Czym jest puste jajo płodowe i jakie są jego objawy?

Puste jajo płodowe to ciąża nieprawidłowa, w której nie rozwija się zarodek. Kobieta, u której rozwija się puste jajo płodowe, może odczuwać dolegliwości identyczne jak podczas prawidłowo przebiegającej wczesnej ciąży. Jak więc rozpoznaje się puste jajo płodowe i co się dzieje, gdy lekarz postawi taką diagnozę?

Puste jajo płodowe występuje wtedy, gdy mimo iż doszło do zapłodnienia i komórki zaczęły namnażać, to komórki, z których powinien rozwinąć się zarodek, dzielą się w nieprawidłowy sposób. Chociaż pęcherzyk ciążowy, inaczej zwany jajem płodowym, nadal rośnie, oraz następuje dalszy rozwój trofoblastu (struktury, z której następnie w prawidłowej ciąży wytworzyłoby się łożysko), to zarodek albo w ogóle się nie rozwija, albo obumiera na bardzo wczesnym etapie ciąży.

Przyczyny ciąży bezzarodkowej nie są do końca poznane. Najbardziej prawdopodobną przyczyną wydają się patologiczne zmiany na poziomie komórek i ich podziałów, jak również anomalie chromosomowe. Istnieją także hipotezy upatrujące przyczyny pustego jaja płodowego w zaburzeniach immunologicznych. Najczęściej ciąża bezzarodkowa diagnozowana jest na wizycie u lekarza ginekologa podczas badania USG – przy pęcherzyku ciążowym wielkości 25 mm i więcej nie stwierdza się echa zarodka w środku pęcherzyka. Inne nazwy pustego jaja płodowego to ciąża zaśniadowa, jajo zaśniadowe, ciąża bezzarodkowa.

Objawy pustego jaja płodowego

Puste jajo płodowe nie ma specyficznych objawów. W organizmie kobiety zachodzą takie same zmiany jak przy ciąży prawidłowej. Dochodzi do zatrzymania krwawienia miesiączkowego, kobieta może odczuwać zmęczenie i poranne mdłości, ból w dole brzucha, specyficzne obrzmienie i bolesność piersi. Może występować drażliwość i zmiana samopoczucia, nadwrażliwość na pewne zapachy oraz zmiany apetytu (zarówno zmniejszenie, jak i zwiększenie). Może pojawić się plamienie z dróg rodnych. Należy podkreślić, że w przypadku pustego jaja płodowego wyniki testu ciążowego z moczu wyjdą pozytywne. Również pojedyncze badanie beta hCG będzie wskazywało na ciążę.

Jak często zdarza się puste jajo płodowe?

Prowadzenie statystyk dotyczących poronienia nie jest rzeczą prostą. Dzieje się tak ze względu na to, że znaczna część nieprawidłowości w przebiegu wczesnej ciąży nie jest przez kobietę w ogóle dostrzegana – nieprawidłowe krwawienie związane z poronieniem interpretowane jest przez kobietę bardzo często jako spóźniająca się miesiączka.

Puste jajo płodowe – diagnoza

Kobieta podejrzewająca ciążę zazwyczaj zgłasza się do ginekologa około dwóch tygodni po spodziewanym terminie wystąpienia miesiączki. Niejednokrotnie na własną rękę wykonuje test ciążowy z moczu czy nawet oznacza poziom beta hCG z krwi. Jeśli ciąża ma więcej niż 5 tygodni (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki), lekarz na USG powinien zobaczyć jajo płodowe, a w nim echo zarodka. Od 6 tygodnia ciąży w USG powinno być widać czynność serca. Jeśli natomiast lekarz nie widzi bijącego serduszka czy zarodka, zazwyczaj zleca kobiecie wizytę kontrolną za tydzień bądź dwa – zdarza się bowiem, że przy nieregularnych miesiączkach do zapłodnienia nie doszło w połowie cyklu, tylko później. Lekarz w razie potrzeby może zlecić pacjentce oznaczenie poziomu beta HCG i porównać wynik z ustalonym wiekiem ciążowym. Poziom beta hCG można oznaczyć dwukrotnie w odstępie 48 godz. – w prawidłowo rozwijającej się ciąży stężenie beta hCG po takim czasie powinno ulec mniej więcej podwojeniu. Jeśli wyniki są nieprawidłowe, a zarodka w USG nie uwidoczniono na wizycie kontrolnej, najprawdopodobniej mamy do czynienia z pustym jajem płodowym.

Puste jajo płodowe – co dalej?

Po postawieniu pewnej diagnozy i stwierdzeniu pustego jaja płodowego lekarz kieruje pacjentkę do szpitala, gdzie w trybie planowym wykonany będzie zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy. Po otrzymaniu skierowania kobieta nie powinna zwlekać ze zgłoszeniem się do szpitala, ponieważ przy braku interwencji medycznej może dojść do zakażenia czy innych powikłań. Przed wykonaniem zabiegu w szpitalu zawsze zostanie wykonane badanie USG potwierdzające diagnozę i stwierdzające konieczność wyłyżeczkowania jamy macicy.

Jakie są przyczyny pustego jaja płodowego?

Do tej pory nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Za najbardziej prawdopodobną przyczynę wszystkich poronień, w tym i pustego jaja płodowego, uważa się nieprawidłowości genetyczne występujące zupełnie losowo. Dotyczą one zarówno komórki jajowej, jak i plemnika.

Puste jajo płodowe a kolejna ciąża

Puste jajo płodowe nie wpływa negatywnie na prawdopodobieństwo zajścia w kolejną ciążę i jej donoszenia. W przypadku kiedy konieczne było łyżeczkowanie jamy macicy, w następną ciążę można starać się zajść po 2-3 cyklach menstruacyjnych. Jeśli miało miejsce samoistne poronienie zupełne i nie było konieczności wykonywania zabiegu, można starać się o kolejną ciążę już w następnym cyklu. Kobiety po trzecim poronieniu (w tym samym bądź różnym mechanizmie) powinny mieć wykonane specjalistyczne badania laboratoryjne i genetyczne.