żel i kapsułki
Joanna Orzeł

Liposomy – czym są? Do czego się je wykorzystuje?

W poniższym artykule przybliżymy liposomy – struktury wykorzystywane między innymi w kosmetologii, farmakologii czy przemyśle spożywczym. Do czego służą i jakie mają właściwości? Sprawdźmy!

Mikrostruktury, liposomy, nanokompleksy, antyoksydanty, formy organiczne, koloidalne złoto i srebro to tylko kilka spośród wielu niejasnych haseł mających świadczyć o innowacyjności oferowanego nam produktu. Pracownicy działów badań i rozwoju (R&D) nowoczesnych firm z różnych gałęzi przemysłu prześcigają się w opracowaniu nowatorskich rozwiązań mających nam potencjalnie ulepszyć życie. Co z oferowanych usprawnień jest warte uwagi? Co oznaczają hasła wykorzystywane w sloganach reklamowych?

Liposomy – czym są? Jakie są ich rodzaje?

Najprostszy sposób wytłumaczenia, czym są liposomy, to porównanie ich do kontenera lub opakowania. Liposomy to owalne struktury zbudowane z podwójnej warstwy lipidowej, zawierające wewnątrz tworzonej sfery przestrzeń, do której możemy, kolokwialnie mówiąc, „umieścić to, co nam się podoba”. Owa warstwa lipidowa ma budowę identyczną z błoną komórkową, co sprawia że jest z nią kompatybilna. Dlatego też liposomy pełnią rolę swego rodzaju biologicznych transporterów.

Liposomy to struktury naturalnie występujące w organizmach żywych. Mogą też być produkowane poza organizmem – laboratoryjnie lub przemysłowo. Choć są strukturami o niewielkich rozmiarach, mają różne wielkości w zależności od substancji, które mają transportować. Mogą mieć różną grubość ścian – liposomy jedno- i wielowarstwowe.

Właściwości liposomów

Liposomy to niewielkie struktury. Ich rozmiary wahają się od kilkudziesięciu nanometrów do kilku mikrometrów (10-9 – 10-10 m).  

Podwójna warstwa lipidowa budująca ściany liposomów składa się z cząsteczek posiadających hydrofilową „główkę” oraz hydrofobowy „ogon”. Główki budują skrajne części warstwy podwójnej – zarówno powierzchnia sfery, jak i jej wewnętrzna część wykazuje powinowactwo do wody. Dlatego też liposomy wypełnione są wodą lub bazującymi na niej roztworami i stanowią przyjazne środowisko do transportu rozpuszczalnych w wodzie substancji aktywnych. Hydrofobowe ogony budują wnętrze ściany liposomów. Tworzą strukturę, w której „umieszcza się” substancje aktywne nierozpuszczalne w wodzie.  

Ze względu na swoją charakterystyczną budowę, identyczną z błoną komórkową, liposomy cechują się doskonałymi dyfuzją, obiegiem i przenikaniem. Dzięki temu transport substancji aktywnych zawartych w tych biologicznych mikrokontenerach jest niezwykle efektywny. Co więcej, zewnętrzna powierzchnia liposomów może być modyfikowana chemicznie, dzięki czemu wykazują one powinowactwo do specyficznych struktur organizmów. W ten sposób transport np. leków zamkniętych w liposomach odbywa się bezpośrednio do miejsc, w których jest on niezbędny.

Powiązane produkty

Liposomy – gdzie się je wykorzystuje?

Najintensywniej wykorzystującą liposomy gałęzią przemysłu są przemysły kosmetyczny i kosmetologiczny. Właściwości liposomów wykorzystuje się do uzyskania efektywnej formy transportu substancji aktywnej w głębsze warstwy skóry. Większość z dobroczynnych dla skóry substancji, niestety, nie przenika w jej głąb, przez co nie działa skutecznie. Kiedy zamkniemy je w liposomy, są dostarczane do głębokich jej warstw, dzięki czemu mogą ją odżywić, wzmocnić i wspomóc procesy naprawcze. Przykładowe substancje, które w ten sposób są transportowane to: witaminy, wyciągi ziołowe, kwas hialuronowy, alfa liponowy, proteiny, wielocukry o właściwościach nawilżających zwiększają stopień uwodnienia komórki.

Co ciekawe, kosmetyki z liposomami pierwszy raz zastosowano w latach osiemdziesiątych XX w. w preparatach takich potentatów jak Christian Dior czy L’Oreal. Aktualnie koncentraty nawilżające czy kremy z liposomami znajdziemy na półkach każdej drogerii czy apteki.

Inna gałąź przemysłu, w której liposomalny transport jest codziennością, to przemysł farmaceutyczny. Leki i inne składniki aktywne zamykane są w liposomach w różnych celach. Jakich? Oto one:

  1. Liposomy stanowią warstwę ochronną substancji aktywnej. Dzięki temu mają one szansę dotrzeć do tego fragmentu układu pokarmowego, w którym ich wchłanianie będzie najefektywniejsze.  
  2. Liposomy używane są także do regulowania czasu uwalnia leku do krwioobiegu. Przyjmowana jednorazowo dawka przy zastosowaniu liposomów jest stopniowo uwalniana do krwi, dzięki czemu stężenie substancji aktywnej w organizmie jest optymalne w stosunku do potrzeb terapii.  
  3. Liposomy stanowią również efektywną alternatywę dla transportu wirusowego, stosowaną w terapii genowej.
  4. Liposomy o modyfikowanej powierzchni stosowane są do uzyskania leku, który zostanie dostarczony przez nasz wewnętrzny system transportowy – krwioobieg – do tych części organizmu, które bezpośrednio wymagają terapii.
Co ciekawe, transport liposomalny jest coraz częściej wykorzystywany przez producentów suplementów diety.

Przemysł spożywczy to kolejna gałąź, w której w codziennej praktyce stosuje się liposomy. Zamyka się w nich takie składniki jak witaminy, antyoksydanty (np. likopen), peptydy przeciwdrobnoustrojowe czy enzymy. 

  1. B. Kostrzewska i in., Nanotechnologia w biomedycynie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 411 2015, s. 59-86,
  2. J Sągała, A. Bazan, Otrzymywanie i właściwości liposomów, „Przemysł Chemiczny”, nr 88 (7) 2009.
  3. A. Bazan, A Przepiórkowska, Liposomy naturalne alternatywą dla kosmetyki pielęgnacyjnej, „Świat przemysłu kosmetycznego”, nr 1 2010.
  4. Liposomy, a ich zastosowanie, „biotechnologia.pl” [online] https://biotechnologia.pl/biotechnologia/liposomy-a-ich-zastosowanie,9508, [dostęp:] 07.05.2012. 
  5. A. Bryła, G. Lewandowicz, Technologia liposomowa w przemyśle spożywczym, [w:] Nowoczesne technologie w produkcji żywności, H. Baranowska, M. Piątek, Poznań 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.