Biotyna – niedobór, właściwości, występowanie i działanie

Biotyna to jedna z witamin z grupy B, która zazwyczaj kojarzy się z pielęgnacją skóry, włosów i paznokci. Jednak zakres jej dobroczynnego działania na nasz organizm jest o wiele szerszy. Warto go poznać i zrozumieć, aby bardziej świadomie dbać o swoje zdrowie.

Biotyna – właściwości

Biotyna, tak jak wszystkie witaminy z grupy B, należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest nazywana także witaminą B₇ lub witaminą H. Zbudowana jest z dwóch skondensowanych układów pierścieniowych – imidazolowego i tetrahydrotiofenowego, podstawionych w pozycji 2 resztą kwasu n-walerianowego. Ma postać białego krystalicznego proszku lub bezbarwnych kryształów.

Biotyna – działanie

Witamina B₇ uczestniczy w wielu przemianach enzymatycznych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania człowieka, np. bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe są w organizmie budulcem błon komórkowych, stanowią podstawę wielu hormonów i przekaźników, a także uczestniczą w przemianach białek i stanowią źródło energii – są „cegiełką” nieodzowną do zbudowania organizmu. Dzięki temu biotyna pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w utrzymaniu właściwej kondycji błon śluzowych, a także przeciwdziała powstawaniu stanów zapalnych. Ponadto bierze udział w cyklu Krebsa, który jest podstawą oddychania komórkowego i źródłem składników dla wielu biosyntez, a także uczestniczy w metabolizmie leucyny (jeden z egzogennych aminokwasów). Reguluje procesy krzepnięcia krwi – wraz z witaminą K bierze udział w syntezie protrombiny, która jest jednym z białek tzw. kaskady krzepnięcia. Witamina B₇ odgrywa również istotną rolę w procesie glukoneogenezy (czyli tworzenia glukozy ze związków niecukrowych w sytuacji, kiedy zabrakło jej w organizmie, na przykład podczas intensywnego wysiłku fizycznego) i wpływa na właściwy poziom glukozy we krwi – dlatego ważne jest, aby osoby chore na cukrzycę pokrywały w jedzeniu dzienne zapotrzebowanie na biotynę. Dzięki temu, że witamina ta zawiera w swoim składzie siarkę, ma dobroczynny wpływ na stan skóry, włosów i paznokci – suplementy i preparaty zawierające biotynę są bardzo chętnie stosowane przez dbające o wygląd panie.

Biotyna – niedobór

W związku z tym, że biotyna powstaje w naszych jelitach, jej niedobór zdarza się bardzo rzadko i zazwyczaj jest następstwem uciążliwej antybiotykoterapii, wyniszczającej naturalną florę bakteryjną. Jeśli jednak wystąpi niedobór biotyny, objawia się on przede wszystkim zmianami na skórze – pojawiają się zaczerwienienia, wysypki i stany zapalne, a skóra jest przesuszona i nieestetycznie się złuszcza. Dodatkowo może występować wzmożona czynność gruczołów łojowych (łojotok), której towarzyszy nadmierne przetłuszczanie, wypadanie i zahamowanie wzrostu włosów, a osłabione paznokcie rozdwajają się i łamią. Podwyższony poziom cholesterolu we krwi, bóle mięśni, drętwienie dłoni i stóp, a nawet rozdrażnienie, senność czy depresja – to także mogą być objawy niedoboru witaminy B₇, na które warto zwrócić uwagę.

Biotyna – występowanie

Biotyna jest witaminą powszechnie występującą w żywności. Najwięcej jej znajdziemy w wątrobie wołowej, bo aż 100 µg/100 g. Bardzo dużo biotyny znajduje się także w drożdżach piwnych (80 µg/100 g) oraz w ziarnach soi (60-65 µg/100 g). Bogatym źródłem witaminy B₇ jest również żółtko jaja kurzego (54 µg/100 g) – warto jednak wiedzieć, że biotyna z żółtka przyswoi się tylko wtedy, jeśli będzie ono ugotowane; surowe jajko zawiera awidynę – białko, które ma silne powinowactwo do witaminy B₇ i utrudnia jej wchłanianie. Oprócz tego biotyna znajduje się w orzechach włoskich (ok. 30 µg/100 g), migdałach (17 µg/100 g), sardynkach (21 µg/100 g), grzybach (15 µg/100 g), ryżu naturalnym (9 µg/100 g), mące pełnoziarnistej (7 µg/100 g), szpinaku (6 µg/100 g), marchwi (3 µg/100 g), pomidorach (2 µg/100 g), a także w wieprzowinie i drobiu (5-10 µg/100 g). Ponadto znajdziemy ją w rybach morskich: sardynkach, tuńczyku i łososiu, w pełnoziarnistym pieczywie, w serach żółtych, awokado, kalafiorze i w wielu warzywach (choć w niewielkiej ilości). Jak widać, biotyna jest składnikiem mnóstwa popularnych i lubianych produktów, więc zadbanie o jej odpowiednią ilość w jedzeniu powinno być przyjemnym sposobem na lepsze zdrowie – zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne.