Sauna jest równie wyczerpująca jak ćwiczenia

Sauna kojarzy się z odprężeniem i wypoczynkiem, ale organizm odbiera ją zgoła inaczej. Najnowsze badanie pokazuje, że podczas przebywania w niej ciśnienie krwi nie tylko nie spada, ale wręcz  wzrasta, podobnie jak tętno, a wzrost ten jest porównywalny nawet z efektem krótkiego, umiarkowanego treningu.

Powszechnie uważa się, że wizyta w saunie prowadzi do ciągłego spadku ciśnienia krwi zgodnie z przekonaniem, że ciepło rozszerza naczynia krwionośne, a to je obniża. Osobom z niskim ciśnieniem lub zaburzeniami sercowo-naczyniowymi tradycyjnie odradzano korzystanie z saun, ponieważ dalszy spadek ciśnienia może prowadzić do omdlenia. Ważne jest jednak rozróżnienie między ostrymi skutkami sesji w saunie a odnotowanymi w okresie odpoczynku. Wiele wcześniejszych założeń dotyczyło ostrych skutków zażywania tej formy relaksu, ale jak dotąd niewiele badań było w stanie potwierdzić postawione tezy. 

Sauna kontra serce

Najnowsza z analiz została przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu Martina Luthera w Halle-Wittenberg (MLU) i Medical Center Berlin (MCB). W tym celu naukowcy zaangażowali 19 ochotników do badania natychmiastowego wpływu stosowania sauny na układ sercowo-naczyniowy. W tym celu przebywali zarówno w saunie, jak i na ergometrze rowerowym, z których korzystali w różne dni. Oprócz wyższego poziomu ciśnienia krwi, wzrost ich tętna mierzono zarówno w czasie wizyty w saunie, jak i podczas ćwiczeń. Badanie zostało niedawno opublikowane w międzynarodowym czasopiśmie „Complementary Therapies in Medicine”.

Sauna — wysiłek bez angażowania mięśni

W drugiej części badania uczestnicy ukończyli krótki program ćwiczeń na rowerze treningowym, podczas których również mierzono ich ciśnienie krwi i tętno. Porównując oba warunki, ciśnienie oraz tętno osiągnęło ten sam poziom podczas sesji sauny, jak przy obciążeniu około 100 watów w czasie testu wysiłkowego. To pokazuje, że taka sesja jest ciężarem dla ciała. Mimo to nawet osoby z niskim ciśnieniem krwi mogą z niej korzystać od czasu do czasu. Sauny bywają używane przez każdego, kto może tolerować umiarkowany stres fizyczny bez dyskomfortu. Jednak ludzie z niskim ciśnieniem krwi powinni być ostrożni, ponieważ w ich przypadku ciśnienie może spaść poniżej poziomów zarejestrowanych przed wizytą w saunie. 

Obserwacje poczynione przez naukowców są poparte wcześniejszymi badaniami, które skupiały się przede wszystkim na długofalowych skutkach używania sauny, wykazując na przykład pozytywny wpływ takiej sesji na układ sercowo-naczyniowy. W świetle wyników naukowców okazuje się, że to wysiłek fizyczny, a jej długoterminowe pozytywne efekty są podobne do sportowych. Niemniej jednak zdrowe pocenie się nie przyczynia się do utraty wagi, co wynika z faktu, że podczas wizyty w saunie nie ma aktywności mięśniowej. Spadek wagi, który czasem można zauważyć wynika wyłącznie z utraty wody. 

Finowie — sauna na zdrowie

Korzystając z modelu eksperymentalnego, grupa badawcza zbadała mechanizmy fizjologiczne, dzięki którym ekspozycja na ciepło może wpływać na zdrowie człowieka. Najnowsze badanie przeprowadzone na 100 uczestnikach pokazuje, że kąpiel w saunie trwająca 30 minut obniża ciśnienie krwi i zwiększa podatność naczyń, jednocześnie zwiększając tętno, podobnie jak ćwiczenia o średniej intensywności. Wcześniej grupa badawcza opublikowała wyniki badań populacyjnych wskazujące, że regularne kąpiele w saunie wiążą się ze zmniejszonym ryzykiem chorób wieńcowych, nagłej śmierci sercowej, nadciśnienia tętniczego, choroby Alzheimera i demencji. Częste kąpiele są związane również ze zmniejszonym ryzykiem chorób układu oddechowego oraz niższym poziomem CRP.

Analizy eksperymentalne przeprowadzone w ramach projektu Sauna i Zdrowie Sercowo-Naczyniowe zapewniają nowy wgląd w zmiany zachodzące w organizmie człowieka w czasie sesji sauny oraz po niej. W badaniu przeanalizowano wpływ 30-minutowej kąpieli u 100 badanych. W szczególności skupiono się na analizie roli podatności naczyniowej i obniżenia ciśnienia krwi w kontekście korzyści zdrowotnych wynikających z użytkowania sauny.

Natychmiast po 30 minutach kąpieli badane średnie ciśnienie skurczowe zmniejszyło się ze 137 mmHg do 130 mmHg, a rozkurczowe ciśnienie krwi z 82 mmHg do 75 mmHg. Ponadto skurczowe pozostawało niższe nawet po 30 minutach kąpieli w saunie. Średnia prędkość fali tętna szyjnego i udowego badanych osób, która jest wskaźnikiem podatności naczyń wynosiła 9,8 m/s przed sauną, zmniejszając się natychmiast do 8,6 m/s. Podczas kąpieli częstość akcji serca badanych wzrosła podobnie jak w przypadku ćwiczeń o średniej intensywności, a temperatura ich ciała zwiększyła się o około 2°C. Odkrycia rzucają światło na fizjologiczne mechanizmy, dzięki którym mogą się rozwijać korzyści zdrowotne, które zaobserwowano na poziomie populacji i są one spowodowane ekspozycją na ciepło w saunie.