Infekcja pochwy – jak rozpoznać i jak leczyć?

Co czwarta pacjentka zgłasza się do ginekologa z powodu objawów infekcji intymnej. Zakażenie może się pojawiać i ustępować samoistnie, zarówno u kobiet aktywnych seksualnie, jak i tych, które nie podejmują współżycia. Problem jest istotny. Jak się z nim uporać?

Nasz organizm wyposażony w układ odpornościowy ma dużą zdolność samoistnej obrony przed wszelkimi infekcjami. Nie inaczej jest w przypadku infekcji intymnych. W pochwie panują specyficzne warunki: odpowiednio kwaśne ph (3,6-4,5), stała temperatura, duża wilgotność i utrudniony dopływ tlenu. Znajduje się tam również znaczna ilość substancji odżywczych, a przede wszystkim naturalna flora bakteryjna pochwy (Lactobacillus vaginalis) – różne mikroorganizmy, które, gdy pozostają w równowadze, są naturalną bronią przeciw drobnoustrojom chorobotwórczym.

Kiedy równowaga ta, na skutek różnych procesów, zostaje zachwiana, wówczas bardzo łatwo o infekcję. Najczęściej występujące: bakteryjna waginoza (dochodzi do namnażania się bakterii beztlenowych, zazwyczaj Mycoplasma hominis i Gardnerella vaginalis, przy jednoczesnym spadku liczby pałeczek kwasu mlekowego), rzęsistkowica (za którą odpowiada pierwotniak – rzęsistek pochwowy, Trichomonas vaginalis), kandydoza, czyli grzybica wywołana przez grzyb Candida albicans.

Infekcja pochwy – różne przyczyny, podobne objawy

Infekcja pochwy wiąże się zwykle z występowaniem upławów (nadmiernej, nieprawidłowej wydzieliny), świądem sromu albo jego podrażnienia, a niekiedy pojawia się nieprzyjemny zapach przypominający woń nieświeżej ryby. Dość często jednak infekcja przebiega bezobjawowo bądź skąpoobjawowo.

Żadne z tych objawów nie są jednak swoiste dla danego typu zakażenia, dlatego ważna jest wizyta u lekarza i ewentualne wykonanie badań dodatkowych.

Jak lekarz stawia diagnozę w przypadku infekcji pochwy?

Lekarz powinien przeprowadzić wywiad, na podstawie którego może dowiedzieć się o przebytych wcześniej infekcjach lub chorobach wenerycznych. Podczas badania ginekologicznego specjalista ocenia wizualnie, jaki jest stan narządów płciowych i czy występują objawy zakażenia, za pomocą wziernika analogicznie postępuje z pochwą oraz szyjką macicy. W niektórych przypadkach ginekolog pobiera próbkę upławów bądź wymaz z pochwy w celu dalszej diagnostyki.

Zwłaszcza, gdy dolegliwości wracają, konieczne będzie badanie laboratoryjne wydzieliny z pochwy, aby dokładnie określić, co powoduje objawy infekcji. Jeśli ginekolog oceni, że przyczyną są drożdżaki, z dużym prawdopodobieństwem od razu wprowadzi leczenie. Warto pamiętać, iż przed wizytą musimy unikać nadmiernego płukania wodą pochwy oraz nie stosować tamponów. W przeciwnym razie zaburzymy prawdziwy obraz tego, co dzieje się w naszych miejscach intymnych.  

Infekcja pochwy – leczenie

W leczeniu infekcji bakteryjnej stosuje się antybiotyki oraz chemioterapeutyki doustnie i/lub dopochwowo (najczęściej klindamycynę lub metronidazol). Właściwie dobrana terapia szybko znosi objawy i przynosi ulgę. Należy pamiętać, że metronidazol nasila toksyczne działanie alkoholu, dlatego w trakcie oraz 24 godziny po zakończeniu kuracji trzeba zachować abstynencję. Preparat ten jest skuteczny również w leczeniu rzęsistkowicy.

W przypadku grzybicy niepowikłanej można użyć środków działających miejscowo (czasem wystarcza pojedyncza dawka lub kilkudniowa terapia) – w postaci globulek bądź kremów do aplikacji dopochwowej. Badania wykazują, że stosowanie pochodnych imidazolu daje lepsze efekty niż leczenie nystatyną.

Zarówno podczas grzybicy, jak i bakteryjnej waginozy nie zaleca się równoczesnego leczenia partnerów chorych kobiet, gdyż nie udowodniono zmniejszenia częstości nawrotów ani kolejnych epizodów zakażenia po jego zastosowaniu. Terapia obojga partnerów konieczna jest natomiast w przypadku rzęsistkowicy.

Bakteryjna infekcja pochwy a ciąża

Z uwagi na duże ryzyko powikłań, kurację – po konsultacji z lekarzem – należy podjąć u wszystkich ciężarnych kobiet z objawową bakteryjną waginozą. W 3 z 4 przeprowadzonych badań z randomizacją wykazano zmniejszenie częstości występowania porodu przedwczesnego u kobiet po leczonej bakteryjnej waginozie (w przeszłości urodziły wcześniaka).

Nie udowodniono natomiast korzyści z farmakoterapii bezobjawowej postaci BW u kobiet z grupy małego ryzyka porodu przedwczesnego. Stosowanie klindamycyny w formie kremu dopochwowego w II i III trymestrze ciąży wiąże się z kolei ze wzrostem częstości występowania innych powikłań, takich jak m.in. mała masa urodzeniowa dziecka.

Infekcja pochwy – jak uchronić się przed zakażeniem?

Mimo że infekcje intymne odpowiednio rozpoznane są zupełnie wyleczalne, lubią nawracać i stają się bardzo dokuczliwym problemem. Dlatego lepiej zapobiegać niż leczyć. Bardzo ważna jest odpowiednia higiena oraz pielęgnacja. Nie powinno się wprowadzać mydła, płynu bądź żelu do wnętrza pochwy, gdyż zaburza to fizjologiczną florę bakteryjną.

Pamiętajmy, że okolice intymne należy myć tylko z zewnątrz, unikać silnych środków myjących, stosować delikatne płyny o odpowiednim pH lub używać jedynie wody. Właściwa dieta – unikanie słodyczy (nadmiar cukru we krwi sprzyja zakażeniom grzybiczym) oraz spożywanie jogurtów naturalnych – może pomóc uchronić się przed infekcją. Warto również wybierać bawełnianą, przewiewną bieliznę i częściej zakładać spódnice niż spodnie, co uchroni przed nadmierną potliwością i zapewni odpowiedni dostęp powietrza.