Kinezyterapia (leczenie ruchem) – na czym polega? Jakie są wskazania do gimnastyki leczniczej?

Co to jest kinezyterapia? 

Terminem kinezyterapia (gr. kinesis – ruch) określamy leczenie ruchem. Jest to całokształt działań fizjoterapeutycznych podejmowanych z wykorzystaniem metod usprawniania ruchowego, stosowanych w dysfunkcjach i schorzeniach w obrębie narządu ruchu. Mowa tutaj o zespołach bólowych kręgosłupa czy też różnego rodzaju kontuzjach doznawanych w czasie podejmowanych aktywności i uprawiania sportu. Ćwiczenia lecznicze są także narzędziami wykorzystywanymi do usprawniania pacjentów po przebytych udarach mózgu (jako element rehabilitacji poudarowej), po zawale serca, z chorobami układu oddechowego, ze schorzeniami o podłożu reumatycznym, po zabiegach operacyjnych, w schorzeniach ginekologicznych, a także w przypadku rozmaitych dysfunkcji ruchowych u niemowląt i dzieci. 

W procesie rehabilitacji kinezyterapia indywidualna stanowi często główną formę postępowania. Bardzo często łączy się ją z fizykoterapią, co jest bardzo pożądane. Taki eklektyzm terapeutyczny pozwala na wzmocnienie pozytywnego rezultatu leczenia i pozwala na szybsze odzyskanie pełnej sprawności. 

Kinezyterapia miejscowa 

Kinezyterapia miejscowa charakteryzuje się oddziaływaniem lokalnym, oznacza to, że stosowane tutaj procedury w postaci ćwiczeń leczniczych mają wpływ jedynie na wybrany obszar, segment lub strukturę ciała.

Zalicza się tutaj ćwiczenia lecznicze wykonywane z zastosowaniem różnych technik oraz sprzętów pomocniczych. Są to m.in. ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia prowadzone i samowspomagane, ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia czynne, bierne i czynno-bierne. Przykładem mogą być również ćwiczenia synergistyczne, które poprzez połączenia funkcjonalne pomagają efektywnie aktywować poszczególne grupy mięśniowe. 

Kinezyterapia ogólnoustrojowa 

Podstawową właściwością odróżniającą tego rodzaju ćwiczenia od kinezyterapii miejscowej jest globalne zaangażowanie narządu ruchu i wpływ na poprawę ogólnoustrojowej wydolności organizmu.

Leczenie ruchem obejmuje także specjalne metody kinezyterapeutyczne, są to koncepcje opracowane przez specjalistów o potwierdzonym naukowo działaniu. Jako przykład mogą posłużyć NDT-Bobath, PNF, Cyriax. Każda z nich ma nieco inne przeznaczenie. Jedne są stosowane w przypadku dysfunkcji o podłożu neurologicznym, inne ortopedycznym, urazowym, a jeszcze inne w dysfunkcjach uroginekologicznych. Jak widać, spektrum zastosowania jest niezwykle szerokie. 

Kinezyterapia – wskazania 

Wskazania do kinezyterapii to:

• rehabilitacja i wspomaganie leczenia chorób ortopedycznych, dysfunkcji takich jak złamania, urazy, 
• rehabilitacja i wspomaganie leczenia schorzeń i dysfunkcji neurologicznych w postaci uszkodzenia rdzenia kręgowego czy mózgu,
• rehabilitacja i leczenie chorób o podłożu reumatycznym, 
• postepowanie usprawniające w przypadku wad postawy ciała i stóp, jak np. skolioza czy płaskostopie,
• rehabilitacja i leczenie urazów oraz kontuzji sportowych, 
• wczesne wspomaganie rozwoju ruchowego dzieci, 
• profilaktyka osteoporozy, dolegliwości bólowych narządu ruchu, 
• poprawa zdrowia psychofizycznego.

Szczegółowe wytyczne co do możliwości prowadzenia i rodzaju ćwiczeń w kinezyterapii u danego pacjenta określa lekarz w porozumieniu z fizjoterapeutą. 

Kinezyterapia – cele 

Wśród podstawowych celów kinezyterapii wyróżnia się przede wszystkim pomoc w odzyskaniu całkowitej lub częściowej sprawności na poziomi strukturalnym i – co ważniejsze – funkcjonalnym. Innymi słowy, odpowiednie wykonywanie ćwiczeń oraz ich nadzorowanie, prowadzenie przez terapeutę, ma pozwolić pacjentowi na przywrócenie jakości życia sprzed choroby, doznanej dysfunkcji czy urazu. Uzyskuje się to m.in. poprzez wpływ na parametry takie jak: siła, wytrzymałość, zakresy ruchomości w stawach, szeroko pojęta wydolność organizmu oraz często nauka wcześniej wykonywanych czynności na nowo. 

Celem kinezyterapii jest także edukacja w zakresie ergonomii pracy, profilaktyki urazów, kontuzji, utrzymywania właściwych nawyków ruchowych czy zapobiegania objawom zaostrzenia poszczególnych schorzeń. W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z pacjentem chorym przewlekle, bardzo ważne będzie także przygotowanie go poprzez działania kinezyterapeutyczne do funkcjonowania w zmienionych dla niego warunkach. 

Kinezyterapia – efekty 

Na pozytywne efekty ćwiczeń z wykorzystaniem metod kinezyterapeutycznych można liczyć, stosując się przede wszystkim do wskazań oraz przeciwwskazań – w tym celu najpierw należy poddać się procesom diagnostyki. Jeśli proces postępowania usprawniającego został wprowadzony na odpowiednim etapie, z uwzględnieniem właściwych metod oraz środków, to można liczyć na pozytywne rezultaty.

Od dawna znane jest pozytywne oddziaływanie ruchu i jego komponentów na organizm ludzki, co tylko potwierdza definicja kinezyterapii. Warto jest więc korzystać z usług fizjoterapeutów nie tylko w sytuacjach istnienia dysfunkcji, ale także w ramach profilaktyki i zapobiegania ich występowaniu. Drugie rozwiązanie jest korzystniejsze nie tylko ze względów zdrowotnych, ale także finansowych, gdyż cena 1 godziny kinezyterapii u wykwalifikowanego specjalisty może sięgać nawet kilkuset złotych.