Czy aspartam rzeczywiście jest bezpieczny?
Katarzyna Szulik

Czy aspartam rzeczywiście jest bezpieczny?

Wcześniejsze obawy dotyczące bezpieczeństwa stosowania aspartamu zostały rozwiane przez kolejne badania naukowe – a przynajmniej tak sądzono do tej pory. Badacze z Wielkiej Brytanii dokonali rewizji zaleceń przedstawionych w roku 2013 i  mają wątpliwości co do tego, czy aspartam może być traktowany jako w pełni bezpieczny substytut cukru.

Naukowcy podważyli zalecenia umieszczone w oficjalnych wytycznych opracowanych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), który uznał, że aspartam oraz produkty jego rozkładu w organizmie są bezpieczne dla ogólnej populacji, w tym niemowląt, dzieci i kobiet w ciąży. Za bezpieczną uznana została dawka wynosząca 40 miligramów aspartamu na kilogram masy ciała dziennie.

Badania budzą wątpliwości

Naukowcy raz jeszcze przeanalizowali 154 badania, na podstawie których EFSA sformułowała wytyczne dotyczące aspartamu. 73 spośród nich wskazywały na negatywne skutki zażywania aspartamu dla ludzkiego zdrowia, jednak członkowie Urzędu uznali je za nieprzekonujące. Badacze z Uniwersytetu w Sussex stwierdzili jednak, że wiele z nich prezentuje znacznie wyższy poziom i większą wiarygodność od części badań potwierdzających bezpieczeństwo zażywania aspartamu. Co więcej, po analizie kryterium kwalifikacji poszczególnych badań okazało się, że niektóre z nich uzyskały bardzo niskie oceny od naukowców niezwiązanych z EFSA.

Całościowe wyniki analizy sugerują, że EFSA mogła nie dochować należytej staranności przy ocenie badań, przez co zalecenia sformułowane na ich podstawie mogą nie odpowiadać faktycznym wnioskom płynącym z analizowanych badań. To oznacza, że nazywanie aspartamu w pełni bezpiecznym do stosowania przez wszystkich może być stwierdzeniem wprowadzającym w błąd. Naukowcy z  Sussex sugerują, że w tej sytuacji zalecenia powinny zostać wycofane, natomiast sprzedaż i użytek aspartamu na terenie Unii Europejskiej wstrzymany do chwili ostatecznej weryfikacji dowodów, którymi posłużył się Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.

Wiele wskazuje na to, że wyniki analizy mogły być związane z osobistym interesem pewnych grup, którym mogło zależeć na utrzymaniu pozytywnej opinii na temat aspartamu. Obecnie ten słodzik jest najpowszechniej stosowanym zamiennikiem cukru nie tylko w przemyśle spożywczym, ale także farmaceutycznym.

Kontrowersje wokół aspartamu

Wnioski naukowców z Wielkiej Brytanii stawiają bezpieczeństwo aspartamu pod znakiem zapytania, aczkolwiek należy pamiętać, że za tym przekonaniem stoją nie tylko organy unijne, ale również, między innymi, Światowa Organizacja Zdrowia, Organizacja Narodów Zjednoczonych czy Amerykańskie Towarzystwo Chorób Serca.

Kontrowersje budzą także dietetyczne właściwości aspartamu. Jeden gram substancji ma tylko cztery kalorie, ale jest 200 razy słodszy od cukru, co sprawia, że nawet jego minimalna ilość wystarczy, by uzyskać pożądany efekt. Z tego powodu wiele osób uważa, że słodzone nim produkty można zjadać w większych ilościach lub wręcz bez ograniczeń, nie biorąc pod uwagę, że kaloryczność słodzika to zaledwie niewielki procent ogólnej kaloryczności danego produktu. Już w 2017 roku naukowcy wskazywali, że osoby regularnie spożywające produkty dosładzane słodzikami mają podwyższone ryzyko wystąpienia cukrzycy i chorób serca. Z kolei badanie z roku 2013 sugeruje, że słodziki zwiększają apetyt, skłaniając do nadmiernego spożycia jedzenia. Wynika to z faktu, że produkty bez cukru zwierają mniej kalorii, jednak nie zmieniają ogólnego zapotrzebowania kalorycznego organizmu. W efekcie by je zaspokoić, trzeba zjeść więcej.

Badanie z roku 2016 przeprowadzone przez naukowców z Kanady sugeruje natomiast, że regularne i długotrwałe jedzenie sztucznie dosładzanych pokarmów może negatywnie wpływać na metabolizm, zaburzając skład bakterii flory jelitowej. To z kolei może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2.

Poza już wspomnianymi powikłaniami, jedzenie pokarmów zawierających aspartam może skutkować bólami głowy i rozkojarzeniem, ale również poważniejszymi schorzeniami różnej natury, od depresji, przez ADHD i nowotwory, po chorobę Alzheimera. Trzeba jednak podkreślić, że negatywne efekty stosowania aspartamu dotyczą sytuacji, w których jest on spożywany regularnie i w znacznych ilościach.

Powiązane produkty

Stewia alternatywą?

Zamiennikiem aspartamu może być stewia, czyli bezkaloryczny słodzik o całkowicie naturalnym pochodzeniu. Zgodnie z obecny stanem wiedzy jej stosowanie w niewielkich lub umiarkowanych ilościach nie niesie za sobą ryzyka skutków ubocznych. Spożywana w nadmiarze może jednak wpływać na funkcjonowanie nerek i układu trawiennego, jak również na poziom cukru we krwi. Stosownie stewii może być kontrowersyjne u osób ze schorzeniami serca, wątroby i nerek, jak również z problemami związanymi z ciśnieniem.

  1. M. Cohut, Has safety commission misled the public about aspartame?, medicalnewstoday.com [online], https://www.medicalnewstoday.com/articles/325848.php, [dostęp] 29.07.2019.
  2. M. B. Azad, A. M. Abou-Setta, B. F. Chauhan i in., Nonnutritive sweeteners and cardiometabolic health: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies, CMAJ”, nr 189 (28) 2017.
  3. E. P. Millstone, E. Dawson, REFSA’s toxicological assessment ofaspartame: was it even-handedly trying toidentify possible unreliable positives andunreliable negatives?, Archives of Public Health, nr 77 2019.
  4. J. E. Nettletona, R. A. Reimer, J. Shearer, Reshaping the gut microbiota: Impact of low calorie sweeteners and the link to insulin resistance?, Physiology & Behavior, nr 164 2016.
  5. S. E. Swithers, Artificial sweeteners produce the counterintuitive effect of inducing metabolic derangements, Trends in endocrinology and metabolism, nr 24 (9) 2013.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.