EMS – wskazania i efekty elektrycznej stymulacji mięśni

EMS – co to jest? 

Elektrostymulacja mięśni (Electrical Muscle Stimulation, EMS), określana również jako elektryczna stymulacja nerwowo–mięśniowa (nMES) lub elektromiostymulacja, jest jedną z metod szeroko stosowanych w fizjoterapii, wykorzystywaną w dysfunkcjach mięśni. Dzięki niej doprowadza się do wywołania skurczu mięśni z użyciem impulsów elektrycznych. Mają one za zadanie bezpośrednio stymulować neurony ruchowe. 

Jak działają prądy EMS? 

Urządzenia służące do EMS pozwalają na mocne zaangażowanie włókien. W niektórych przypadkach może się to odbywać bez obciążania układu nerwowego, co bywa określane jako bierna stymulacja i oddziałuje na przyrost masy i objętości mięśnia. W fizjoterapii pożądana jest elektrostymulacja funkcjonalna, która pozwala na efektywniejsze przywrócenie osłabionej lub utraconej zdolności tkanki mięśniowej do skurczu. Dodatkowo wpływa na poprawę możliwości funkcjonalnych. 

Prądy EMS a prądy TENS 

Zarówno prądy TENS, jak i EMS są wykorzystywane do wywoływania skurczów. Różnią się jednak tym, że wykazują nieco odmienny kształt serwowanego impulsu. Prądy TENS stosowane są głównie terapii przeciwbólowej, wykorzystując mechanizm bramki kontrolnej. Polega on na stymulacji, która ma za zadanie zahamować transmisję bólu poprzez cienkie włókna nerwowe. Ten efekt próbuje się wykorzystać podczas porodu. Zabieg elektrostymulacji z wykorzystaniem TENS jest najczęściej wykonywany u osób z zanikami mięśniowymi będącymi skutkami unieruchomienia lub też niecałkowitego odnerwienia. EMS jest stosowana w uszkodzeniach mięśniowych o różnej etiologii. Począwszy od całkowitego do częściowego odnerwienia, ale także w treningu nowych umiejętności tkanki mięśniowej. 

EMS – wskazania 

Wśród wskazań do treningu EMS wymienia się głównie: 

• osłabienie lokalnych mięśni, 
• obniżone napięcie mięśniowe,
• słabą kontrolę motoryczną, 
• rekonwalescencję po zabiegach operacyjnych,
• chęć zwiększenia masy i objętości mięśni, 
• przeciwdziałanie zanikom mięśniowym.

Elektrostymulację w fizykoterapii wykorzystuje się bardzo często jako jedną ze składowych procesu leczenia i rehabilitacji schorzeń, takich jak SMA, MPD czy porażenie nerwu twarzowego typu Bella. 

EMS – elektrostymulacja mięśni w rehabilitacji 

Dzięki odpowiedniej parametryzacji oraz metodycznemu wykonaniu, można liczyć na poprawę parametrów siłowych i zdolności motorycznych u pacjentów poddawanych procesowi rehabilitacji. 

W tym celu wykorzystuje się urządzenia kompaktowe, przenośne oraz aparaty do elektrostymulacji bezprzewodowej. Te ostatnie są szczególnie przydatne i pozwalają na pełną swobodę ruchu ze względu na zminimalizowaną ilość kabli i przewodów elektrycznych (sterowane są za pomocą pilota połączonego z obwodami za pomocą Wi-fi). Nowością na rynku, która cieszy się coraz większą popularnością, jest wykorzystanie specjalnego kombinezonu do elektrostymulacji. Jest on polecany osobom z MPD, uszkodzeniami w wyniku urazów czy wypadków skutkujących nieprawidłowym rozkładem napięcia mięśniowego. 

EMS – elektrostymulacja mięśni w sporcie 

Treningi EMS w sporcie są wykorzystywane w ramach zarówno przygotowania do wysiłku, jak i regeneracji. W zależności od uprawianej dyscypliny, stymulacji poddawane są grupy mięśniowe, których ekspozycja na wysiłek i znaczenie wytrzymałości są pierwszorzędne. Takie zabiegi mają się przyczynić do poprawy parametrów siłowych oraz osiąganych wyników u sportowców, co zresztą zostało potwierdzone badaniami. Obecnie popularną formą treningu jest wykorzystanie specjalnego systemu w postaci kombinezonu EMS.

EMS – elektrostymulacja mięśni w kosmetologii 

Elektrostymulacja EMS w kosmetyce jest stosowana przede wszystkim do zabiegów wyszczuplających i upiększających. Jednym z najpopularniejszych zastosowań jest stymulacja ściśle określonych mięśni w celu zmniejszenia obwodu ciała i ilości podskórnej tkanki tłuszczowej. Systematyczne stosowanie takich zabiegów pozwala na utratę nawet kilku centymetrów w obwodzie talii, ud czy bioder. Prądy są także stosowane w celu ujędrnienia skóry i redukcji cellulitu. Pobudzenie skurczów mięśniowych przyczynia się do lokalnej poprawy ukrwienia, co z kolei przekłada się na zwiększenie elastyczności i jędrności powłok ciała. 

EMS – przeciwwskazania 

Przeciwwskazania do elektrostymulacji obejmują: 

• ciążę, 
• zaburzenia czucia, 
• zmiany skórne, 
• zakrzepicę, 
• nowotwory, 
• choroby zakaźne,
• ostre stany zapalne, 
• elektroniczne implanty i stymulatory, 
• gorączkę.

Wszelkie przeciwwskazania należy rozpatrywać indywidualnie. 

EMS – efekty zdrowotne elektrostymulacji mięśni 

Wśród największych efektów elektrostymulacji mięśni wymienia się lokalną poprawę krążenia krwi, a co za tym idzie polepszenie metabolizmu. Z tego rezultatu korzysta się m.in. w stanach pozabiegowych, przeciwdziałając powstawaniu zakrzepicy. Zwiększenie masy i objętości mięśni pozwala na trening nowych akcji siłowych oraz reedukację utraconych funkcji. Bodźcowanie z użyciem impulsów elektrycznych może powodować zwiększenie poziomu endorfin, pobudzając tym samym endogenne systemy znieczulenia. Niewątpliwie wpływa to również na poprawę nastroju i samopoczucia. 

Aby osiągnąć pozytywne efekty, należy jednak pamiętać o odpowiedniej metodyce. Standardowe procedury dopuszczają użytkowanie EMS przez 20 minut na jedną partię mięśniową. Zaleca się wykonywanie takiego zabiegu co drugi dzień lub codziennie, ale w tym drugim przypadku po pewnym czasie wymagana jest przerwa. Parametryzacja i dokładny czas stosowania powinny zostać określone w sposób mocno indywidulany. Jest to także uzależnione od celu i rodzaju wykorzystywanego prądu.