Pielęgnacja skóry atopowej

Atopowe zapalenie skóry – AZS (dermatitis atopica, atopic dermatits) – charakteryzuje się zmianami wypryskowymi z bardzo swędzącą i łuszczącą się skórą. AZS jest chorobą uwarunkowaną genetycznie i zazwyczaj rozpoczyna się w dzieciństwie. Ma przewlekły oraz nawrotowy przebieg. U chorych na AZS oraz u członków ich rodzin często występują różne objawy tzw. atopii. Atopią nazywamy różne pod względem klinicznym choroby, często występujące rodzinnie (około 30%). Poza skórą atopową, do kręgu chorób atopowych należą: alergiczne zapalenie spojówek, katar sienny i astma. Wszystkie te choroby mogą współistnieć, ale częściej jednak występują oddzielnie u różnych członków rodzinny. Uczulenie występuje głównie na substancje pokarmowe i powietrznopochodne (kurz domowy, obecne w nim roztocza, substancje naskórkowe ssaków, pyłki). 

Przebieg i lokalizacja

Skóra atopowa ma często typową lokalizację. U małych dzieci ogniska swędzącej i łuszczącej się skóry są głównie umiejscowione na twarzy i w okolicy nadgarstków. U starszych – w zgięciach łokciowych i kolanowych. Pozostała skóra, bez ognisk chorobowych, jest sucha i zwykle mniej oporna na bodźce fizyczne i chemiczne. Z powodu swędzącej skóry występują liczne zadrapania. Częstsze u dzieci są alergeny pokarmowe. 

W wieku dorosłym zwykle przebieg jest łagodniejszy. U dorosłych umiejscowienie jest podobne, jak u starszych dzieci, z częstszym zajęciem grzbietów rąk. Licznych chorych ze skórą atopową cechuje skłonność do nawrotowych infekcji skórnych, a nieraz i dróg oddechowych.

Leczenie

Na miejsca już chorobowo zmienione stosuje się zwykle preparaty kortykosterydowe. Z innych leków stosowanych zewnętrznie należy wymienić preparaty immunosupresyjne Tacrolimus i Picrolimus. Leczenie ogólne zależy od nasilenia objawów i przebiegu choroby oraz od wieku pacjenta. Z leków ogólnych stosuje się głównie środki przeciwhistaminowe.

Profilaktyka

Jeżeli został stwierdzony czynnik uczulający, należy go wyeliminować z diety lub otoczenia pacjenta. Szczególnie u dzieci może mieć znaczenie dieta eliminująca pokarmy, które pogarszają stan skóry. W przypadku alergii na kurz i pyłki można czasami zastosować swoiste odczulanie. Istotne znaczenie w profilaktyce skóry atopowej ma zwalczanie roztoczy. Dalszym elementem profilaktyki jest unikanie zanieczyszczonych chemicznie środowisk, noszenie między innymi bawełnianej bielizny, wybór odpowiedniego zawodu i inne. 

Pielęgnacja

W przypadku skóry atopowej szczególne ważne jest jej prawidłowe nawilżanie i natłuszczanie, celem odbudowy bariery skórnej i powstrzymania nadmiernej utraty wody przez warstwę rogową. Chorzy powinni kąpać się w letniej wodzie, używać specjalnych preparatów myjących o neutralnym pH oraz stosować odpowiednie preparaty nawilżające i natłuszczające. Wszystkie kosmetyki nie powinny zawierać substancji alergizujących. Używanie klasycznego mydła jest jedną z najczęstszych przyczyn kontaktowego zapalenia skóry dłoni z podrażnienia i może spowodować nawrót objawów skóry atopowej. 

W przypadku osób ze skórą atopową bardziej wskazany jest prysznic, a kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 15–20 minut. Należy wycierać skórę osuszając ją, a nie energicznie trąc. Ważne jest, by od zakończenia kąpieli do aplikacji balsamu nie upłynęło więcej niż 3 minuty. Jest to tzw. reguła 3 minut, która ma na celu zmniejszenie ucieczki wody z naskórka. Skóra jest nawilżana od wewnątrz, a naruszenie w trakcie mycia jej warstwy wodno–lipidowej, powoduje większe parowanie wody ze skóry. Zaleca się, by chorzy stosowali preparaty przeznaczone do pielęgnacji skóry atopowej, gdyż zawierają one hipoalergiczne składniki zmniejszające suchość skóry, poprawiające funkcjonowanie bariery naskórkowej, łagodzące łuszczącą i swędzącą skórę. 

Ponadto w przypadku skóry atopowej dochodzi do zaburzenia mikrobiomu. Mikrobiomem skóry nazywamy wszystkie mikroorganizmy, które bytują na ludzkiej skórze. Jego równowaga, czyli występowanie odpowiedniej ilości i proporcji mikroorganizmów niechorobotwórczych, ma znaczenie dla prawidłowej kondycji skóry. Mikrobiom wspomaga działanie naturalnej bariery ochronnej i bierze udział w procesach gojenia. Na jego skład wpływają różne czynniki: styl życia, uwarunkowania genetyczne, wiek, dieta, sposób pielęgnacji skóry. W przypadku skóry atopowej dochodzi też do ogromnego spadku różnorodności bakteryjnej i zwykle około 30% skóry atopowej zasiedla gronkowiec złocisty, który jest bakterią chorobotwórczą. W związku z tym, w skórze atopowej usunięcie nasilonego przesuszenia skóry, powinno rozpocząć się od przywrócenia prawidłowego mikrobiomu skóry. To między innymi pomaga złagodzić dyskomfort związany ze swędzącą skórą. 

Składnikiem nowego preparatu firmy La Roche-Posay Lipikar AP+M jest Microresyl, który zawiera wysoką zawartość oligosacharydów, znanych z właściwości powstrzymujących proces zaburzania prawidłowych proporcji mikrobiomu przez szkodliwe bakterie, takie jak np. gronkowiec złocisty. Ponadto inny składnik tego preparatu Aqua Posae Filiformis również przywraca równowagę mikrobiomu, koi i łagodzi stany zapalne oraz zmniejsza częstość nawrotów atopii. Dodatkowo zawarte w balsamie masło karite odbudowuje naturalną warstwę ochronną skóry. Inny składnik – niacynamid łagodzi podrażnienia, zaczerwienienie i swędzenie skóry, a woda termalna z La Roche Posay łagodzi i koi podrażnienia.

Materiał partnera.