują one powinowactwo do specyficznych struktur organizmów. W ten sposób transport np. leków zamkniętych w liposomach odbywa się bezpośrednio do miejsc, w których jest on niezbędny.

Powiązane produkty

Liposomy – gdzie się je wykorzystuje?

Najintensywniej wykorzystującą liposomy gałęzią przemysłu są przemysły kosmetyczny i kosmetologiczny. Właściwości liposomów wykorzystuje się do uzyskania efektywnej formy transportu substancji aktywnej w głębsze warstwy skóry. Większość z dobroczynnych dla skóry substancji, niestety, nie przenika w jej głąb, przez co nie działa skutecznie. Kiedy zamkniemy je w liposomy, są dostarczane do głębokich jej warstw, dzięki czemu mogą ją odżywić, wzmocnić i wspomóc procesy naprawcze. Przykładowe substancje, które w ten sposób są transportowane to: witaminy, wyciągi ziołowe, kwas hialuronowy, alfa liponowy, proteiny, wielocukry o właściwościach nawilżających zwiększają stopień uwodnienia komórki.

Co ciekawe, kosmetyki z liposomami pierwszy raz zastosowano w latach osiemdziesiątych XX w. w preparatach takich potentatów jak Christian Dior czy L’Oreal. Aktualnie koncentraty nawilżające czy kremy z liposomami znajdziemy na półkach każdej drogerii czy apteki.

Inna gałąź przemysłu, w której liposomalny transport jest codziennością, to przemysł farmaceutyczny. Leki i inne składniki aktywne zamykane są w liposomach w różnych celach. Jakich? Oto one:

  1. Liposomy stanowią warstwę ochronną substancji aktywnej. Dzięki temu mają one szansę dotrzeć do tego fragmentu układu pokarmowego, w którym ich wchłanianie będzie najefektywniejsze.  
  2. Liposomy używane są także do regulowania czasu uwalnia leku do krwioobiegu. Przyjmowana jednorazowo dawka przy zastosowaniu liposomów jest stopniowo uwalniana do krwi, dzięki czemu stężenie substancji aktywnej w organizmie jest optymalne w stosunku do potrzeb terapii.  
  3. Liposomy stanowią również efektywną alternatywę dla transportu wirusowego, stosowaną w terapii genowej.
  4. Liposomy o modyfikowanej powierzchni stosowane są do uzyskania leku, który zostanie dostarczony przez nasz wewnętrzny system transportowy – krwioobieg – do tych części organizmu, które bezpośrednio wymagają terapii.
Co ciekawe, transport liposomalny jest coraz częściej wykorzystywany przez producentów suplementów diety.

Przemysł spożywczy to kolejna gałąź, w której w codziennej praktyce stosuje się liposomy. Zamyka się w nich takie składniki jak witaminy, antyoksydanty (np. likopen), peptydy przeciwdrobnoustrojowe czy enzymy. 

  1. B. Kostrzewska i in., Nanotechnologia w biomedycynie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 411 2015, s. 59-86,
  2. J Sągała, A. Bazan, Otrzymywanie i właściwości liposomów, „Przemysł Chemiczny”, nr 88 (7) 2009.
  3. A. Bazan, A Przepiórkowska, Liposomy naturalne alternatywą dla kosmetyki pielęgnacyjnej, „Świat przemysłu kosmetycznego”, nr 1 2010.
  4. Liposomy, a ich zastosowanie, „biotechnologia.pl” [online] https://biotechnologia.pl/biotechnologia/liposomy-a-ich-zastosowanie,9508, [dostęp:] 07.05.2012. 
  5. A. Bryła, G. Lewandowicz, Technologia liposomowa w przemyśle spożywczym, [w:] Nowoczesne technologie w produkcji żywności, H. Baranowska, M. Piątek, Poznań 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Nowa lista leków, których nie wolno wywozić z Polski

    Od 16 maja 2025 roku zacznie obowiązywać nowa lista antywywozowa, obejmująca 267 preparatów, których nie będzie można wywieźć poza granice kraju. Celem publikacji tej listy jest zapobieżenie niedoborom kluczowych produktów medycznych na krajowym rynku poprzez ograniczenie ich wywozu.

  • Dekalog Pacjenta, czyli „DOZkonała lekcja zdrowia”

    Kampania „DOZkonała lekcja zdrowia” została stworzona w celu zwiększenia świadomości pacjentów na temat prawidłowego stosowania leków. Jej głównym celem jest edukacja w zakresie zdrowia oraz promowanie właściwych praktyk. Na co warto zwrócić uwagę przyjmując leki?

  • Karagen – czy E407 jest szkodliwy?

    Karagen to polisacharyd pochodzenia naturalnego, szeroko stosowany w różnych gałęziach przemysłu, takich jak produkcja żywności, farmaceutyków i kosmetyków. Poniższy tekst odpowiada na kluczowe pytania: Czym jest karagen? W jaki sposób się go pozyskuje? Gdzie można go znaleźć? Dlaczego dodaje się go do śmietany? Czy jego spożycie jest bezpieczne?

  • Chelaty – czym są chelatowane formy minerałów?

    Minerały to składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych, m.in. w przewodnictwie nerwowym, skurczach mięśni czy w utrzymywaniu równowagi elektrolitowej. Ich wchłanianie może być utrudnione przez różne czynniki, w tym np. przez postać chemiczną pierwiastka. Z tego względu rośnie zainteresowanie minerałami w formie chelatów – są to związki, w których jon metalu (np. cynku, żelaza, magnezu) jest połączony z aminokwasem lub kwasem organicznym. Takie połączenia mogą poprawiać biodostępność, ponieważ są stabilniejsze w środowisku żołądkowym i mogą wykorzystywać alternatywne mechanizmy transportu w jelitach. Czy minerały w formie chelatów rzeczywiście są lepiej przyswajalne? Jakie znaczenie w suplementacji mają formy chelatowane?

  • Formy magnezu – które są najlepiej przyswajalne? Jaki rodzaj magnezu wybrać?

    Magnez to jeden z pierwiastków odgrywających kluczową rolę w naszym organizmie – bierze udział w wielu procesach metabolicznych, wpływa na układ nerwowy, mięśnie, serce i poziom energii. Dostępne są różne formy magnezu, z których każda ma inne właściwości i stopień przyswajalności. Które z nich warto wybrać? Jaki magnez jest najlepiej przyswajalny?

  • Jak czytać ulotki leków – na co zwrócić uwagę?

    Jakie informacje można znaleźć w ulotce leku? Czym różni się zwykła ulotka znajdująca się w opakowaniu od Charakterystyki Produktu Leczniczego? I czy należy obawiać się wszystkich wypisanych działań niepożądanych? Sprawdź, na co zwrócić szczególną uwagę, zanim zażyjesz zalecony lub przepisany preparat.

  • Witaminy metylowane – kiedy i dlaczego wybrać taką formę?

    Coraz częściej na etykietach suplementów diety można znaleźć informację, że dany preparat zawiera „witaminy w formie metylowanej”. Choć brzmi to skomplikowanie, metylowane witaminy to po prostu biologicznie aktywne formy niektórych składników odżywczych, które mogą być lepiej przyswajalne i skuteczniejsze w działaniu – szczególnie u osób z określonymi zaburzeniami metabolicznymi. Kiedy warto sięgnąć po takie preparaty? Czy są bezpieczne dla każdego?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl