żel i kapsułki
Joanna Orzeł

Liposomy – czym są? Do czego się je wykorzystuje?

W poniższym artykule przybliżymy liposomy – struktury wykorzystywane między innymi w kosmetologii, farmakologii czy przemyśle spożywczym. Do czego służą i jakie mają właściwości? Sprawdźmy!

Mikrostruktury, liposomy, nanokompleksy, antyoksydanty, formy organiczne, koloidalne złoto i srebro to tylko kilka spośród wielu niejasnych haseł mających świadczyć o innowacyjności oferowanego nam produktu. Pracownicy działów badań i rozwoju (R&D) nowoczesnych firm z różnych gałęzi przemysłu prześcigają się w opracowaniu nowatorskich rozwiązań mających nam potencjalnie ulepszyć życie. Co z oferowanych usprawnień jest warte uwagi? Co oznaczają hasła wykorzystywane w sloganach reklamowych?

Liposomy – czym są? Jakie są ich rodzaje?

Najprostszy sposób wytłumaczenia, czym są liposomy, to porównanie ich do kontenera lub opakowania. Liposomy to owalne struktury zbudowane z podwójnej warstwy lipidowej, zawierające wewnątrz tworzonej sfery przestrzeń, do której możemy, kolokwialnie mówiąc, „umieścić to, co nam się podoba”. Owa warstwa lipidowa ma budowę identyczną z błoną komórkową, co sprawia że jest z nią kompatybilna. Dlatego też liposomy pełnią rolę swego rodzaju biologicznych transporterów.

Liposomy to struktury naturalnie występujące w organizmach żywych. Mogą też być produkowane poza organizmem – laboratoryjnie lub przemysłowo. Choć są strukturami o niewielkich rozmiarach, mają różne wielkości w zależności od substancji, które mają transportować. Mogą mieć różną grubość ścian – liposomy jedno- i wielowarstwowe.

Właściwości liposomów

Liposomy to niewielkie struktury. Ich rozmiary wahają się od kilkudziesięciu nanometrów do kilku mikrometrów (10-9 – 10-10 m).  

Podwójna warstwa lipidowa budująca ściany liposomów składa się z cząsteczek posiadających hydrofilową „główkę” oraz hydrofobowy „ogon”. Główki budują skrajne części warstwy podwójnej – zarówno powierzchnia sfery, jak i jej wewnętrzna część wykazuje powinowactwo do wody. Dlatego też liposomy wypełnione są wodą lub bazującymi na niej roztworami i stanowią przyjazne środowisko do transportu rozpuszczalnych w wodzie substancji aktywnych. Hydrofobowe ogony budują wnętrze ściany liposomów. Tworzą strukturę, w której „umieszcza się” substancje aktywne nierozpuszczalne w wodzie.  

Ze względu na swoją charakterystyczną budowę, identyczną z błoną komórkową, liposomy cechują się doskonałymi dyfuzją, obiegiem i przenikaniem. Dzięki temu transport substancji aktywnych zawartych w tych biologicznych mikrokontenerach jest niezwykle efektywny. Co więcej, zewnętrzna powierzchnia liposomów może być modyfikowana chemicznie, dzięki czemu wykazują one powinowactwo do specyficznych struktur organizmów. W ten sposób transport np. leków zamkniętych w liposomach odbywa się bezpośrednio do miejsc, w których jest on niezbędny.

Polecane dla Ciebie

Liposomy – gdzie się je wykorzystuje?

Najintensywniej wykorzystującą liposomy gałęzią przemysłu są przemysły kosmetyczny i kosmetologiczny. Właściwości liposomów wykorzystuje się do uzyskania efektywnej formy transportu substancji aktywnej w głębsze warstwy skóry. Większość z dobroczynnych dla skóry substancji, niestety, nie przenika w jej głąb, przez co nie działa skutecznie. Kiedy zamkniemy je w liposomy, są dostarczane do głębokich jej warstw, dzięki czemu mogą ją odżywić, wzmocnić i wspomóc procesy naprawcze. Przykładowe substancje, które w ten sposób są transportowane to: witaminy, wyciągi ziołowe, kwas hialuronowy, alfa liponowy, proteiny, wielocukry o właściwościach nawilżających zwiększają stopień uwodnienia komórki.

Co ciekawe, kosmetyki z liposomami pierwszy raz zastosowano w latach osiemdziesiątych XX w. w preparatach takich potentatów jak Christian Dior czy L’Oreal. Aktualnie koncentraty nawilżające czy kremy z liposomami znajdziemy na półkach każdej drogerii czy apteki.

Inna gałąź przemysłu, w której liposomalny transport jest codziennością, to przemysł farmaceutyczny. Leki i inne składniki aktywne zamykane są w liposomach w różnych celach. Jakich? Oto one:

  1. Liposomy stanowią warstwę ochronną substancji aktywnej. Dzięki temu mają one szansę dotrzeć do tego fragmentu układu pokarmowego, w którym ich wchłanianie będzie najefektywniejsze.  
  2. Liposomy używane są także do regulowania czasu uwalnia leku do krwioobiegu. Przyjmowana jednorazowo dawka przy zastosowaniu liposomów jest stopniowo uwalniana do krwi, dzięki czemu stężenie substancji aktywnej w organizmie jest optymalne w stosunku do potrzeb terapii.  
  3. Liposomy stanowią również efektywną alternatywę dla transportu wirusowego, stosowaną w terapii genowej.
  4. Liposomy o modyfikowanej powierzchni stosowane są do uzyskania leku, który zostanie dostarczony przez nasz wewnętrzny system transportowy – krwioobieg – do tych części organizmu, które bezpośrednio wymagają terapii.
Co ciekawe, transport liposomalny jest coraz częściej wykorzystywany przez producentów suplementów diety.

Przemysł spożywczy to kolejna gałąź, w której w codziennej praktyce stosuje się liposomy. Zamyka się w nich takie składniki jak witaminy, antyoksydanty (np. likopen), peptydy przeciwdrobnoustrojowe czy enzymy. 

  1. B. Kostrzewska i in., Nanotechnologia w biomedycynie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 411 2015, s. 59-86,
  2. J Sągała, A. Bazan, Otrzymywanie i właściwości liposomów, „Przemysł Chemiczny”, nr 88 (7) 2009.
  3. A. Bazan, A Przepiórkowska, Liposomy naturalne alternatywą dla kosmetyki pielęgnacyjnej, „Świat przemysłu kosmetycznego”, nr 1 2010.
  4. Liposomy, a ich zastosowanie, „biotechnologia.pl” [online] https://biotechnologia.pl/biotechnologia/liposomy-a-ich-zastosowanie,9508, [dostęp:] 07.05.2012. 
  5. A. Bryła, G. Lewandowicz, Technologia liposomowa w przemyśle spożywczym, [w:] Nowoczesne technologie w produkcji żywności, H. Baranowska, M. Piątek, Poznań 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij