mózg i krążenie
Magdalena Dębicka

Krążenie mózgowe – jak poprawić słabe krążenie krwi w mózgu?

Krążenie mózgowe związane jest z przepływem krwi w obrębie mózgu. Kiedy jest ono nieprawidłowe, mogą pojawić się m.in. niedowłady, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, czucia lub mowy. Czym są zaburzenia krążenia mózgowego i jak do nich dochodzi? W jaki sposób zmniejszyć ryzyko zaburzeń krążenia krwi w mózgu?

Mózg zaopatrywany jest w krew przez dwa systemy naczyniowe: układ tętnic szyjnych wewnętrznych oraz układ tętnic kręgowych, które są ze sobą połączone. Zaburzenia krążenia mózgowego prowadzą do uszkodzenia komórek nerwowych, a co za tym idzie – do wystąpienia objawów ogniskowych, tj. zaburzenia czucia, niedowładu, ale także zaburzeń świadomości czy – w najgorszym wypadku – do śmierci. 

Krążenie krwi w mózgu – co to takiego? 

Mózg, tak jak każdy inny narząd w naszym ciele, wymaga stałego dostarczania tlenu i substancji odżywczych poprzez naczynia krwionośne. Mózg ma szczególnie wysokie zapotrzebowanie na tlen – zużywa ok. 20% tlenu dostarczanego do organizmu. Jednocześnie jest bardzo wrażliwy na jego niedobór, a śmierć komórek nerwowych, tzw. neuronów, następuje już po kilku minutach.  

Krew do mózgu dostarczana jest dwoma układami naczyń: tętnicy szyjnej wewnętrznej i tętnicy kręgowej. 80% krwi dostarczane jest do mózgu przez tętnice szyjne wewnętrzne, a pozostałe 20% przez tętnice kręgowe.  

Tętnice szyjne wewnętrzne powstają z podziału tętnicy szyjnej wspólnej. Zaopatrują większość przedniej części kresomózgowia. Tętnice kręgowe stanowią odgałęzienie tętnic podobojczykowych. Biegną wzdłuż kręgosłupa szyjnego i wchodzą do czaszki przez otwór potyliczny, by następnie połączyć się i stworzyć tętnicę podstawną, która biegnie po brzusznej stronie kresomózgowia oraz móżdżek i rdzeń przedłużony.  

Na podstawie czaszki tętnice te łączą się ze sobą, tworząc krąg komunikujących się tętnic, zwany kołem tętniczym Willisa. Tętnica łącząca przednia łączy prawą i lewą tętnicę szyjną wewnętrzną. Natomiast tętnice łączące tylne stanowią połączenie między tożstronną tętnicą szyjną wewnętrzną a tętnicą tylną mózgu, odchodzącą od tętnicy podstawnej. Dzięki temu, jeśli jedna z głównych tętnic zostanie zamknięta, krew może zostać dostarczona przez inne naczynie. Od koła tętniczego Willisa odchodzą kolejne naczynia zaopatrujące poszczególne obszary mózgu: 

  • tętnica przednia mózgu: zaopatruje płaty czołowe, które kontrolują logiczne myślenie, osobowość, ale także odpowiadają za wykonywanie ruchów;
  • tętnica środkowa mózgu: to największa gałąź tętnicy szyjnej wewnętrznej, która zaopatruje część płata czołowego, płaty skroniowe i ciemieniowe, które odpowiadają za ruch, ale również czucie, a w dominującej półkuli (zazwyczaj lewej) znajduje się także ośrodek mowy;
  • tętnica tylna mózgu: zaopatruje część płatów skroniowych oraz płaty potyliczne;
  • tętnice zaopatrujące móżdżek: tętnica dolna tylna móżdżku, tętnica dolna przednia móżdżku, tętnica górna móżdżku. 

Zaburzenia krążenia mózgowego – przyczyny 

Kiedy krążenie mózgowe jest zaburzone, mniej tlenu i glukozy dociera do mózgu. Istnieje wiele przyczyn, które prowadzą do nieprawidłowego przepływu mózgowego. Wśród najważniejszych powodów nieprawidłowego przepływu mózgowego wymienia się udar niedokrwienny, niedotlenienie mózgu, krwawienie śródczaszkowe czy obrzęk mózgu.  

Udar niedokrwienny mózgu to sytuacja, w której naczynie tętnicze zostaje zwężone lub całkowicie zamknięte. Skutkuje to spadkiem lub całkowitym brakiem przepływu krwi przez naczynie i wystąpieniem objawów uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Jeśli objawy neurologiczne utrzymują się krócej niż 24 godziny, to sytuację taką określa się jako przemijający napad niedokrwienny (TIA). Najczęstszą przyczyną udaru jest miażdżyca naczyń, a także migotanie przedsionków. 

Krwawienia śródczaszkowe dzieli się na nad- i podtwardówkowe, śródmózgowe oraz podpajęczynówkowe, ze względu na miejsce występowania krwi. Krwawienie podpajęczynówkowe jest najczęściej spowodowane pękniętym tętniakiem naczyń mózgowych. Istnieje szereg czynników ryzyka rozwoju tętniaków naczyń mózgowych, ale to palenie papierosów i nadciśnienie tętnicze są najistotniejsze. Wśród pozostałych czynników wymienia się dodatni wywiad rodzinny, wiek, płeć (to kobiety chorują częściej) oraz choroby współistniejące, tj. zespół Ehlersa-Danlosa, zespół Marfana, zwyrodnienie wielotorbielowate nerek czy dysplazja włóknisto-mięśniowa. Z kolei krwawienia nad i podtwardówkowe zazwyczaj są spowodowane urazem. Krwawienie śródmózgowe, zwane inaczej udarem krwotocznym, w większości przypadków wiąże się z pęknięciem naczynia w przebiegu nadciśnienia tętniczego.  

Diagnostyka zaburzeń krążenia mózgowego powinna opierać się na szczegółowym badaniu pacjenta, w tym badaniu neurologicznym. Kluczowe jest wykonanie neuroobrazowania – badanie tomografii komputerowej głowy w celu szybkiego wykrycia zaburzeń. Wskazana może być także dalsza diagnostyka kardiologiczna. 

Powiązane produkty

Objawy zaburzonego krążenia we krwi w mózgu 

Każdy obszar mózgu ma swoje określone funkcje. Zaburzenie w dostarczaniu tlenu do mózgu, bardzo szybko powoduje wystąpienie charakterystycznych objawów ogniskowych lub globalnych zaburzeń funkcji mózgu.  

Objawy ogniskowe wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania obszaru mózgu zaopatrywanego przez tętnicę, która została zamknięta: 

  • tętnica przednia mózgu: niedowład (czyli zmniejszenie siły mięśniowej) i zaburzenia czucia w zakresie przeciwległej kończyny dolnej i tułowia, zaburzenia chodu, ale także zaburzenia funkcji poznawczych takie jak zubożenie mowy, nieadekwatne reakcje na sytuacje;
  • tętnica środkowa mózgu: niedowład i zaburzenia czucia po stronie przeciwnej do niedokrwienia w zakresie kończyny górnej i twarzy, a także afazja (czyli zaburzenia mowy);
  • tętnica tylna mózgu: niedowidzenie połowicze jednoimienne przeciwstronne;
  • tętnice zaopatrujące móżdżek: zawroty głowy, zaburzenia równowagi, oczopląs. 

W przypadku krwawienia śródczaszkowego objawy korelują z lokalizacją, a także wielkością ogniska krwotocznego. Często pacjenci skarżą się na ból głowy, któremu towarzyszą nudności i wymioty, a także zaburzenia świadomości. W przypadki krwawienia podpajęczynówkowego charakterystycznym objawem jest nagły ból głowy, opisywany jako najsilniejszy w życiu. Może mu towarzyszyć napad padaczkowy czy światłowstręt. 

Słabe krążenie krwi w mózgu – jak je poprawić? 

Najlepszym sposobem na poprawę krążenia mózgowego jest modyfikacja stylu życia. Regularna aktywność fizyczna, zaprzestanie palenia papierosów i spożywania alkoholu to bardzo ważne elementy profilaktyki niewydolności krążenia mózgowego. Jednocześnie odpowiednia dieta, utrzymanie prawidłowej masy ciała sprzyjają kontroli nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i prawidłowemu stężeniu lipidów: cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Te wszystkie działania redukują ryzyko pogorszenia krążenia mózgowego i warto o tym pamiętać, zanim sięgnie się po leki. Niestety, niekiedy konieczna jest farmakoterapia: statyny w przypadku hipercholesterolemii czy u cukrzyków doustne leki obniżające poziom glukozy we krwi lub insulina.  

Inną kwestią są leki, które można przyjmować w celu usprawnienia krążenie krwi w mózgu. Znajdują one zastosowanie głównie w przypadku demencji naczyniowej. Do środków mających niejednoznacznie potwierdzone działanie zalicza się: nimodypinę, nicergolinę, cerebrolizynę, winpocetyne czy pentoksyfilinę. Wśród preparatów ziołowych na krążenie mózgowe, dostępnych bez recepty, można wyróżnić te z wyciągiem z miłorzębu japońskiego, inaczej zwanego ginkgo biloba. 
  1. Interna Szczeklika 2019/20, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2019.  
  2. O. Narkiewicz, J. Moryś, Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna: podręcznik dla studentów i lekarzy, PZWL 2001. 
  3. M. Warot, Zaburzenia krążenia mózgowego, "Przewodnik Lekarza", nr 5 2006.
  4. K. W. Lindsay, I. Bone, G. Fuller, Neurologia i neurochirurgia, "Edra Urban & Partner", Wrocław 2013. 
  5. E. Smith, B. Clinton, M.S. Wright, Treatment of vascular cognitive impairment and dementia, "uptodate.com" [online] https://www.uptodate.com/contents/treatment-of-vascular-cognitive-impairment-and-dementia?search=nicergoline&source=search_result&selectedTitle=1~2&usage_type=default&display_rank=1 [dostęp:] 13.05.2020 
  6. R. B Saper, Clinical use of ginkgo biloba, "uptodate.com" [online] https://www.uptodate.com/contents/clinical-use-of-ginkgo-biloba?topicRef=1392&source=related_link [dostęp:] 14.05.2020. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij