Nadmiar magnezu w organizmie – przyczyny, objawy i leczenie hipermagnezemii
Katarzyna Jowik

Nadmiar magnezu w organizmie – przyczyny, objawy i leczenie hipermagnezemii

Magnez jest jednym z pierwiastków o szczególnym znaczeniu biologicznym. Uczestniczy w wielu procesach, które regulują i wspierają pracę organizmu ludzkiego. Czy jego nadmiar jest szkodliwy? Jak rozpoznać hieprmagnezemię? Co robić, gdy pojawia się za dużo magnezu w organizmie?

Magnez (Mg2+, łac. magnesium) jest czwartym pod względem ilości składnikiem mineralnym ludzkiego organizmu, niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania. Głównym rezerwuarem magnezu są kości. Pozostałe 40% umiejscowione jest pozakomórkowo i wewnątrzkomórkowo, głównie w mięśniach szkieletowych i tkance miękkiej.

Ilość magnezu zawartego w naszym szkielecie zmniejsza się z wiekiem, dlatego jego prawidłowa podaż w codziennej diecie jest ważna przez całe życie. 

Magnez uczestniczy między innymi w: 

  • metabolizmie komórkowym i produkcji energii (to kofaktor blisko 300 reakcji enzymatycznych, niezbędny do produkcji energii w formie ATP), 
  • przewodnictwie nerwowo-mięśniowym, 
  • uwalnianiu neuroprzekaźników, 
  • ochronie przed stresem oksydacyjnym, 
  • syntezie DNA i RNA, 
  • zmniejszaniu agregacji płytek krwi, 
  • rozszerzaniu naczyń wieńcowych i obwodowych, 
  • regulacji ciśnienia krwi, 
  • aktywacji i wykorzystaniu witaminy D i witamin z grupy B. 

W przebiegu wielu chorób przewlekłych i zapalnych, takich jak: ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej), astma, insulinooporność i cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, migrena, osteoporoza czy choroby sercowo-naczyniowe (udar mózgu), może wystąpić obniżony poziom magnezu.

Jednocześnie należy pamiętać o stanach wzmożonego zapotrzebowania na ten konkretny pierwiastek – w sytuacjach zwiększonego wysiłku fizycznego, spożywania dużych ilości kawy bądź alkoholu. 

Nadmiar magnezu w organizmie – czy można przedawkować magnez? 

Magnez, tak jak każdy pierwiastek, możemy przedawkować. Hipermagnezemią nazywamy stan, kiedy stężenie Mg2+ w surowicy krwi przekracza 1,2 mmol/l. Prawidłowe wartości stężenia magnezu mogą się różnić w poszczególnych laboratoriach, najczęściej podawany jest zakres 0,65-1,2 mmol/l. Badania wykazują, że spożycie magnezu jest niższe niż zalecane. Osoby spożywające diety typu zachodniego (Western pattern diet), czyli diety bogate w pełnotłusty nabiał, czerwone mięso, słodycze, makaron, a ubogie w ryby i oliwę z oliwek, przyjmują niskie dawki magnezu (30-50% dziennego zapotrzebowania). Sugeruje się, że spożycie magnezu spadało w ostatnich 100 latach, co może być wynikiem powszechnego stosowania nawozów sztucznych i przetworzonej żywności.

Pokarmy bogate w magnez to głównie: migdały, orzechy, banany, brokuły, brązowy ryż, szpinak, płatki owsiane, nasiona (dynia, sezam, słoneczniki), siemię lniane, soja, kukurydza, tofu. 

Nadmiar magnezu – jakie mogą być przyczyny podwyższonego magnezu? 

Hipermagnezemia to rzadki stan kliniczny, najczęściej pochodzenia jatrogennego, czyli będący niekorzystnym skutkiem leczenia. U osób zdrowych, z prawidłowo funkcjonującymi nerkami, nawet duże ilości magnezu nie powinny stanowić zagrożenia, jednak ryzyko zatrucia rośnie w przypadku obecności czynników ryzyka. Do grupy ryzyka należą osoby starsze i pacjenci z niewydolnością nerek lub zaburzeniami jelit, które długotrwale przyjmują leki przeciwbólowe, przeczyszczające i zobojętniające kwas żołądkowy. Hipermagnezemia, choć niezwykle rzadko, może wystąpić u osób z ciężką niewydolnością nerek, po przedawkowaniu preparatów z magnezem (suplementów diety bądź jako składników środków przeczyszczających) lub w trakcie leczenia litem. Niezwykle rzadko spotyka się hipermagnezemię wywołaną niedoczynnością nadnerczy bądź tarczycy lub niewłaściwym stosowaniem leków w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy (część z nich zawiera związki magnezu). 

Polecane dla Ciebie

Zasady bezpiecznej suplementacji magnezu w sytuacji niedoboru  

Jeśli masz wątpliwości co do obserwowanych u siebie objawów i wiążesz je z brakiem magnezu, skonsultuj się ze swoim lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (lekarzem rodzinnym). 

Należy pamiętać, że najlepszą suplementacją jest odpowiednie żywienie, ponadto magnez zawarty w żywności jest lepiej przyswajalny niż większość farmaceutyków. Jeśli decydujesz się na tabletki, pamiętaj, aby preparat magnezu zawsze kupować w aptece, a nie np. w drogerii czy kiosku (w aptece możesz kupić lek, a nie suplement, masz możliwość skorzystania z porady farmaceuty i pewność, że produkt był przechowywany w odpowiednich warunkach). 

Poproś farmaceutę o lek, a nie suplement diety – leki są produktami dokładnie przebadanymi przed wprowadzeniem do obrotu rynkowego, zawierającymi potwierdzone dawki składników aktywnych o działaniu terapeutycznym, natomiast w suplemencie diety znajdują się dawki o charakterze żywieniowym. 

Najlepiej wchłanialnymi formami magnezu są jego cytryniany i mleczany – tlenek magnezu i węglan magnezu mają wyjątkowo niską przyswajalność.

Dobowe zapotrzebowanie na magnez zależy od płci, wieku, aktywności fizycznej i ewentualnych chorób. Dorosła kobieta powinna spożywać ok. 320 mg/dobę, kobieta w ciąży ok. 360 mg/dobę, a mężczyzna 420 mg/dobę. Pamiętaj, że jest to zalecana całkowita dawka magnezu, który przyswajasz także w codziennych posiłkach. Nie przekraczaj zasad dawkowania określonych w ulotce leku. 

Za wysoki magnez – jakie są objawy przedawkowania magnezu? 

Łagodna hipermagnezemia może pozostawać bezobjawowa, jednak wśród możliwych objawów wymienia się: 

  • obniżenie ciśnienia tętniczego,  
  • zaburzenia rytmu serca, bradykardię, zmiany w zapisie EKG (wydłużenie odcinka PQ, blok przewodnictwa przedsionkowo-komorowego i śródkomorowego), 
  • ciężkie zaparcia
  • zatrzymanie moczu, 
  • zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego (osłabienie mięśni i odruchów głębokich, czyli takich, które objawiają się skurczem mięśnia w reakcji na bodziec, pieczenie, mrowienie, pieczenie, zaczerwienienie i drętwienia w obrębie twarzy), 
  • w skrajnych przypadkach osłabienie mięśni oddechowych, stan „paraliżu” i zatrzymania pracy jelit (niedrożność porażenną jelit) lub zatrzymanie krążenia. 

Wymienione objawy nie są swoiste dla hipermagnezemii, ale mogą być oznaką wielu zagrażających życiu chorób – w przypadku ich zaobserwowania należy zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi badanie podmiotowe (wywiad lekarski) i przedmiotowe (tzw. fizykalne) pacjenta i zdecyduje o ewentualnej konieczności poszerzenia diagnostyki i leczeniu. 

Nadmiar magnezu – jak usunąć nadmiar magnezu z organizmu? 

Podczas poszukiwania etiologii hipermagnezemii niezbędne jest poszerzenie panelu badań o pozostałe elektrolity (przede wszystkim potas, sód i wapń), a także parametry nerkowe (kreatynina, mocznik, eGFR), EKG czy gazometrię krwi. 

W zależności od całego obrazu klinicznego (objawy, wartość magnezemii, etiologia, współistniejące choroby i przyjmowane leki) lekarz wybiera najlepszą metodę terapeutyczną. Bardzo istotną kwestią jest usunięcie przyczyny hipermagnezemii (np. odstawienie suplementacji) i jej konsekwentne obniżanie, głównie poprzez stosowanie diuretyków (leków moczopędnych), lub w stanach naglących, takich jak arytmie czy zaburzenia oddychania, poprzez podanie związków wapnia (chlorek wapnia, glukonolaktobionian wapnia). W ostateczności wdraża się dializoterapię.

Zarówno opisany proces diagnostyczny, jak i metody terapeutyczne przeprowadza tylko i wyłącznie wykwalifikowany personel medyczny, a próby samodzielnego leczenia, wprowadzania bądź odstawiania przyjmowanych dotychczas leków mogą nieść ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia! 

Bez konsultacji z lekarzem należy unikać przyjmowania preparatów zawierających duże dawki magnezu. W przypadku rozwoju nierozpoznanej wcześniej choroby nerek istnieje ryzyko hipermagnezemii i zagrożenia życia. 

Zawarte w powyższym artykule treści mają charakter informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić wizyty u lekarza i bezpośredniego badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta! 

  1. Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych 2019, pod red. A. Szczeklika, P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019. 
  2. U. Gröber, J. Schmidt, K. Kisters, Magnesium in prevention and therapy, „Nutrients” nr 7 (9) 2015. 
  3. Y.M. Weng, S.Y. Chen, H.C. Chen i in., Hypermagnesemia in a constipated female, „Journal of Emergency Medicine”, nr 44 (1) 2013. 
  4. M.S. Razzaque, Magnesium: are we consuming enough?, „Nutrients”, nr 10 (12) 2018. 
  5. J.J. DiNicolantonio, J.H. O'Keefe, W. Wilson, Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis, [korekta opublikowana w „Open Heart” nr 5 (1) 2018, e000668corr1]. „Open Heart” nr 5 (1) 2018, e000668.  
  6. M.D.M. Bibiloni, A. Julibert, E. Argelich i in., Western and mediterranean dietary patterns and physical activity and fitness among spanish older adults, „Nutrients”, nr 9 (7) 2017.  
  7. E. Pietraś, A. Wojtasik, Co warto wiedzieć o magnezie? [online], https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/co-warto-wiedziec-o-magnezie- [dostęp:] 19.01.2020. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij