Poronienie – najczęstsze przyczyny. Jakie są objawy poronienia?

Poronienie jest problemem, który dotyczy coraz większej ilości kobiet. Jest to samoistne zakończenie ciąży przed 22. tygodniem, a więc momentem, w którym płód uzyskuje zdolność do przeżycia poza łonem matki. Do utraty ciąży może dojść na różnych etapach jej rozwoju, również przyczyny poronienia mogą być różne – mogą to być czynniki anatomiczne, hormonalne czy środowiskowe. 

Czym jest poronienie? Jak często dochodzi do poronień?

Światowa organizacja zdrowia (WHO) definiuje poronienie jako utratę ciąży przed 22. tygodniem.  Wyróżniamy poronienia wczesne – jednoczasowe (przed ukończeniem 12. tygodnia ciąży) oraz późne – dwuczasowe (po ukończonym 12. tygodniu ciąży).

Jak często dochodzi do poronienia? Szacuje się, że nawet do 25% ciąż kończy się poronieniem, a jego prawdopodobieństwo rośnie wraz z wiekiem kobiety. W wieku 20 lat ryzyko utraty ciąży wynosi ok. 15%, natomiast w wieku 40 lat poronić może aż 50% kobiet. Prawdopodobieństwo poronienia zwiększa się również, gdy partner ciężarnej przekroczył 40. rok życia.

Jakie są rodzaje poronień i jak przebiegają?

Uwzględniając przebieg poronienia, wyróżnia się kilka jego typów: 

1. Poronienie zagrażające – występuje ono do 22. tygodnia ciąży, nie jest utratą ciąży, ale świadczy o zagrożeniu. Objawia się bezbolesnym krwawieniem z dróg rodnych kobiety o różnym nasileniu.
2. Poronienie w toku – następuje bolesne krwawienie z dróg rodnych, w ujściu szyjki macicy mogą być widoczne fragmenty jaja płodowego.
3. Poronienie zatrzymane (chybione) – dochodzi do obumarcia płodu, lecz nie zostaje on wydalony samoistnie do 8. tygodni po poronieniu.
4. Poronienie kompletne (zupełne) – wydalenie całego jaja płodowego, następuje przed ukończonym 12. tygodniem ciąży.
5. Poronienie niekompletne (niezupełne) – następuje po 12. tygodniu ciąży, nie zostaje wydalone całe jajo płodowe, lecz resztki obumartego płodu zostają w macicy.
6. Poronienie nawracające – następujące po sobie 3 poronienia samoistne.

Jakie są objawy zbliżającego się poronienia?

Istnieje kilka charakterystycznych objawów mogących zwiastować poronienie, które powinny zaniepokoić kobietę ciężarną. Przede wszystkim jest to osłabienie objawów ciąży – jeśli mama czuje, że jej dziecko wykonuje słabsze ruchy bądź pojawia się krwawienie lub plamienie z dróg rodnych, należy bezzwłocznie udać się do lekarza. Bolesność podbrzusza lub pleców również powinna zaniepokoić, ale należy pamiętać, że w poronieniu zagrażającym nie zaobserwujemy dolegliwości bólowych. 

W badaniu ginekologicznym powinna zwrócić uwagę nieadekwatna wielkość macicy do wieku ciążowego.

Jakie są przyczyny poronienia?

Do przyczyn matczynych poronień należą: wady anatomiczne macicy, mięśniaki macicy czy endometrioza. Niebezpieczne dla życia płodu są przebyte infekcje w czasie ciąży, takie jak odra, świnka, różyczka, toksoplazmoza, opryszczka, waginoza bakteryjna, kiła, chlamydia, rzeżączka. Każda z wyżej wymienionych chorób może prowadzić do obumarcia płodu. 

Bardzo ważna jest kontrola hormonów tarczycy w trakcie ciąży. TSH w pierwszym trymestrze >2,5mIU/l zwiększa ryzyko poronienia. Silny stres w czasie ciąży, otyłość, palenie tytoniu, nadużywanie leków, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych również mogą zwiększyć prawdopodobieństwo poronienia. 

Czym jest puste jajo płodowe? Czy termin ten oznacza to samo, co poronienie?

Pustym jajem płodowym nazywa się sytuację, w której dochodzi do zapłodnienia, lecz komórki zarodka nie dzielą się prawidłowo. Jest to przyczyna poronień i wymaga specjalistycznej diagnostyki.

Jakie badania wykona lekarz, by potwierdzić poronienie?

Rozpoznanie zostanie ustalone na podstawie badania ginekologicznego – lekarz oceni szyjkę macicy. Badaniem pomocniczym jest poziom stężenia βhCG we krwi – wzrastający poziom będzie wskazywał na prawidłowo rozwijającą się ciążę, a poziom stały lub obniżający się wskaże na nieprawidłowo rozwijający się płód lub poronienie. Kolejnym bardzo ważnym elementem badania jest USG. Po 5.-6. tygodniu ciąży można wykazać w USG obecność pęcherzyka ciążowego oraz czynność serca płodu – ich brak jest niepokojący. Te wszystkie badania pozwolą na postawienie ostatecznej diagnozy.

Poronienia – jakie badania wykonać w przypadku poronień nawracających?

Pierwszym badaniem, które należy wykonać w przypadku poronień nawracających jest USG macicy w celu wykluczenia wad anatomicznych, nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu. Jeśli badanie USG wykaże jakiekolwiek nieprawidłowości, należy wówczas wykonać histeroskopię. Jest to badanie, które przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, dzięki endoskopowi. Histeroskopia umożliwia dokładną ocenę macicy oraz ewentualne pobranie wycinków do badania.

Powinno się wykonać też podstawowe badania krwi, testy w kierunku trombofilii, a także sprawdzić poziom hormonów we krwi oraz przeciwciał antyfosfolipidowych i wykonać badanie kariotypu (badanie cytogenetyczne).

Jak odróżnić okres od poronienia? Z czym różnicować krwawienie we wczesnej ciąży?

Z każdym krwawieniem w ciąży należy udać się do lekarza, szczególnie niepokojące jest brunatne, obfite krwawienie ze skrzepami krwi oraz widocznymi fragmentami tkanek. Ostateczną diagnozę postawi ginekolog. Jeśli przyczyną dolegliwości nie jest obumarcie płodu, należy wykluczyć choroby nowotworowe, ciążę pozamaciczną, urazy płodu. 

Jakie jest postępowanie po poronieniu?

Leczenie poronień dzieli się na zachowawcze, farmakologiczne i zabiegowe:

1. Leczeniu zachowawczemu poddajemy pacjentki, u których stwierdza się poronienie zagrażające oraz niekompletne. Kobiety poddaje się obserwacji i monitorowaniu pod kontrolą USG czy doszło do wydalenia tkanek. Należy powtarzać oznaczenie poziomu βhCG co dwa tygodnie.
2. Do leczenia farmakologicznego kwalifikuje się pacjentki, u których doszło do poronienia zatrzymanego lub wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Lekiem wówczas stosowanym jest mizoprostol. Jest to etap przed zabiegowym wyłyżeczkowaniem jamy macicy.

W ciąży bezwzględnie należy unikać palenia tytoniu, zażywania narkotyków, spożywania alkoholu. Przed rozpoczęciem starania się o dziecko należy dbać o swój ogólny stan zdrowia i ustabilizować choroby podstawowe. 

Kiedy można rozpocząć starania o dziecko po poronieniu?

Decyzja o kolejnej ciąży po poronieniu powinna być uzależniona od stanu zdrowia kobiety, lecz odstęp czasowy od poronienia nie powinien wynosić mniej niż 3 miesiące oraz być skonsultowana z lekarzem prowadzącym.