Drżenie samoistne (choroba Minora) – co to takiego? Przyczyny, objawy, leczenie drżenia kończyn
Marcin Setlak

Drżenie samoistne (choroba Minora) – co to takiego? Przyczyny, objawy, leczenie drżenia kończyn

Drżenie samoistne stanowi stosunkowo często spotykany problem, który może bardzo negatywnie wpływać na jakość życia chorego. Do podstawowych objawów występujących w chorobie Minora zalicza się drżenie kończyn górnych lub głowy. Przyczyny występowania drżenia samoistnego, jak dotąd, nie zostały dokładnie wyjaśnione, dlatego leczenie opiera się głównie na zwalczaniu najbardziej uciążliwych objawów. 

Drżenie samoistne – czym jest choroba Minora?

Drżenie samoistne (tremor essentialis), czyli choroba Minora, to najczęściej występujące zaburzenie dotyczące układu pozapiramidowego (części układu nerwowego odpowiedzialnego za czynność ruchową, w tym regulowania napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych czy wyzwalania ruchów dowolnych). Uważa się, że choroba Minora dotyczy od 0,4 do 5% populacji. 

Pierwsze objawy drżenia samoistnego pojawiają się zwykle na przełomie 5. i 6. dekady życia, choć w postaci rodzinnej tej choroby, objawy występują już około 20. roku życia. Charakterystyczne dla choroby Minora drżenie rąk lub drżenie głowy spowodowane jest szybkimi skurczami mięśni antagonistycznych, pojawia się ono zazwyczaj podczas wykonywania ruchów lub pod wpływem silnych emocji, zazwyczaj nie występuje w spoczynku.

Objawy choroby Minora – jak objawia się i jak przebiega drżenie samoistne?

Objawy choroby Minora rozwijają się stopniowo. U prawie wszystkich pacjentów występuje drżenie kończyn górnych. Pierwsze objawy choroby są zazwyczaj dostrzegane w momencie, kiedy drżenie rąk utrudnia spożywanie posiłków, pisanie czy wykonywanie czynności wymagających pewnej sprawności manualnej. Drżenie u prawie połowy chorych dotyczy także głowy, rzadziej obejmuje wargi, język oraz kończyny dolne, a niekiedy może powodować drżenie głosu. 

Początkowo objawy mogą dotyczyć tylko jednej kończyny, lecz w miarę progresji choroby pojawiają się także po drugiej stronie. Mimowolne drgania mięśni zwykle nie są na tyle nasilone, aby uniemożliwić choremu samodzielne funkcjonowanie, mogą jednak negatywnie wpływać na jakość życia i utrudniać funkcjonowanie społeczne. Objawy choroby zwykle nasilają się pod wpływem silnego stresu, zmęczenia, kofeiny i nikotyny. Często zdarza się, że drżenia mięśniowe ustępują po alkoholu – chorzy nie powinni jednak po niego sięgać w celu zwalczania objawów, rozwiązanie to bowiem działa na krótką metę i może prowadzić do rozwinięcia zależności alkoholowej.

Powiązane produkty

Przyczyny drżenia samoistnego

Około połowa przypadków drżenia samoistnego występuje rodzinnie – ma podłoże genetyczne. Odkryto, że choroba Minora dziedziczy się autosomalnie dominująco, co oznacza, że jeśli choroba występuje u jednego z rodziców, zostanie ona przekazana potomstwu z 50% prawdopodobieństwem. Za występowanie rodzinnej postaci drżenia samoistnego odpowiada mutacja w obrębie genów FET1 i ETM. 

Reszta przypadków drżenia samoistnego to tak zwana postać idiopatyczna, oznacza to, że nie można jednoznacznie wskazać przyczyny rozwinięcia się tego schorzenia u pacjenta. 

Diagnostyka choroby Minora – jakie badania? Z czym różnicować?

Jeżeli zaobserwowało się u siebie drżenie mięśni, najlepiej zgłosić się do lekarza rodzinnego, który zleci odpowiednie badania i w razie potrzeby skieruje do specjalisty. Należy pamiętać, że drżące mięśnie nie muszą oznaczać od razu choroby Minora, często przyczyną występowania tego typu objawów są zaburzenia elektrolitowe lub zmęczenie.
Schorzenia, z którymi należy różnicować drżenie samoistne:

  • zaburzenia elektrolitowe,
  • drżenia psychogenne,
  • drżenia móżdżkowe,
  • zaburzenia hormonalne, w tym przede wszystkim nadczynność tarczycy,
  • odstawienie substancji o hamującym wpływie na ośrodkowy układ nerwowy w tym alkoholu, opioidów i benzodiazepin,
  • encefalopatia wątrobowa,
  • przyjmowanie niektórych leków – soli litu, kwasu walproinowego, metoklopramidu czy leków hormonalnych,
  • zatrucia metalami ciężkimi,
  • choroba Parkinsona,
  • choroba Wilsona.

Wykluczenie powyższych stanów chorobowych ma zasadnicze znaczenie dla rozpoznania choroby Minora, gdyż sama w sobie nie może być ona zdiagnozowana na podstawie badań obrazowych czy laboratoryjnych. W celu ułatwienia postawienia diagnozy stworzone zostały kryteria rozpoznania drżenia samoistnego.

Podstawowe kryteria rozpoznania drżenia samoistnego:

  1. Obustronne drżenie kończyn górnych o charakterze kinetycznym lub pozycyjnym – drżenie kinetyczne występuje w trakcie ruchów dowolnych, natomiast drżenie pozycyjne pojawia się podczas utrzymywania kończyny w danej pozycji (tego typu drżenia nie należy mylić z drżeniem spoczynkowym, które nie występuje w przebiegu choroby Minora).
  2. Brak towarzyszących objawów neurologicznych.
  3. Odosobnione lub współistniejące drżenie głowy, któremu nie towarzyszą ruchy mimowolne o cechach dystonii.
  4. Dodatkowe kryteria rozpoznania drżenia samoistnego:
  5. Objawy drżenia utrzymują się od co najmniej trzech lat.
  6. Występowanie drżenia samoistnego w rodzinie.
  7. Zanikanie objawów po spożyciu alkoholu.
  8. Rozpoznanie drżenia samoistnego można postawić w przypadku spełnienia kryteriów podstawowych, występowanie u pacjenta kryteriów dodatkowych nie jest konieczne do postawienia rozpoznania.

Drżenie samoistne (choroba Minora) – leczenie

Leczenie choroby Minora ma charakter objawowy i jest zalecane w przypadkach, kiedy drżenie w znaczny sposób utrudnia choremu życie. Doborem odpowiednich środków stosowanych u danego pacjenta zajmuje się specjalista neurologii. Wśród leków najczęściej stosowanych w drżeniu samoistnym należy wymienić propranolol, prymidon, gabapentynę lub klonazepam. Trzeba jednak pamiętać, iż ze względu na fakt, że nie poznano jeszcze dokładnych mechanizmów odpowiedzialnych za rozwój drżenia samoistnego leczenie farmakologiczne służy jedynie zwalczaniu objawów – nie leczy samej choroby, dlatego zazwyczaj stosowane jest długoczasowo. 

W przypadku szczególnie nasilonych objawów, gdy choroba uniemożliwia normalne funkcjonowanie, należy rozważyć leczenie operacyjne. Głęboka stymulacja mózgu (DBS) jest neurochirurgiczną procedurą polegającą na wszczepieniu układu neurostymulatora wysyłającego impulsy elektryczne bezpośrednio do wzgórza co wpływa na ustąpienie objawów drżenia. 

Zabieg wszczepienia układu stymulującego jest stosunkowo bezpieczny, lecz, jak w przypadku każdego zabiegu operacyjnego, należy się liczyć z możliwością wystąpienia powikłań. Inne metody leczenia operacyjnego polegają na kontrolowanym uszkodzeniu wzgórza – są to talamotomia oraz zabiegi z użyciem Gamma knife lub zogniskowanej fali ultradźwiękowej.

  1. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa 2006.
  2. R. Podemski, Kompendium neurologii, Via Medica, Gdańsk 2011.
  3. K. W. Lindsay, G. Fuller, Neurologia i neurochirurgia, Elsevier, Warszawa 2013.
  4. Ch.Turner, A. Bahra, K. Cikurel, Crash Course – neurologia, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
  5. O. Narkiewicz, J. Moryś, Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna, PZWL, Warszawa 2013.
  6. L. P. Rowland, Neurologia Merritta, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2004.
  7. M. H. Beers, R. S. Porter, T. V. Jones i in., The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii, „Elsevier Urban&Partner” Wrocław 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij