Dieta na raka – co jeść, żeby nie zachorować i czy dietą można wyleczyć się z raka?
Maria Brzegowy

Dieta na raka – co jeść, żeby nie zachorować i czy dietą można wyleczyć się z raka?

W 2015 roku diagnozę nowotworu złośliwego postawiono blisko 165 tysiącom Polaków. Taka niechlubna statystyka sprawiła, że choroba ta stała się drugą przyczyną zgonów w naszym kraju, zaraz po chorobach układu krążenia. Z tego powodu chorzy i ich bliscy nieustannie poszukują informacji o różnych metodach leczenia, niestety również spoza granicy wiedzy medycznej. Jednym z obszarów zainteresowań są różnorakie diety i cudowne specyfiki, które rzekomo miałyby pozbyć się nowotworu. Czy istnieje dieta na raka?

Zdaniem specjalistów żywienie rzeczywiście może w dużym stopniu wpłynąć na wzrost bądź też obniżenie ryzyka rozwoju choroby nowotworowej. Nie jest to jednak jedyny czynnik – całość układanki budują także:

  • negatywny wpływ zanieczyszczonego środowiska;
  • promieniowanie UV;
  • nadmierny, permanentny stres i niewłaściwa higiena snu;
  • nadużywanie wybranych leków;
  • uwarunkowania genetyczne;
  • niska aktywność fizyczna.
Odpowiednio zaplanowana i zrealizowana dieta, zgodna z założeniami zdrowego żywienia, może aż w 40% wpłynąć na zahamowanie procesu rozwoju choroby.

Które produkty będą działać pro-, a które antynowotworowo?

Według Amerykańskiej Akademii Nauk (US Academy of Sciences) nieprawidłowy sposób naszego odżywiania stanowi drugą (zaraz po paleniu papierosów) najważniejszą przyczynę rozwoju chorób nowotworowych. Naukowcy od dawna badają zależności pomiędzy składnikami żywności a stanem naszego zdrowia. Na podstawie wielu doświadczeń wyodrębniono więc te, które posiadają stwierdzony korzystny wpływ na nasz organizm. Poznajmy je.

Pronowotworowo działają:

  • alkohol – już 100 ml wina, 250 ml piwa lub 30 ml wódki dziennie zwiększa prawdopodobieństwo występowania raka piersi (o 7-11%) i jelita grubego (o 8%);
  • sól – jej nadmiar w diecie związany jest ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka żołądka;
  • mięso – zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia już 50 gramów przetworzonego mięsa czerwonego (kiełbasy, szynki, parówek i in.) zwiększa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego o 18%;
  • mikotoksyny – związki produkowane przez pleśnie sprzyjają rozwojowi raka wątroby;
  • ogólnie wysoko przetworzona żywność – im więcej jej spożywany, tym więcej pustej energii, cukru oraz soli dostarczamy swojemu organizmowi. Z kolei nadmierna masa ciała to kolejny czynnik ryzyka rozwoju raka.

Antynowotworowe działanie posiadają z kolei:

  • świeże warzywa i owoce – jako bogate źródło witamin, składników mineralnych oraz flawonoidów stanowią cenny element profilaktyki antyrakowej;
  • błonnik pokarmowy – korzystnie wpływając na pracę naszych jelit, obniża ryzyko rozwoju nowotworów jelita grubego;
  • prawdopodobnie: likopen (pomidory), glukozynolany (warzywa kapustne), allina i allicyna (czosnek), soja (izoflawony), antocyjany (owoce jagodowe), kwercetyna (cebula), kurkumina (kurkuma), piperyna (pieprz), kapsaicyna (papryka).

A co jeść, gdy jednak dotknie nas choroba?

W tym miejscu należy jasno podkreślić, że – chociaż wszyscy bardzo byśmy sobie tego życzyli – nie istnieje żadna dieta, ani nawet żaden pojedynczy składnik czy produkt spożywczy, który byłby w stanie zmniejszyć rozmiary obecnego już guza bądź też całkowicie się go pozbyć. Niestety, z racji istotności problemu jakim są choroby nowotworowe, jak również wciąż wysokiej śmiertelności z ich powodu, pacjenci onkologiczni stali się łatwym obiektem manipulacyjnym wielu organizacji, firm zajmujących się dystrybucją suplementów oraz rozmaitych samozwańczych znachorów, którzy metodami spoza obszaru medycyny próbują nakłonić pacjentów i ich rodziny do „leczenia”. Tymczasem nie dość, że brakuje jakichkolwiek dowodów naukowych na skuteczność takich działań, to w dodatku zamiast do poprawy można tym samym doprowadzić do pogorszenia stanu chorego, z obniżeniem szans na wyzdrowienie włącznie. Przypatrzmy się najpopularniejszym mitom żywieniowym, które przewijają się na forach internetowych, oddziałach onkologicznych i w gabinetach lekarzy oraz dietetyków.

Nie istnieje uniwersalna dieta albo składnik żywności, który pozwoli na wyleczenie z choroby bez odpowiedniego wsparcia medycznego. Każdy pacjent jest inny i tak naprawdę żywienie w onkologii będzie dotyczyło zapobieżenia wystąpieniu skutków ubocznych leczenia, bądź też ich łagodzenia (np. biegunka czy wymioty w trakcie chemioterapii, postępujące niedożywienie).

Powiązane produkty

Mit nr 1: „Głodówka wykończy raka”

Rozwijający się w ciele chorego guz to nie tylko fizyczna bariera (np. zlokalizowany w rejonie przełyku uniemożliwi jedzenie doustne), ale i własny metabolizm, który zwiększa zapotrzebowanie energetyczne oraz białkowe pacjenta. Głodząc się nie osiągniemy poprawy, a wręcz przeciwnie – niedożywienie stanowi bowiem główną przyczynę powikłań prowadzących do niepowodzeń leczenia onkologicznego. Obecnie w ośrodkach na całym świecie kładzie się głęboki nacisk na prawidłowy stan odżywienia podczas leczenia. Złe wyniki mogą stać się nawet powodem odroczenia kolejnych cykli chemio- czy radioterapii. Jeśli pacjent nie może odżywiać się doustnie, rozważa się formę żywienia do- bądź pozajelitowego. Z całą pewnością więc głodówka nie będzie rekomendowana!

Mit nr 2: „Cukier żywi raka”

Warto poznać podstawy żywienia człowieka. Zrozumiemy wówczas, że cukry, czyli fachowo węglowodany powinny stanowić podstawę naszej prawidłowo skomponowanej diety – są bowiem głównym źródłem energii. W tej grupie produktów znajdziemy m.in. makarony, kasze, ryż, pieczywo, a także warzywa, owoce oraz desery i słodycze. Oczywistym jest, że te ostatnie zdrowiu się nie przysłużą, ale należy pamiętać, że pacjent onkologiczny to zwykle chory, który ma gorszy apetyt oraz upośledzone zmysły smaku. Domowo przygotowany deser czy nawet słodki serek kupiony w sklepie to czasami jedyne na co ma ochotę i – jeśli ma mu to dostarczyć kilokalorii – to śmiało! Owoce? Podobnie jak słodycze zawierają cukry proste, ale obok nich również i szereg ważnych dla organizmu składników odżywczych.

Mit nr 3: „Dieta ketogenna Cię uzdrowi”

Dieta powstała na gruncie przekonania, iż komórki nowotworowe można w prosty sposób zagłodzić – nie dostarczając im potrzebnego paliwa (glukozy). Ponieważ niskokaloryczne diety oraz głodówki doprowadzały do skrajnego wyniszczenia organizmu, pokuszono się o modyfikację rozkładu poszczególnych makroskładników – białka, tłuszczów i węglowodanów. Tak powstała dieta, w której drastycznie ograniczono udział tych ostatnich, a w której dominują tłuszcz oraz białko. Pomimo ambitnego założenia, do dziś brak dowodów na skuteczność tego sposobu żywienia. Jedyne wzmianki w literaturze naukowej dotyczą sytuacji tzw. lekoopornych padaczek, ewentualnie glejaków mózgu. Należy jednak pamiętać, że każda większa eliminacja wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych, a w tym wypadku u pacjentów obserwowano przewlekłe biegunki, wymioty oraz bóle głowy.

Mit nr 4: „Tylko lewoskrętna witamina C pomoże Ci wygrać z rakiem”

Witamina C w swoim podstawowym założeniu zwiększa m.in. odporność organizmu. Ten fakt postanowiło wykorzystać wielu nieuczciwych „specjalistów”. Końskie dawki tejże witaminy miałyby rzekomo pomóc w zniszczeniu zmian nowotworowych, a ponadto wzmocnić układ immunulogiczny chorego. I wszystko mogłoby brzmieć naprawdę bardzo dobrze, gdyby nie fakt, że… lewoskrętna forma witaminy C po prostu nie istnieje, a w opakowaniach za dziesiątki złotych podpisanych jako „cudowny lek” znajdowała się ta zwykła – za „piątkę”.

Mit nr 5: „Dieta bezglutenowa i bezlaktozowa to teraz Twoja dieta”

Na temat diet eliminacyjnych powiedzieliśmy sobie już wcześniej. Stanowisko ekspertów na temat tej pozbawionej glutenu i laktozy jest jasne: „z wyjątkiem pacjentów, u których rozpoznano celiakię oraz nieceliakalną nietolerancję glutenu nie ma wskazań do stosowania tej diety w chorobie nowotworowej”. Jeśli natomiast chodzi o laktozę – bywa, że faktycznie w trakcie chemio- bądź radioterapii dochodzi do rozwinięcia tzw. wtórnej nietolerancji. Warto jednak sprawdzić czy będzie ona dotyczyć całego nabiału, czy może tylko słodkiego mleka. Zawsze można też sięgnąć po bezlaktozowe zamienniki, które znajdziemy w każdym sklepie.

Brzegowy M., Maciejewska-Cebulak M., Turek K., Nie daj się rakowi! Wsparcie żywieniowe w chorobie nowotworowej, Kraków 2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jakie leki wziąć ze sobą w wakacyjną podróż?

    Choć wakacyjna podróż kojarzy się przede wszystkim z beztroskim wypoczynkiem i relaksem w ciepłym klimacie, nie możemy zapominać o bezpieczeństwie. Jednym z najważniejszych gwarantów, że wszystko pójdzie dobrze, jest zabranie ze sobą dobrze wyposażonej apteczki. Co wziąć ze sobą w podróż?

  • Jak chronić się w trakcie burzy? Co zrobić w razie uderzenia pioruna?

    W związku ze zmianami klimatu gwałtowne zjawiska pogodowe są coraz częstsze w naszej szerokości geograficznej. Dlatego też warto znać zasady bezpieczeństwa podczas burzy. Porażenie piorunem może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia – dowiedz się, jak się zachować w trakcie nawałnicy, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji.

  • Etapy gojenia ran. Jak przyspieszyć proces?

    Czas gojenia się rany jest kwestią indywidualną. Jest to uzależnione od wielu czynników, w tym od obecności chorób przewlekłych, np. cukrzycy typy 2, palenia papierosów, nadużywania alkoholu, przyjmowania niektórych leków, a nawet występowania schorzeń o podłożu autoimmunologicznym. Proces gojenia przebiega w kilku etapach. Warto pamiętać, że można go znacznie przyspieszyć – zarówno za pomocą domowych sposobów, jak i preparatów aptecznych.

  • Dlaczego koty nie powinny jeść suchej karmy?

    Niestety, mimo że sucha karma jest wygodnym rozwiązaniem, nie jest odpowiednim pokarmem dla kota. Ze względu na szereg uwarunkowań anatomicznych koty nie są przystosowane do diety opartej na zbożach i dużej ilości węglowodanów. Obecne czasy to życie w ciągłym pośpiechu, łatwiej więc napełnić miskę raz dziennie suchymi chrupkami, niż zadbać o świeży pokarm z puszki lub surowe mięso na każdy posiłek.

  • Jak pomóc kotu i psu w upały? Jak rozpoznać udar cieplny i jak mu zapobiec?

    Podobnie jak u ludzi, u zwierząt długa ekspozycja na wysoką temperaturę również może prowadzić do udaru cieplnego. Koty są na niego szczególnie narażone podczas upałów ze względu na zamiłowanie do wygrzewania się na słońcu oraz słabsze możliwości odprowadzania nadmiaru ciepła. Jak rozpoznać udar, jak udzielić pierwszej pomocy i jak zapobiegać jego wystąpieniu?

  • Karma sucha i mokra dla kota – jak czytać skład? Które smaczki są dobrej jakości?

    Obecnie rynek kocich karm jest bardzo zróżnicowany. Opiekun staje przed wyborem – karma sucha czy karma mokra? Monoproteinowa czy ze zróżnicowanym źródłem białka? Bytowa czy filetowa? Istnieje kilka modeli dietetycznych, które w zależności od możliwości opiekuna będą w stanie pokryć zapotrzebowanie kota na wszelkie składniki odżywcze.

  • 10 postaci z bajek Disneya, które mają objawy zaburzeń psychicznych

    Wiele osób dopatruje się zaburzeń psychicznych u postaci z filmów, seriali, a nawet bajek. Czy w Stumilowym Lesie Kłapouchy miałby depresję, Tygrys ADHD, a Kubuś Puchatek zaburzenia odżywiania? Na zaburzenia psychiczne u postaci z bajek warto jednak spojrzeć z przymrużeniem oka, bo choć niektóre z nich faktycznie przejawiają objawy natury psychicznej, to nie wiadomo, czy taki był zamysł ich twórców. Jakie problemy o podłożu psychicznym możemy zobaczyć u postaci z bajek Disneya?

  • Grzyby reishi – działanie, zalecenia i przeciwwskazania

    Lakownica żółtawa, znana szerzej jako grzyb reishi, zyskuje coraz większą popularność. Grzyby te cenione są ze względu na swoje potencjalne właściwości prozdrowotne, które obejmują między innymi działanie antyoksydacyjne. Sugeruje się, że grzyby reishi mogą korzystnie wpływać na odporność organizmu oraz wspierać układ nerwowy i układ krążenia. Jakie jest dokładne działanie grzybów reishi? Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania lakownicy żółtawej, czyli „grzyba nieśmiertelności”?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl