ITBS – przyczyny, objawy i leczenie zespołu pasma biodrowo–piszczelowego
Mateusz Burak

ITBS – przyczyny, objawy i leczenie zespołu pasma biodrowo–piszczelowego

Pasmo biodrowo–piszczelowe to struktura znajdująca się z boku uda, będąca częstą przyczyną dolegliwości kolan u sportowców, zwłaszcza biegaczy (stąd często mówi się o kolanie biegacza) oraz kolarzy. ITBS (zespół pasma biodorowo–piszczelowego) objawia się bólem z boku kolana, jego zewnętrznej strony, mrowieniem, trzaskami w kolanie oraz obrzękiem stawu kolanowego. Dolegliwości występują podczas chodzenia czy biegania, nie pojawiają się podczas spoczynku. Jak wygląda leczenie zespołu pasma biodrowo–piszczelowego? Jak przebiega fizjoterapia w ITBS?

ITBS – co to jest pasmo biodrowo–piszczelowe?

Pasmo biodrowo–piszczelowe to gruba, ścięgnista i szeroka na blisko 6 cm struktura miękkotkankowa. Zlokalizowana jest ona na powierzchni bocznej uda, rozpościera się od miednicy do kości goleni. Jego główną funkcją jest hamowanie przywodzenia oraz usztywnianie i stabilizacja kolana w ustawieniu wyprostnym. Zwiększone napięcie w obrębie pasma biodrowo–piszczelowego może być przyczyną kompresji leżącej pod nim tkanki łącznej, co wywołuje przykre dolegliwości bocznego przedziału stawu kolanowego. 

Zespół pasma biodrowo–piszczelowego – objawy

Syndrom pasma biodrowo–piszczelowego określany w skrócie jako ITBS jest znany także pod nazwą kolano biegacza. Nie oznacza to jednak, że występuje wyłącznie u biegaczy.

ITBS jest przypadłością osób, które uprawiają sporty mocno forsujące stawy kolanowe, jak np. kolarze. Czynnikiem ryzyka może być również praca wymagająca częstego zginania i prostowania stawów kolanowych. Etiologia jest określana jako wieloczynnikowa. 

Wśród objawów zespołu pasma biodrowo–piszczelowego należy wymienić:

  • ból po zewnętrznej stronie kolana, który jest jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów i jest wywołany zapaleniem w okolicy nadkłykcia bocznego kości piszczelowej,
  • uczucie kłucia, mrowienia w udzie, drętwienia uda po zewnętrznej stronie, które często jest ignorowane przez pacjentów,
  • stopniowe narastanie dolegliwości z każdorazowym uderzaniem pięty o ziemię, 
  • duże trudności połączone z bólem podczas chodzenia czy przemieszczania się po schodach,
  • trzaski w kolanie,
  • wyraźny obrzęk zlokalizowany najczęściej tuż poniżej stawu kolanowego w miejscu, w którym pasmo przyczepia się do kości piszczelowej,
  • może występować zjawisko promieniowania bólu wzdłuż przebiegu pasma biodrowo–piszczelowego aż do zewnętrznej strony uda lub biodra.

Powiązane produkty

ITBS – diagnostyka 

Diagnostyka zespołu pasma biodrowo–piszczelowego opiera się przed wszystkim na wywiadzie oraz na badaniu fizykalnym. Pacjent zazwyczaj opisuje postępujące dolegliwości bólu kolana po bieganiu, drętwienie uda oraz nasilający się ból podczas kontaktu pięty z podłożem. Dotyk powoduje wyraźne dolegliwości, widoczny jest także obrzęk w okolicy nadkłykcia bocznego kości udowej. 

Wykonując badanie, wykorzystuje się test Obera oraz test Noble’a. Dokonując oceny fizykalnej, zwykle uwzględnia się nie tylko stawy kolanowe i najbliższą okolicę, ale także pozostałe części narządu ruchu – plecy, biodra, kostki. Wynika to z konieczności różnicowania z innymi potencjalnymi przyczynami dolegliwości kolana. Badanie rentgenowskie nie jest obligatoryjne. Natomiast obrazowanie z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego stanowi pomocne narzędzie w przypadku konieczności różnicowania z innymi źródłami bólu, jak np. stanem zapalnym w obrębie struktur ścięgnistych. Może też stanowić narzędzie pomocnicze w wykrywaniu zapalenia w najbliższym położeniu tractus iliotibialis. 

ITBS – leczenie

Leczenie zespołu pasma biodorowo–piszczelowego to przede wszystkim zastosowanie protokołu RICE (rest, ice, compression i elevation). RICE to zestaw kilku działań, mających na celu skrócenie czasu trwania kontuzji i uśmierzenie bólu, będących jednocześnie standardowym postępowaniem u urazach tkanek miękkich. Kluczowy jest odpoczynek, który umożliwia regenerację tkanek, krioterapia, czyli leczenie zimnem, ograniczające stan zapalny, ucisk znoszący opuchliznę i stan zapalny, a także uniesienie chorej kończyny, dzięki któremu zwiększa się odpływ żylny. W przypadku biegaczy konieczna jest czasowa rezygnacja z maratonów, biegania. 

W początkowym okresie leczenia konieczne może okazać się stosowanie środków o działaniu przeciwbólowym (tabletek i maści na ból mięśni i stawów). Lekarz może także zalecić miejscowe ostrzykiwania z kortykosteroidów. 

Zespół pasma biodorowo–piszczelowego – rehabilitacja 

Rehabilitacja w ITBS to miejscowe schładzanie za pomocą zimnych kompresów, okładów z lodu czy też par ciekłego azotu. Zastosowanie masażu, technik terapii powięziowej, stretchingu oraz rolowania pasma biodrowo–piszczelowego z wykorzystaniem foam–rollera doskonale pomoże zmniejszyć napięcie i złagodzi stan zapalny. Fizykoterapia wykorzystuje także ultradźwięki z zastosowaniem środków farmakologicznych w celu ich głębszego przenikania – fonoforeza. Ponowne próby biegu powinny odbywać się w momencie, kiedy ustąpią wspomniane dolegliwości i tylko przy stałej konsultacji z fizjoterapeutą oraz lekarzem. 

W tym okresie warto stosować opaski na kolano oraz Kinesiology Taping, ponieważ takie środki zmniejszają ryzyko ponownej kontuzji. Bardzo ważnym elementem jest odpowiednie przygotowanie do uprawiania sportu. Mowa tutaj o ćwiczeniach oraz rozciąganiu pasma biodrowo–piszczelowego. Jako przykład może posłużyć ćwiczenie w pozycji leżenia na boku. Pacjent podkłada jedną rękę pod głowę. Kończyna dolna leżąca na podłodze zgięta jest do 90 stopni w kolanie i biodrze. Noga  rozciągana powinna być wyprostowana w biodrze i zgięta w kolanie – powinna dotykać piętą do pośladka. Ręką trzymamy za stopę, dociskając ją. Następnie pozwalamy, aby kończyna rozciągana w takim ułożeniu poddała się sile grawitacji. Układając stopę kończyny spoczywającej na podłodze, dociskamy piętą w kolano. Powodujemy w ten sposób rozciąganie pasma biodrowo–piszczelowego, zmniejszamy ryzyko przykurczu napinacza powięzi szerokiej. Należy pamiętać, aby plecy były proste. Taką pozycję można utrzymywać 30–40 sekund, wykonując ćwiczenie w kilku powtórzeniach. 

Następnie można wykonać wzmacnianie grupy bocznej mięśni uda. W tym celu przyjmujemy również pozycję leżenia na boku. Obie kończyny dolne wyprostowane. Noga, która może być swobodnie unoszona do góry powinna zostać zaopatrzona w obciążnik umiejscowiony w okolicy kostki. Utrzymując właściwe ustawienie w stawach, unosimy wspomnianą kończynę w górę, wykonując odwiedzenie i utrzymujemy kilkanaście sekund. Można wykonać 5–6 powtórzeń w 3 seriach. Spowoduje to wzmocnienie okolicy naprężacza powięzi szerokiej. 

Bardzo istotne jest dokonanie analizy chodu, biegu oraz jazdy na rowerze przez fizjoterapeutę. Często pomaga to w określeniu potencjalnych przyczyn i predyspozycji do pojawiania się zespołu biodrowo–piszczelowego. Niemniej ważny jest właściwy dobór obuwia oraz ocena poprawności treningów, przygotowania do biegów, maratonów.

Ważne są wspomniane ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo–piszczelowe, zmniejszające przykurcz powięzi szerokiej uda. Ignorowanie bólu po zewnętrznej stronie kolana może skończyć się wykluczeniem z uprawianego dotychczas sportu oraz, w niemiłej perspektywie, zabiegiem artroskopowym.

  1. H. Heneweer, F. Staes, G. Aufdemkampe i in., Physical activity and low back pain: a systematic review of recent literature, „European Spine Journal” 2011, nr 20, s.  826–845.
  2. A. E. Jensen, M. Laird, J. T. Jameson, K. R. Kelly, Prevalence of musculoskeletal injuries sustained during marine corps recruit training, „Military Medicine” 2019, nr 184, s. R
  3. R. L. Baker, R. B. Souza, M. J. Rauh i in., Differences in knee and hip adduction and hip muscle activation in runners with and without iliotibial band syndrome, „PM&R Journal” 2018, nr 10, s. 1032.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl