Jak działa acyklowir? Czy jest bezpieczny dla kobiet w ciąży i dzieci?

Acyklowir stosowany jest przede wszystkim w leczeniu zakażenia wirusem opryszczki HSV. Rzadziej stosowany jest w łagodzeniu objawów ospy wietrznej czy półpaśca. W aptekach acyklowir dostępny jest przede wszystkim w postaci tabletek doustnych oraz kremu do stosowania zewnętrznego w terapii opryszczki. Większość dostępnych leków z acyklowirem można kupić bez recepty.

Czym jest acyklowir?

Acyklowir jest substancją czynną powszechnie stosowaną w zakażeniach wirusem opryszczki pospolitej. Podawany jest także w zakażeniach innymi wirusami, jak: ospy wietrznej, półpaśca, cytomegalii, Epsteina-Barra. Występuje w lekach, w postaci dożylnych roztworów do infuzji, tabletek oraz kremów.

Jak działa acyklowir?

Acyklowir wykazuje aktywność przeciwwirusową. Przede wszystkim hamuje replikację wirusów opryszczki typu 1 (HSV-1) i 2 (HSV-2). Słabiej działa na wirusa ospy wietrznej, czy półpaśca (VZV), wirusa Epsteina i Barr (EBV) oraz wirusa cytomegalii (CMV). Acyklowir w zakażonych komórkach ulega przemianie do postaci czynnej, która powoduje zahamowanie syntezy wirusowego DNA. Jednocześnie substancja czynna nie wpływa na komórki osoby zakażonej.

Acyklowir – przeciwwskazania

Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania leków z acyklowirem jest nadwrażliwość na tę substancję lub walacyklowir. Należy zachować ostrożność u osób starszych oraz z niewydolnością nerek. Z dostępnych badań nie wynika jednoznacznie, aby przyjmowanie acyklowiru przez kobiety w okresie ciąży mogą zwiększać ryzyko pojawienia się wad wrodzonych u płodu. Dlatego nie należy stosować tego leku u ciężarnych bez konsultacji z lekarzem. Niewskazane jest także doustne przyjmowanie acyklowiru przez kobiety karmiące, ponieważ istnieją doniesienia, że substancja może przenikać do mleka matki.

Acyklowir – interakcje z innymi lekami

Równoczesne przyjmowanie acyklowiru i zymetydyny (lek stosowany u chorych zakażonych wirusem HIV) może prowadzić do zaburzeń świadomości. Podczas terapii preparatami wpływającymi na czynność nerek, jak:  cyklosporyna, takrolimus, mykofenolan mofetylu (działającymi immunosupresyjnie) i jednoczesnego podawania  acyklowiru w postaci roztworu do infuzji należy zachować ostrożność i kontrolować czynność nerek. Ponieważ acyklowir jest usuwany z organizmu głównie z moczem, w wyniku aktywnego wydalania w nerkach inne substancje wydalane w ten sam sposób, jak np. cymetydyna (bloker receptorów H2, stosowany dawniej w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy), probenacyd (zwiększa wydalanie kwasu moczowego, stosowany w leczeniu dny moczanowej i hiperurykemii) mogą wpływać na wzrost stężenia acyklowiru we krwi. Jednak ze względu na wysoki profil bezpieczeństwa nie ma potrzeby zmniejszania dawki leku.

Czy kobiety w ciąży mogą stosować acyklowir na opryszczkę?

Acyklowir zaliczany jest do kategorii B pod kątem bezpieczeństwa stosowania u ciężarnych. Dlatego lek z tą substancją można podawać kobietom w ciąży jedynie po zaordynowaniu przez lekarza prowadzącego, wyłącznie w przypadku stwierdzenia, że przewidywane korzyści dla matki są znacznie większe niż potencjalne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Acyklowiru nie zaleca się stosować ogólnoustrojowo u kobiet karmiących piersią, ponieważ istnieją doniesienia, że lek może przenikać do mleka kobiecego. Natomiast używanie substancji czynnej w postaci kremu lub maści do oczu powoduje przeniknięcie śladowych ilości.

Czy acyklowir jest bezpieczny dla dzieci?

Acyklowir jest substancją dobrze tolerowaną i powszechnie stosowaną u dzieci. W postaci roztworu do infuzji stosowany jest u dzieci powyżej 6. miesiąca życia. Niekiedy podawany jest już u noworodków w zakażeniach wywołanych przez wirusa opryszczki pospolitej. W przypadku dzieci, w wieku od 3. miesięcy do 12. lat dawkę leku przelicza się na powierzchnię ciała. Przed zastosowaniem acyklowiru u dzieci zawsze należy skonsultować się z lekarzem, celem doboru właściwej dawki i zachowania bezpieczeństwa oraz skuteczności terapii.

Działania niepożądane po stosowaniu acyklowiru?

Acyklowir wykazuje wysoki indeks terapeutyczny, oznaczający stosunek dawki leku powodującej objawy zatrucia do dawki skutecznej leczniczo. Dlatego uznawany jest za bezpieczny i dobrze tolerowany. Skutki uboczne występują rzadko. Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi są: zawroty i ból głowy, uczucie zmęczenia, gorączka, nudności i wymioty, bóle brzucha, biegunka, nadwrażliwość na światło. Rzadziej mogą pojawić się: pokrzywka, nadmierne wypadanie włosów, duszność, reakcje anafilaktyczne, zwiększone stężenie mocznika, kreatyniny lub bilirubiny, a także nadmierna aktywność enzymów wątrobowych. Należy pamiętać, aby w trakcie leczenia wirusowego zapalenia rogówki nie należy używać soczewek kontaktowych. Dodatkowo warto zachować ostrożność u osób z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów po 65. roku życia oraz ze znacznym spadkiem odporności. W tych grupach pacjentów przed podaniem leku warto skonsultować się z lekarzem.